Skip to main content

Full text of "Ffarwel weledig, groesaw anweledig bethau : neu rai hymnau o fawl i dduw a'r oen"

See other formats 


THE  BENSON  LIBRARY  OF  HYMNOLOGY 
Endowed  by  the  Reverend 

LOUIS  FlTZGERALD  BENSON,  D.D. 

í 

LIBRARY  OF  THE  THEOLOGICAL  SEMINARY 
PRINCETON,  NEW  JERSEY 


Ffarwel    Weledig, 

ÍÊä 

"b      G  R  O  E  S  A  W 

s 

Anweledig  Bethau: 


N    E   U 


Rai  Hymnau  o  Fawl 


DDUW  a'r  OEN. 


Yr      A  I  L      R  A  N. 

fc 

Ga»     WILIAM  'wiLIAMS. 


CAERFYRDDIN, 

;Argraph\\yd  tros  yr  Awdwr  gan  J.  Rofs. 
1766. 


(ü) 


Rhagymadrodd.    í 

YMae  cymmaint  o  Hymnau  wedi  dyfod  at-  n 
tom  yn  ddiweddar,  fel  y  mae  yn  edrych   1 
yn  waith  diangenrhaid  i  argraphu  rhagor ;   ' 
ond  gwybydded  y  fawí  fydd  yn  meddwl  hyn,  I 
mae  nid   dynion  fydd  a  chanu  ynddynt  yw  y  I 
ihai  fydd  yn  gweled  digon  a  gormod  o  Hym-.iJ 
nau  ;  fel  mae  nid  y  rhai  fydd  yn  cael  budd  wrthjj 
wrando,    yw  y  rhai  fydd  yn  gẁeled  digon  a 
gormod  o  bregethu  ;    ond  y  rhai  fydd  am  ganu 
mawl  i  Dduw,  ni's  digonir  hwynt  a  Chaniadau 
mawl,     mwy  nag  y  digonir  gwir  wrandawyr  a 
gwrando  ;  ac  nid  oes  neb  yn  bcrchen  dyíg,  fyn- 
wyr,  a  phrofiad,  nad  yw  yn  gwybod   fod  am- 
ryw  ddoniau  yn  adeiladol.    Er  mae  ceifio  tynnu 
at  yr  un  fylwedd,    ac  at  yr  un  Athrawiaeth, 
mae  rhan  íwya  o'r  Hymnau  gyfanfoddwyd  eif- 
oes  ;  etto  fel  maent  wedi  eu  gwifgo  a  phrofi- 
adau    newyddion,     goleuni  newydd,     geiriau3 
troell-ymadroddion,  a  mefurau  newyddion,  mae 
eu  hamrywioldeb  yn  Ilaw'r  Yíbryd  tragwyddol 
í  gyfTroi  teimlad  o  Gariad  Duw.     Fe  fuafai'r 
JBibl  ei  hun  yn  llawer  llai,  pe  buafai  heb  ddim 
ailadrodd  ynddo,  fe  fuafai  ychydig  chwanegiad 
at  un  o'r  pedwar  Efengylwr  yn  cyflawnu  lle'r 
íri  arall ;    fe  fuafai  hanner  y  Salmau  yn  cyf- 
Jawnu  yftyr  y  lleill  oll ;  fe  fuafai  hanner  y  Prx>- 
phwydi  yn  gwafnaethu ;    ni  fuafai  raid  wrt^t 
amryw  Benodau  o  L3  frau  Mofes ;  nag  chwaith 
amry  w  Fannau  o'r  Croniclau,  aV  Brcnhinoedd, 
oni   fuafai   fod  'Duw   am    fendiíhio   ailadrodd 
Gwirioneddau,  ac  amry wioldeb  yn  ei  Air  ;  rhoi 
ini  Lîn  ar  Lîn,    Ggrchymyn  ar   Orchymyn, 

Pregeth 


(    3    ) 

'Pregeth  ar  ol  Pregeth,  Hymn  ar  ol  Hymn  ;  a 
\fcrifennu  yr  un  Peth  attocti,  niedd  yr  Apoítol, 
nid  'yw  fiin  gennyf  fi  ag  fydd  ddicgei  i  cfoiithau* 
Ond  y  trueni  mwya  yw  fod  llawer  o  honom  yn 
rhyfygu  cwrdd  ag  Arch  Duẃ  heb  alwad  ;  ac  o 
boíìbl  o  awyddi  barch,  i  gael  ein  hçnwau  mewn 
Print,  yn  cyfanfoddi  Hymnau,  heb  Gorph, 
Enaid,  Cymalau,  na  Mêr,  heb  Brofiad,  nag 
Yíbryd,  ag  fydd  yn  cael  Argraph  ar  Galonnau 
difrifol.  Nid  y  w  gymmaint  iw  feio  fod  Dyn- 
ion  diddyig,-.  yn  cymmeryd  y  Gwaith  mewn 
llaw,  can's  mae  Duw  yn  gwneud  defnydd  o'r 
Dynion  gwaela  at  orchwyiion  mawrion  yn  fyn- 
ych  ;  ac  nid  dyfg  Dehorahy  Barac,  2iMiriamy  a'u 
gwnaeth  hwy,  na  Dafydd  chwaith  a'i  gwnaeth 
yntef  y  fath  Fardd  hynod  yn  Llyfr  Duw, 
ond  Yíbryd,  a  Zêl,  Mwynhad  o  Dduw,  a  Phro- 
íìad,  ynghyd  a  grym  hwyl  nefol  yn  cydferwi  o 
mewn,  nes  torri  o'r  tân  allan  mewn  Caniadau 
melus  a  beru  byth.  Ond  yr  hyn  fydd  iw  feio 
fod  yr  Yítryd  hyn  yn  eiíìau  yn  amryw  o'r  Pa- 
purau  diweddar,  harddwch  y  Salmáu  yw  eu 
Hyíbryd,  eu  Ffydd,  a'u  Profiad,  heb  law  eu 
bod  wedi  eu  rhoddi  gan  yr  Yíbryd  Glan  ;  ac 
nid  un  o'r  Nodau  lleia  fod  Llyfr  y  Caniadau 
yn  Ganonaidd,  yw'r  blâs  mae'r  Saint  yn  ei  gael 
ynddo,  ac  o'r  tu  arall  yr  Yíbryd  dieithr  fydd  yn 
Llyfrau  yr  Ajpocripha  fydd  un  Dyíliolaeth  eglur 
na  roddwyd  o  honynt  gan  yr  Ylbryd  Glan  ;  ac 
os  collir  blâs  ac  Yíbryd  o  Hymnau,  aent  tros 
Fyny8<Joedd  yr  hidia,  Ile  na  chlywo  Cymro  o 
honynt  byth  mwy  ;  mi  gynghorwn  yn  oftyn- 
gedig  i  bwy  bennaf  etto  a  ddanfon  Hymnau  i'r 
Argraph-wafg,  yn  i.  I  mofyn  am  wir  ras  eu 
hunain  ;  gwir  adnabod  Duw  yn  ei  Fab,  heb  ba 
beth  mae'n  rhyfig  ofnadwy  i  gwrdd  ac  Arch 
Duw  ;  2.  Darllen  yn  Saefo?ieg9  os  na's  gallant 
ddarllen  mewn  Jeithoedd  eraill  bob  Llyfrau  o 

Brydyddiaeth 


(    4    ) 

Brydyddiaeth  addas  a  allont  gyrraedd;  er  fnwyn 
helaethu  eu  deall,  i  adnahod  Prydyddiaetr),  pa 
lc  mae  e:  ihegwch  üì  yn  gorphwys,  at  bwy 
ddüben  y  mae,  ar amryw  reolau '  Ìÿ'n  perthyií' 
iddi :  3.  Pa  un  ftenna  attii  hod  neu  peidio  yn 
g*ÜU  cyrraedd  y  Peth  olaf,  ptio  darüenent  1 
chçfn  a  thrachefn,  LyírauY  prophwydi  a'r  Sal- 
mau,  y  Galarnad,  y  Caníadau,  Jo),  a'r  Dat- 
guddiad,  y  rhai  íydd  nid  yn  ui.ig  yn  llawn  o 
Ühediadau  Prydyddiaeth,  troell-ymadroddion, 
amrywioldéb,  eímwythder  Jaith  a  chyffelyb- 
iaethau  bywiol,  ond  ag  Yíbryd  hefyd  ag  lydd 
yn  ennyn  Tân,  Zel,  a  Bywyd  yn  y  Darllenydd 
iu  hwnt  (am  mae  Llyfrau  Duw  yntj  i  bob 
Llyfrau  yn  y  Byd  :  4.  Peidio  gwneud  un  Hyrnn 
íyth  nes  bont  yn  teimlo  eu  Heneidia.u  yn  agos 
i'r  Nef,  tan  awelon  yr.Yíbryd  Glan,  a'r  Yíbryd 
liwnnw  3  fydd  barod  i  fendithio  ei-Waith,  A- 
rnen.  Mae  yma  ychydig  Feiurau  newyddion, 
ac  mi  fynnaf  ar  oí  fy  addewid  i  roi'r  Mefurau  ì 
ryw  ychydig  a  fedro'  eu  tynnu  hwynt  allan  :  Y 
mae  10  neu  12  yn  ddigon  o  honynt  tros  dde- 
heudir  Cymru,  os  byddewyllys  iw  tannu  hwynt 
■ar  Iled.     Ffarwel. 

Eich  Brawdy 

fite  w.  w. 


HYMN 


H  Y  M  N     I. 

i       Ty  JW  A  W  R  iawn  y w  gwres  y  tân, 

1 V X     ^y  nwýWau  o  bob  rhyw; 

Sy  am  ddifa  oll  o'i  flaen, 

Rafufau  pur  fy  Nuw ; 

Ond  etto  trech  yw  gallu'r  Nef, 

Na'i  fflammau  cyndeirioccaf  ef. 

2  Mae  enw  Calfari, 

¥a  gynt  yn  wradwydd  mawr, 
Yngolwg  f'  enaid  cu, 

Yn  fwy  na'r  Nef  yn  awr, 
O  ddedwydd  fryn!   íanéleiddiaf  le  ! 
Dderbyniodd  ddwyfol  waed  y  Ne'. 

3  Rwi'n  caru'r  hyfryd  awr, 

Mi  gara'r  hyfryd  le, 
Mi  gara  bren  y  groes, 

Orweddodd  arno  fe  ; 
Dyma  fy  Nuw,  dyma  fy  mhen, 
Ac  oll  a  feddai  ar  y  pren. 

4  Ffarwel  deganau'r  byd, 

Mae'ch  blodau  hyfryd  íawn 
Oll  yn  diflannu  nghyd, 
Ar  Galfari  brydnawn  ; 
Mae  da,  mae  dyn,  er  maint  eu  grym, 
Yngwydd  y  Groes  yn  mynd  yn  ddim, 

5  Na  thawed  tafod  faint, 

Na  laefed  nefol  dân, 
Ond  canu  fyth  am  fraint, 

Calfaria  yn  y  blaen  ; 
Aed  fwn  ei  glod  i  maes  o  law, 
O'r  lndia  hyn  i'r  India  draw. 


M 


HYMN     II. 

AE'r  faner  fawr  ymla'n, 
Ei  Efcngyl  ef  yw  hon; 
B 


[  6  ] 

Mae  uffern  lawn  o  dân 
Yn  crynu  nawr  o'i  bron ; 
Hi  gwymp,  hi  gwymp,  er  maint  ei  grym 
O  flaen  fy  Jesu  'dyw  hi  ddim. 

z       Fe  bwyfa  hoelion  dûr. 

Fe  bwyfa  coron  <idrain, 
Ar  goryn  brenhin  Nef, 
Euogrwyddvmwya  rhai'n; 
Rhyfeddod  fil  dewch  gwelwch  hyn, 
Y  mwya  du  yn  fwya  gwyn. 

3  Caned,  a  welodd  wawr 

>  Yrf  codi  o'r  tw'llwch  du, 
-  Caned,  a  brofodd  flas 

Grawn  Swppiau'r  Ganaan  fry, 
Ni  ddewn  ni  ddewn  i  Seion  fryn, 
Er  maint  yr  holl  Anialwch  hyn. 

4  Na  lwfrhaed  einjjfydd,     • 

Mae'n  ffydd  fel  colofn  dân, 
A  blannodd  Brenhin  Nef, 

Tn  harwain  yn  y  bla'n  ; 
Mi  wela'r  wlad  mi  ga'i  mwynhau, 
Lle  peru'm  hedd  heb  drangc  na  thrai. 

5  O  ffynnon  fawr  o   hedd, 

O  anchwiliadwy  fôr, 
Sy'n  cynnwys  ynddo  ei  hun 

Rhyw  anherfynol  ílor, 
Ti  bia'r  clod  wel  cymmer  e', 
Trwy'r  Ddaear,  Uffern  fawr  a'r  Ne\ 

H  Y  M  N     III. 

i       f^\  Gwrando  nefol  Oen, 

\^/     Ruddfannau'r  gwael  ei  lun, 
•  Sydd  tan  ry  w  ddwfn  boen, 
Yn  dryfu  yntho  ei  hun  ; 
Gelynion  íìl  bob  awr  o'r  dydd, 
O  mewn  o  maes  ynghuro  i  fydd. 

2       Er  temptafiynau  cnawd, 
A  holl  bofiau'r  byd 


Llid 


C7  ] 

Llid  Uffern  fawr  a'i  gwawd, 
Mewn  cyngrair  glos  ynghyd, 
Mae  gwynt  y  Nef  pan  leia  ei  rym, 
Yn  gwneud  eu  temptafiynau'n  ddim, 
Mae  nerthoedd  mawr  fy  Nuw, 

A'i  nerthoedd  yw  ei  ras, 
Yn  llawer  trech  eu  rhyw, 
Na'm  beiau  cyndyn  cas, 
A.  pheraroglau  Seion  fryn, 
A'm  dal  i  yn  yr  anial  hyn. 

Pe  caent  íy  mhen  i  Jawr, 

A  mynwes  tan  y  don, 

Gelynion  cryfion  hy, 

A   lawenhau  o'u  bron  : 

Neb  ond  tydi  fu  ar  y  groes, 

Am  dal  i  fynu  ddydd  a  n*t. 

ü  ddedwydd  wych  brydnhawn, 

Pan  feinio  'r  Nef  i  maes, 
Trwy  udgorn  peraidd  iawn, 
Fuddugoliaethau  gras ; 
Telynau   aur  yn  canu'n  un, 
Effeithiol  goncweft  Mab  y  Dyn. 

HY.MN     IV. 

WE  L  bellach  tyrd  ymla'n, 
Nag  ofna  f*  enaid  mwy, 
Llai  grym  fy'n  Uffern  áàn, 
Na  dwyfol  farwol  glwy  — 
Mae'r  gwaed,  mae'r  gwaed  a  gollodd  ef, 
Yn  uwcha  ei  bris  o  fewn  i'r  Islcf. 

Mae'r  orfedd  wen  yn  rhydd, 

Aeth  Magdalen  ymlaen, 
Manajfeh  hefyd  fydd, 
Yn  canu'r  nefol  gân, 
Mi  glywa'r  fwn,  fwn  peraidd  yw, 
Am  ddwyfol  nefol  waed  fy  Nuw. 

Diftewch  elynion  mwy, 

Rhowch  le  tua  phen  fy  nhaith, 

Chwi 


í  8  ] 

Chwi  roifoch  i  mi  glwy, 
Difymwyth  lawergwaith  ? 
Ymlaen,  ymîaen,  mae'm  tryfibr  drud, 
Tu  hwnt  i  derfyn  eitha'r  byd. 

4  O  fewn  Caerfalem  lân, 

Mi  weîa  fyrdd  o  faint, 
Wedi  diengu  mlaen, 

Tros  fryniau  mawr  eu  maint,  J^ 
Dilynaf  oi  y  dyrfa  hon, 
Er  dwr,  a  thân,  a  llif,  a  thon. 

5  Pe  duai  r  wybr  wen , 

Mi  gana  o  hyn  i  maes, 
Tr'o  tafod  yn  fy  mhen, 

Am  effaith  hyfryd  ras  ; 
Pa  ofn  mwy,  mae'r  cwmmwl  tân, 
At  niwl  y  nos  yn  ledio  'mla'n. 

6  O  tyred  Arglwydd  mawr, 

'Does  yma  ddim  ond  gwae  ; 
O  eitha  r  Nen  i  lawr, 
Oni  chai  dy  fwynhau, 
Y  wledd,  y  wledd  a'm  gwna  i'n  ll^n. 
Yw  cael  dy  weld  y  funud  hon. 

HYMN     V. 

i       Tfc  VT  I  wela  draw  o  bell, 

JL VJL     Baradwys  hardd  ei  gwedd, 
A  phrennau  lawer  gwell, 
Yn  peraroglu  hedd  ; 
O  hyfryd  wlad  i   tu  draw  bob  gwae, 
Gwynfyd  ga'i  heddyw  dy  fwynhau. 

2       Mae 'r  byd  ac  uffern  fawr, 
A  nghalon  gas  yn  un 
Yn  ceifio  'm  fugno  i  lawr, 
Yn  hollol  atto  ei  hun  ; 
Fy  Nuw,  fy  Nuw  fy'n  dal  y  gwan, 
Rho  nerth  i'm  henaid  ddringo  ìt  lan. 

t       Fe  laefaT  ftorom  fawr, 
Fe  laefa'r  awel  grçf, 


[93 

Pan  delo  gair  i  lawr, 
O'i  fanäaidd  enau  ef  > 
Duw  yw  efe  os  ef  a  bair, 
Cwymp  Nef  ac  UfFern  at  ei  air, 

|       Bwyíifilod  rheipus  iawn, 

Sy'n  bwyta'r  egin  gwan, 
O  foreu  hyd  brydnhawn, 
Yn  rhwyítro'm  gras  i'r  lan  ; 
ÍY  lan  mi  ddof  i'r  gwledydd  draw, 
Mae'm  Jesu  yn  maflyd  yn  fy  llaw, 

Melufach  ty  fy  Nhad, 
Ar  ol  y  ftorom  gre* 
Pa  fwya  croefau  ga'd, 
Mae'n  hawfach  gado  tre', 
O  hyfryd  weld  !  fydd  yn  y  man, 
Pob  bryn  a  ddringais  i  i'r  lan. 

H  Y  M  N     VI. 

JE  SU,  Jesu  rwyt  ti'n  ddigon, 
Rwyt  ti'n  llawer  fwy  na?r  byd, 
Mwy  tryforau  fy'n  dy  enw, 
Na  thryforau'r  India  gid, 
Oll  yn  gyfan,     &c. 
Ddaeth  i'm  meddiant  gyda  'm  Duw. 

Y  mae  gwedd  dy  wyneb  grafol, 
Yn  rhagori  lawer  jawn, 

Ar  bob  peth  a  welodd  llygad, 
Ar  hyd  wyneb  daear  lawn  ; 

Rhofyn  Saron,     &c. 
Ti  yw  tegwch  Nef  y  Nef. 

Tarian  gadarn  yw  dy  enw, 
Pan  bo'r  gelyn  yn  nefau, 

Angau  ei  hunan  fydd  yn  ofni, 
Angau  fydd  yn  Uwfrhau, 

Ti  goncweraiít,     &c. 
Does  ond  canu  nawr  i  mi. 

Nis  gall  fy  enaid  er  ei  gyrraedcfj 
Fyth  i  geifio  cyrraedd  Bty  y  ; 


N>g 


Nag  fydd  wedi  ei  roi  ynghadtt', 
Yn  y  dwyfol  farwol  glwy, 
Cariad,  cariad,     ísfc. 
Nad  oes  dyfnder  iddo'n  bod. 

Dyma'r  beger  gyfoethogwyd, 
A'r  carcharwr  wnaed  yn  rhydd, 

Ddoe  oedd  yn  y  pydew  obry, 
Heddyw  yma'n  canu'n  rhydd, 

Nid  oes  genni,     &c. 
Ddim  ond  díolch  tra  fw'i  byw. 

H  Y  M  N    VII. 

JE  S  U  gwyddoíl  fy  ngbyftuddiau 
Rwyt  ti  'n  rhifo  bob  yr  un, 
Pob  rhyw  wradwydd  pob  rhyw  groefau< 
Ti  dioddefaift  hwynt  dy  hun, 

Dalfifynu,    &c. 
Man  bo  meichiau  i  fwya  trwm. 

Ti  fy  Arclwydd  a'm  cenhedlaift, 
Gwaith  ày  fykàd  wyf  ei  gid, 

Pob  gwthien  fach,  pob  afgwrn, 
Rifwyd'  yn  dy  arfeeth  ddrud, 

Cod  fl  fynu.     (ffc. 
Nid  wy'n  abl  heboft  ddim. 

Cofia'th  boenau  ar  Galfaria, 
Cofia  i  ii  gario'r  groes, 

Cofia  gur  yr  hoelion  Hymion, 
Cofia'th  chwerw  angau  loes, 

Rho  immi  heddwch,    ÖV. 
Rho  immi  Nefoedd  er  cu  mwyn. 

Er  áy  fod  di  heddy  w'n  eiíledd, 
Yng  ogoniant  Nef  y  Nef, 

Mewn  goleuni  mor  ddifgîeiried, 
Na  ellir  nefu  atto  ef, 

Rwyt  ti'n  edryeh,    (fc 
Ar  úy  anwylaf  yn  y  byd. 

Dyma'th  gariad,  dyma'th  briod, 
Heddy w  yn  gryddfan  o  dy  flaen  ; 


Tros 


C  ii  ] 

Tros  ein  hcnaid  y  dioddefaift, 
Boenau  megis  Uffern  dân, 
Ti  yw'r  cwbl,  c5V. 
Heddyw  feddwn  yn  y  byd. 

HYMN   VIII. 

DAtcuddiwyd  dirgeîion  i  maes, 
Dirgelion  cuddiedig  i'r  byd, 
Meddyliau  trugaredd  a  gras, 
Tr  penna  bechadur  ei  gid  ; 
A  giow'd  mewn  addewid  'fydd  gref, 

Na  welir  fyth  fythoedd  eu  hail, 
O  ddyfnder  y  ddaear  fr  Nef, 
Mor  gy  wir   mor  ficr  ei  fail. 

Fe'm  boddwyd  mewn  fyndod  yn  lan, 

Wrth  chwilio  ei  naturhwy  ma's 
'Does  Angel,  na  Seraph  a  gân, 

Am  ddyfnder  anorphen  ei  ras  : 
Pwy-  bwyfa  ei  ddioddefaint  ar  bren, 

Pwy  bwyfa  lawn  haeddiant  ei  loes, 
Tr'o  tafod  yn  chwareu  'n  fy  mhen, 

Mi  gana  am  goncweíl  ei  groes. 

•R  anrhydedd  a'r  galiu  a'r  clod, 

Y  moliant  a'r  parch  yn  gytun, 
O'r  Nefoedd  i'r  Ddaear  gaifTbodi 

Yn  gyfan  ì'm  Harglwydd  ei  hun  : 
Aed  fwn  dy  farwolaeth  i  maes 

O'r  Dwyrain  luofog  i'r  De', 
Helaethed  terfynau  dy  ras, 

Mor  beiled  ag  cyrraedd  y  Ne. 

Aed  ein  Haleluias   ni  i'r  lan, 

Trwy  'r  awyr  anfeidrol  ei  maint, 
Cymyíged  caniadau  rhai  gwaa, 

A  thyrfa  luofog  o  Saint, 
Ni  gawiom  gant  gymmaint  a'r  byd, 

Gant  cymmaint  drachefh  a  hyn, 
Gant  cymmaint  aV  Nefoedd  ei  gid, 

Brydnhawn-gwaith  ar  Galfana  fryn. 

KYMN 


£    12   ] 

H  Y  M  N    IX. 

ENnynaift  ynw'i  dàn, 
BerfFeithiaf  dan  y  Nef, 
îsas  gall  y  moroedd  mawr, 
I  ddiffodd  mo  hono  ef, 
Mae'th  laìs,  mae'th  wedd,  mae  gweld  dy  waed, 
Yn  troi  ngelynion  tan  fy  nhraed. 

Mae  caru  Mhrynwr  mawr, 
Mae  edrych  ar  ei  wedd, 
Y   plefer  mwya  nawr, 
Sy  gael  tu  yma  i'r   bedd, 
O  gariad  rhad,  o  gariad  drud, 
Sydd  íìl  o  weithiau'n  fwy   na'r  byd. 

Wel  dyma'r  gwrthddrych  cun, 

A  thyma'r  awr  a'r  lle, 
CyíTegra  i  fy  hun, 
Yn  gyfan  iddo  fe, 
Ffarwel  ffarwel  bob  eulun  mwy, 
Maecariad  jEsu'n  drech  nahwy. 
Er  cymmaint  ydyw  grym, 

Teganau  maith  y  byd, 
Parodrwydd  Satan  faith, 
Eu  galw  hwynt  ynghyd, 
Ond  llawer  mwy  nag  fedd  y  Nef, 
Sy  o  bleíTer  yn  ei  gwmp'ni  ef. 

H  Y  M  n    x. 

ARglwydd  dere  a'r  newyddion, 
Sydd  yn  gweithio  Uawenhau, 
Ac  aed  heibio'r  Nofwaith  dywyll, 

O  ochneidio  a  thriftau  ; 
I  mì'n  glir,  weld  y  tir, 
Brynwyd  trwy  ddioddefaint  gwir. 

r  Gad  i'm  henaid  landio  yno, 

Y  mae'r  tonnau'n  fawr  ei  grym, 
Ac  ni  all  fy  enaid  ofnus, 
Ddala  cu  pwyfau  anferth  ddim, 


Dy 


[i3l  | 

Dy  angau  drud  trwy'n  y  byd, 
Fydd  íy  nghyfur  oll  ei  gid. 

3  O  na  weiwn  goppa'r  bryniau,     {  /       *\         fáC^ 

Lle  mae  îy  anwyl  i  yn  byw,  hUHí  frântö***'-*    *~ 
Rwyf  yn  caru'r  gwynt  fy'n  hedeg,  £~^rfu/Ji*r 

Tros  fy  Üghanaan  fayfryd  wiw,   "^  -f'  7 
'Fedd  y  llawr,  ddim  yn  awr,  C^â/  **i    4  H  && 

Leinw  lle  íy  Arglwydd  mawr.        S/l^s  t/*á/tCí  ^éii 

4  Mae  pleferau  o  bob  rhywiau,  -f^      j^y    /} 

Yn  rhy  brin  i  lanw'r  man,  ■-/  foltj       l^^Cl 

Gymrodd  Tywyfog  raawr  y  bywyd,  * 

Er  ei  enw  iddo'n  rhan  ; 
Da  a  dyn  yn  gytun, 
Mae  E'n  ganmil  mwy  ei  hun. 

5  Wyneb  dyn  fydd  yn  falwino, 

Ynfyd  y w  a  gar  ei  wedd, 
Aur  ac  Arian  fydd  yn  treulio, 

Enw  lyngcir  yn  y  bedd  ; 
Peru  fe,  Tywyfog  Ne', 
Pan  y  colîo'r  fer  eu  lle. 

Yr  Ail  Ran. 

i    TIWYF   fi  heddy w'n  teimlo  undeb, 
IV     A  rhai  fydd   yn  lludw  mân, 
Mwy  na  rhai  wy'n  weld  yn  hedeg, 

Ar  adenydd  rhwyfg  ymla'n , 
Yr  un  wedd  yn  y  bedd, 
Ca'i  fod  gyda  hwynt  mewn  hedd. 

2  Foru  daw  yr  oriau  i'm  galw, 
Foru  rhaid  i'm  cnawd  lefgau, 
Foru  rhaid  i'm  gras  enynnu, 

Ac  i'm  hegwan  ffydd  gryfhau ; 
F'  enaid  cân,  tyr  d  ymla'n, 
Gad  dy  hen  drigfannau'n  lan. 
3  Tros  ry w  ddyddiau  byrr  diblefer, 
Des  i'r  ddaear  i  gael  lle, 
Dyddiau  i'm  temptio  a'm  haddfedti, 
I  drigfannau  pur  y  Ne'- 

Gwyn- 


[  14  3 
Gwynfyd  ddaw,  maes  o  law 
Ar  y  bryniau'r  ochr  draw. 
4  Daccw  gariad  fel  yr  afon, 
Daccw  heddwch  fel  y  llif, 
Wedi'm  mrodyr  gael  ei  feddu, 

Erodyr  anwyl  fwy  na  rhif ; 
Gyda  hwy  caiff  fod  mwy 
F'  enaid  heb  na  briw  na  chlwy. 

j  Angau  bellach  gwna  dy  waetha, 
Nid  yw'th  ddychryniadau  ddim, 

Mwy  o  hedd  fy  'mhen  Calfaria, 
Nag  fydd  yn  dy  faethau  o  rym, 

Mi  af  trwy  farwol  glwy, 

'N  erbyn  tonnau  mawrion  mwy. 

H  Y  M  N     XI. 

i   T  TEddyw  yw'r  dydd  rw'i  'n  ofni  fyrthio,, 
J7l     Diau  heddyw  yw  efe, 
Etto  fefyli  'rwyf  er  gwanned, 
Trwy  awdurdod  mawr  y  Ne'; 

Rwyfyncredu,  &c.~ 
'Raf  tan  ofnî  i  ben  íy  nhaith. 

2  Nid  oes  ond  fy  nghnawd  yn  ofnî, 
Fy  yfpryd  fydd  yn  cadw  ei  ie, 

Ac  ni  fynn  e'  golîi  ei  afael, 
Ar  addewid  brenhin  Ne'; 
Gair  dy  enau,  &c. 
Bair  i'm  fefyll  tra  io  chwyth. 

3  Y  mae  yn  y  gair  lefaraiíl, 
Fwy  o  fy  wyd  fwy  o  ras, 

Nag  fy  o  rym  yn  Uffern  dywyll, 
A'i  byddincedd  cyfrwys  cas  : 

Dywed  íilafft,  &c. 
Dyna'r  Nef  yn  cario'r  dydd. 

4  Mi  ddifgwiliaf  doed  y  ddelo, 
Deued  borau,   deued  nôs, 

Deued  corwynt,  deued  temeftl, 
Nes  cacl  teimlo  gwaed  y  gro's. 


Gweld 


:  Gwdd  dy  glwyfau,  &e. 
Ywr   ddedwyddafawri  mi. 

Caf  fì  nal  íynd  tros  y  bryniau 
Stormus,  Wc!d  áy  wyneb-pryd ; 

Fe  a  heibio,  &c. 
3wn  y  demefll  a'r  gwynt. 

H  Y  M  N  XII. 

1   T^\Accw  UíFern  yn  ei  harfau, 
J_-/  Byma  bechod  yn  ei  rym, 

.D)mma  fy  ofnau  innau'n  bwgwth, 
^a  allai  eu  congcwero  ddim, 

Gallu'r  Nefoedd,  &c. 
Tyrd  i  Wared  dyma'r  awr. 

2  ™P?.drus  rvvydau  fydd  heb  rif^ 

w«h  eu  tannu  draw  o  mla'n, 

Llo/gpobgefyn  fy'n  fy  rhwymo, 
Adyddwyfo!  nefoldân; 

,_Pu'na  *  garcharwr,    ÜV. 
üeddyw  gael  ei  draed  yn  rhydd. 

3   n  "9yfg  y  gaIon  drift  '  chwerthyn, 
Dy{g  y  mudan  feinio  cân, 

%%  yr  ofnusgwan  i  glydo, 
Uffern  fawr  i  Jawr  o'i  flaen, 

Dod  wyiofain,  07. 
i  n  ganiadau  C*ŷ*r/. 

^  r  ?  na  r°ir  winwydden  hyfryd, 
^eth  o'i  ffrwythau  i  lawenhau, 

Enaid  flinodd  gan  ochneidio, 
ünaid  flmodd  gan  driftau  ; 

Deued  bellach,  àfc. 
Deued  blodau,  deued  hâf. 

Llais  y  dyrtur  deu'd  i  lonni, 
Rhai  na  chas  ond  gaia  erioed  : 

Mi  yr  hwn  ag  fydd  yn  methu, 
Cael  fy  meiau  tan  fy  nhroed ; 

Attal 


[  i6  ] 
Attal  Arglwydd,  &c. 
Attal  angau  nes  cacl  gweled  dydd. 
6      Pe  cawn  greda  i  ti  farw, 
A  diodde  yn  fy  lle, 

Ac  i  ti  bwrcafu  trigran, 
I  fy  Enaid  yn  y  Ne% 

Byth  ni  phwyfwn,  tte. 
Faint  ry  ngofid,  fàint  fy  ngwae. 

HYMN  XIII. 

I    TTX  Yma'r  pechod  fydd  yn  gwafcu, 
_fr  3  Hwn  fy'n  curo  fy  enaid  gwar 

Hwn  fy'n  rhwymo'm  traed  a'm  dwylo, 
Yn  fy  rhwyftro  i  ddringo  i  r  lan  ; 

Dim  nis  dac  .âis,    iäc 
Ond  galluoedd  mawr  y  Ne\ 
?       Weithiau  mae  e'n  ennyn  gofid, 
Weithiau  mae  e'n  mynd  a  mryd, 

Weithau'n  clydo  fy  meddyliau, 
Atto  ei  hun  yn  gryno  'nghyd  ; 

Minnau  'n  difgwyl,  &e. 
Weld  y  boreu  o  ryddhad. 

3  Difgwyl  y  deheu-wynt  taweî, 
Awel  beraidd  o'th  fwynhau, 

Weithia'u  difgwyl  gwynt  y  gogledd, 
Argyhoéddiad  am  fy  mai, 
Cant  rywhiraeth,  tsc. 
Sy  arnai  am  gyfnewid  lle. 

4  Dyna'rman  dymunwn  drigo, 
Wrth  afonydd  gloywion  llawn, 

Sydd  yn  llifo  o  ddwr  y  by wyd, 
O  las  foreu  hyd  brydnhawn, 

Lle  cawn  yfed,  ÖV. 
Hyfryd  gariad  fyth  a  hedd. 

5  Lle  cawn  weld  yr  hwn  wy  'n  garìi, 
'Rhwn  fu  farw  ar  y  groes 

A  myfyrio  ar  ei  gariad, 
Yn  dioddef  angau  loes ; 


L  17  J 

A  chael  gorphwys,  £sV 
Draw  ymhell  o  dwrf  íy  mhîa. 

Yno  cawn  goncwero  ofn, 

Ag  anadliad  pur  y  Ne' ; 

Yno  cawn  goncwero  angau, 

A'i  hen  golyn  gydag  e', 

Tyred  amfer,  &c. 

Tyred  bellach  mae  'n  brydnhawn. 

H  Y  M  N  XIV. 

AHeibio'r  tywyll  Nos, 
Fe  ffy   cymylau'r  nen; 
Fe  ddaw'r  addewid  wir, 
A'i  geiriau  pur  i  ben  ; 
Cair  gweld,  cair  gweratyr  hyfryd  dir, 
Ar  fyrro  dro  yn  oleu  clir 

Mae'r  oriau  maith  eu  rhif, 
Yn  dirwyn  yn  y  bla'n, 
Er  bod  nofweithiau  yn  hir, 
O'r  diwedd  darfod  wnan  ; 
Cymylau'r  nen  er  maint  eu  grym, 
O  flaen  y  wawr  ni  fafant  ddim. 
Pan  tywynno  arnai'r  dydd, 
Mi  wed'yn  garia'r  gfo's, 
Ac  oedd  yn  gwafgu  lawr, 
Yn  llwythog  ganol  nos  ; 
Mi  neidia  tros  y  rToefydd  maith, 
Ond  cael  dy  gwmpni  ar  fy  nhaith. 

'Dyw  profedigaeth  ddim, 

'Dyw'rholl  gyftuddiau  ondgwan, 
I  guro  hwnnw  lawr 
A  ddaliech  ti  i'r  lan, 
Mae  nerth  dy  ras  yn  fwy  na'r  byd, 
A'r  myrdd  o  ddrygau  íy  ynddo  gid. 

Ni  attal  dim  o'r  môr, 

A'i  donnau  cedyrn  cry 
Rhag  mynd  i  ben  ei  daith, 

Yr  hwn  gynhaliech  ti ; 

C  Dyw 


ÎSJ* 


[  18  ] 

\Dy  w'r  moroedd  maith,  'dyw  Pbaro  ddim, 
Iw  ei  gydmaru  a  dy  rym. 

HYMN    XV. 

FE  gân  'tifeddion  Gras, 
Vn  beraidd  maes  o  law, 
Wrth  weld  yn  boddi'r  Aipbt 
A  hwythau'r  ochr  draw, 
-  ,\*  v  j      Fy  enaid  hed  i  ben  y  bryn, 
v^     ' '    I  weld  y  concweíl  rhyfedd  hyn. 

X,    /-2\       Yn  uchel  fry  ar  fryn, 
^N    I  Rhwng  daear  gron  a  Nef, 

^^S*    f  k    \    Holl  rwyfg  Gebenna  fawr, 
I        A'i  grym  orchfygodd  ef ; 
Fan  hoelion  dur,  goddefodd  glwy, 
^ra  fut  ymfTroftia  ufTern  mwy. 

3  \    Wel  daccw'r  fFordd  yn  rhydd, 
-O^"    N^  Agorwyd  hi  o  bob  tu  ! 

O  ddyfnder  daear  las 

I  uwchder  Neíoedd  fry  ; 
Ö  dring,  o   dring  fy  enaid  mwy ! 
Mae  nerth  iw  gael.mewn  dwyfol  glwy. 

Weî  deuwn  yn  y  bJaen, 

Fe  gwympodd  ofnau  mawr, 
Ar  y  geîynion  hy, 

Oedd  am  ein  cael  ni  lawr  : 
Fe  gawd  y  dydd  mi  glýwa'r  nen 
Yn  canu'r  concweít,  ar  y  pren. 

HYMN  XVI. 

NI  chefais  i  yma  erioed, 
Ond  gwaetha-  cnawd  a  byd, 
O  mewn  o  maes.  bob   awr, 
Yn  çuro  arnai  ynghyd  ; 
Mi  fTo,  mi  fTo,  ryw  ddydd  i'r  lan, 
Cair  gweld  fod  concweíí  gan  y  gwan. 

2       Mì 


[  i9  J 

2  Mi  flinais  gan  fy  chwart, 

Mae  fy  ferchiadau  i  'n  bwn, 
Rwy  'n  gryddfan  bron  o  hyd, 
O  tan  yr  archoll  hwn  ; 
O  doed  yr  awr,  na  bo  yn  fỳ  mryd 
Ond  caru  Mhrynwr  mawr  o  hyd. 

3  Wel  dere  foreu  ddydd, 

Diwrnod  gorau  yn  fyw, 
Ac  na  bo  genní  ddim, 
Iw  garu  ond  íy  Nüw  ; 
Efe  a'i  groes,  efe  a'i  wae, 
Wnai'm  henaid  egwan  lawenhau. 

4  Mae  ei  groes  e'n  well  na'r  gwin, 

Mae'r  hoeîion  fel  y  mel, 
Mi  ymbortha  ar  y  rhai'n, 

A  doed  hi  fel  y  del ; 
Mae  rowy  o  wledd  ar  groes  íy  Nuw, 
Nagallwn  draethu  tra  fo'm  byw. 

5  Caned  brenhinoedd  gwych, 

Am  rwyfg  a  gallu'r  byd  ; 
A  chaned  Indian  fytb, 
Am  aur  a  pherlau  duid, 
Fy  enaid  i  bob  dydd  bob  nos, 
A  gân  i'r  hwn  fu  ar  y  gr 

H  Y  M  N     XVII. 

i       T^T*S   gaîl  dyfgedigion  doetha, 
JJ^i       Er  i'nt  gyrraedd  fry  Vr  Ne\ 
Chwilio  troion  fer  yr  wybr, 

Gweld  eu  raaint  a  gweld  eu  Ue, 
Fyth  i  bwyfo,    tSc. 
Gwerthfawrogrwydd  gwaed  dy  groes. 

z       Nis  gall  dyfg,  ac  nis  gall  doniau, 
Weld  y  pechod  drwg  ei  ryw, 
Pwyfo  ei  haeddiant  maith  a'i  fefur, 
Ò  flaen  çorfedd  bur  fy  Nuw  ; 
Ar  Galfaria,    &c. 

Gwela  i  e'n  ei  liw  a'i  lun. 

C  2  3  Pechod 


[20] 

3  Pechod  yma,  cariad  accw, 

Fu  yno  yn  y  glorian  fawr, 
Ac  er  trymmed  oedd  y  pechod, 

Cariad  bwyfodd  hyd  y  llawr, 
Nawr  gofphennwyd,    íffr. 
Wnaeth  i'r  glorian  bwyíìg  droi. 

4  Haeddiant  Duwdod  a'i  gydmaru, 

Yn  erbyn  uffern  fawr  o*i  bron, 
Dafan  gwacd  fy'n  gan  mil  rhagor, 

Nagaflendid  dudew  hon  ; 
Gwradwyddiadau,  &c. 
Duw  ry  iawn  am  feiau'r  byd. 

5  Fe  ddiftewa  myrdd  o  ellyllon, 

Fe  ddiftewa'r  ddeddf  o'r  bron, 
Fe  ddiftewa  pur  gyfiawnder, 

Sy'n  ymddial  cweril  hon  ; 
Cyntat  enwir,  Cffr. 
Sillaf  prin  am  waed  y  groes. 

HYMN    XVIII. 

i        TP\  Accw  gariad,  daccw  bechod, 

_|  j     Heddyw'ch  dau  ar  bren  y  bryw, 
Hwn  fy'n  gr\  fj  fewn  accw'n  gadarn, 
Pwy  enrulIsTr  ymgyrch  hyn  ? 

Cariad,  cariad,  f&fi 

Welai'n  berffaith  garîo'r  dydd. 

2  Dringaf  fynu  Tr  oìewydd, 

I  gael  gweled  maint  fy  mai, 
Nid  oes  arall  is  yr  wybren, 
Fan  iw  weled  fel  y  mae  ; 
Anwyl  fy  enaid,   &c. 
Yno  yn  chwyfu  dafnau  gwaed. 

3  Gweld  yr  hwn  fu  yn  prynu  im'  baríwn, 

Prynu  pardwn  maith  y  byd, 
Gweld  ei  wallt  a  gweld  ei  wifgoedd, 
Gweldei  ruddiau  yn  waed  eu  gid, 
Fefy  mhechod,  &c 
Yrrodd  allaa  ddwyfol  waed. 

4      Pechod 


C    21    ] 


4  Pechod  greodd  ynddoY  poenau, 

Pechod  roddodd  arno'r  pwn  ; 
Pechod  barodd  iddo  ochain,  * 

Fy  unig  haeddiant  i  eedd  hwai  ; 
O  na  welwn,    àfc. 
Forau  fyth  na  phechwn  mwy. 

5  Profed  hwnnw  nad  yw'n  medru, 

Caru  Prynwr  mawr  y  byd, 
Beth  o'r  dw'r  a'r  gwaed  a  lifodd, 
Gyda'r  biccell  fawi  ei  hyd  ; 
Hwn  fy'n  magu,  t&e. 
Fflammau  o  gariad  heb  ddim  trai. 

6  Cariad  oîl  i  mi  oedd  yno, 

Chwer'der  ydoedd  i  fy  Nuw, 
Lle  dioddefodd  un  diwrnod, 

Boenau  o  amrywiol  ry  w  ; 
O'u^yinwydden,  &t. 
Gwafgwyd  pechod  i  mi  vn  win. 

HYMN  "IX. 

i    1T?Y  meddyliau  i  fy*M  . ..  hedeg, 

JL^      Weithiau  i'r  t)\s  yrain  weithiau  i'r  De, 
'i  reulio'm  dyddiau  gwerthfawr  goreu, 

Bob  munudyn  oddi'tre  ; 
Lleng  nol  lleng  e'lynol  ganlvn, 

Ynwi  o  feddyliau  gau, 
Heddyw  yn  newid,  ddoe  yn  dryfa, 

Ddoe  a  heddyw  yn  parhau. 

2  Bryniau  mawr  uwch  pwys  o  wagedd, 

Am  un  meddwl  nefol  pur, 
Mwy  yw'r  Aipht  o  flaen  fy  ngolwg, 

Nag  yw'r  Ga?iaan  nefol  bur  ; 
O  amferoedd  tyred  bellach, 

Coded  haul  à  gwawried  dydd, 
Yr  cadwynau  pres  a  haiarn, 

Sy  am  fy  enaid  fynd  yn  rhydd. 

$  Nid  yw'm  ffydd  ac  nid  yw?m  cariad, 
Os  ynt  gadwedigol  ras, 

C  3  Ond 


[   22] 

Ond  y  mymryn  lleia  welwyd, 

Yn  fath  lu  o  lygredd  cas  ; 
Etto  mae  o  fewn  dy  allu, 

I  roi'th  dclelw  arnai  nawr, 
A  daroílwng  mewn  munudyn, 

F'anwireddau  i  oll  i  lawr. 

4  Prin  rwi  arnat  yn  öchneidio, 

Gan  çyn  drymmed  yw  fy  mai, 
Pecawn  gyfoeth  maith  yr  Inäia, 

Fyth  ni  allwn  lawenhaü  : 
Etto  traid  i  ti  ond  munud, 

Munud  i'mconcwero  bair, 
Mae  crediniaeth  wedi  ei  gwneuthur, 

Gyntaf  bryd  llefaroft  air. 

5  Ti  îcrifenaiít  gynt  ar  gerrig, 

Ddeddfau  cywir  fancìaidd  pur, 
Nid  anhawfach  it'  fcrifennu, 

Etto  nawr  ar  galon  ddur  ; 
Os  buoít  farw  tros  un  ffiardd 

Afìan,  Arglwydd,  fel  myü, 
Ö  nad  immi  fod  ytrddìerth, 

I  rafufau'r  Nefoedd  íry, 

Rho  i  mi  beddwch  fel  yr  afon, 

Rho  faddeuant  fel  y  mcr, 
Rho  im'  ronyn  bach  o  brofi, 

Nawr  o'th  anorchfygol  flor; 
Na  bwi'n  newynu  yn  yr  anial, 

Lle  nad  oes  na  dw'r  na  gwin, 
Ond  cael  teimlo'r  pur  gawodydd, 

Ac  addewaiíì  ti  dy  hun. 

H  Y  M  N  XX. 

PW  Y   fy'n  abal   ìy  anwylycî, 
Rhifo'th  boenau  mawro'i  bron  ì 
Pun  a'i  dail    y  coed  gydmara, 
Neu  ynteu'r  glafwcllt  fy  ar  y  don  ì 
Mae'th  ryddfannau,   &c. 
Yn  fwy  nag  allant  bwyfo'r  byd. 

2  Seren 


A 


C  23  3 

Seren  ddaeth  i  gyfarwyddo, 

Attat  rai  o  eitha'r  byd, 
Ac  mae  fer  y  nef  hyd  heddyw 

Yn  dangos  dy  allu  mawr  ynghyd; 
Mi  íy  hunan,   £ÿr. 
Sydd  yn  ddifFrwyth  a  difudd. 

O  na  byddai  oriau'm  bywyd, 

Yn  ymborthi  ar  oriau'th  boen, 
Fel  y  galiwyf  fi  gyd-redeg, 
A  chyíluddiau'raddfwyn  Oen; 
Fe  ga'i  'mhechod,  £sV. 
Felly  yn  fuan  golli'r   dydd. 
Felly  cawn  gan  ('  enaid  ddilyn, 

Ei  ofidiau  hyfryd  ef, 
Fel  mae  goleu'r  dydd  yn  cadw 
Cwmpni  difglair  haul  y  nef  5 
'Chai'm  gorddiwes,    &c. 
Ẅmmwl  du  na  thywyll  nos. 

Fel  bo'r  dorf  ddirif  o  feiau, 

Wybod  hyn  yn  ddi  necc-ad, 
Ymha  glwyf  ac  ymha  ©fìd, 
Ymha  archoll  mae 'm  iaehad, 
Fel  y  gallwyf,   àfc 
Hcb  hir  oedi  fod  yn  lân. 

'HYMN  XXI. 

ONa  b'ai  cyftuddiau  f'  Arglwydd, 
Yn  fy  nghalon  i  gael  Ue, 
Pob  rhy vv  loes  a  phob  rhyw  ddolur, 
Pob  rhyw  fflangell  gafodd  e' ; 
Fel  b'ai  mhechod,  &c. 
Ildio'r  dydd  a  mynd  i  maes. 

Ti  dy  hu.nan  yno'n  frenhin, 

Ti  dy  hunan  yno'n  Dduw, 
Dy  eiriau  dy  hunan  yno'n  uwcha, 
Dy  eiriau  gwerthfawroccaf  ryw  ; 
Ti  wnai  felly,   &c. 
Bydew  du  yn  deml  lân. 


Yno 


[  24  J 

Yno  gwna  dy  drigfan  hyfryd, 

Trigfan  croeshoeliedig  Oen, 
Ac  na  chilia  maes  oddiyno, 
Tra  fo  ana'l  yn  fy  ffroen  ; 
Rhag  i'm  pechod,  fjfc 
Ffiaidd  geifio  d'od  yn  ol.] 

O  fcrifenna'n  eglur,  eglur, 

Mewnllythrennau  lìawn  ei  gid, 
Bob  rhyw  fillaf  bach  o'th  gyfraith,    . 
Ar  fy  mynwes  yma  'nghyd  ; 
Fel  na  anghofiwyf,    &c . 
Fyth  dy  eiriaa  mawr  eu  pris. 

Gwaed  fcrifennodd  ar  y  croesbren, 

Gariad  nerthol  dwyfol  rhad, 
Ni  fcrifennir  ar  fy  nghaion 
Fyth  dy  eiriau  ond  a  gwaed, 
Dyma'r  fcrifen.  &c. 
Beru  yn  hwy  nag  paro'r  Byd.   * 

HYMN     XXII. 

MI  feddyliais  cawn  i  ff  Arglwydd-, 
Ynghwmpeini  mawrion  byd, 
■  'Ymhlit.h  mwrddwyr,  ymhlithlladron, 

Gwelais  gynta  ei  wynebpryd  ; 
Ar  y  croesbren,  cifr, 
Nid  yn  llys  brenhinoedd  byd. 

\       Daccw  lofryddar  ei  aíTwy, 
Daccw  leidr  er  ei  dde'     . 
Draw  fe  hoeliwy^  yn  y  cano^ 
Frenhin  daeár  frenhin  Ne*, 
Mi  appelia,  &c 
At  yr  orfedd  ar  y  grocs. 

^       Nid  rhaid  efgyn  fry  i'r  nefoedd, 
Y  mae'r  nefoedd  ar  y  pren  ; 
Fe  ddaeth  mynydd  henGalfaria, 
Nawr  ers  dyddiaiTn  un  a'r  nen> 
Daeth  Mcriah,   &c. 
Nawr  yn  yfgol  fownd  i'r  Nef, 

4    Dring 


C    25    ] 


Dring  fy  enaid  i'th  orphwysfa, 

Y  mae'r  nefoedd  wrth  dy  gîŷn, 
'Rhwn  a  greodd  haul  a  lleuad, 
Nawr  a  wifgodd  natur  dyn  ; 
Edrych  arno,   &c. 
Credu  ydyw  pen  y  daith. 

HYMN    XXIII. 

WE  L  f'enaid  hed  ymlaen  o  hyd, 
Ymhell,  ymhell  o  war  y  byd, 
Tr  gwledydd  fydd  heb  wae  na  phoen, 
Ond  canu  Cariad  addfwyn  Oen, 
Canus  canu,  canu,  canu, 
Canu  cariad  addfwyn  Oen. 
Lîe'reifte'r  Seintiau  yn  gytan, 
Tan  eu  gwinwydden  btr  eu  hun  ; 
AV  melus-win  ynffrydio  lawr, 
Yn  llonni  eu  hyfpryd  bob  yr  awr. 

Llonni,  &c.  \ 
Y  manna  o'u  cylch,  y  raanna  o'u  blaen, 
Mor  wynned  a*r  Coriander  mân  ; 
A  dw'r  o'r  graig  i  gael  bob  pryd, 
Fy  Jísu  ydyw  y  rhai'n  eu  gid, 

Jesu,     üfr. 

O  wleddoedd  hyfryd  ea  mwynhac^ 
Morhyfryd  eilwaith  eu  parhad  ; 
Gwleddoedd  na  ŵyr  y  byd  eu  dawn , 
Gaiff  Ionni'm  henaid  foreu  a  nawn, 

Llonni,     ÜV. 
Ffowch  holl  bleferau'r  bycf  i  maes, 
Rhowch  le  j  ëffeithiol  fywiol  ras  ; 
,  MaeY  dydcî  yn  d'od  pan  cai  fwynhau, 
Fy  anwyl  anwyl  i  barhau, 

Anwyl,       &c. 


M 


HYMN  XXIV. 

AE'r  ffordd  yn  awr  yn  rhydd, 
O'r  ddaer  i  entrych  ne', 


mt 


Er 


[    26    ] 

Er  pan  y  daeth  fy  Nuw, 
I  ddiodde  yn  fy  lle; 
Mae'r  Nef,   mae'r  Nef  o  led  y  pen, 
Cans  hi  ddioddefodd  ar  y  pren. 

Wel  bellach  ffown  i  maes, 

Edrychwn  yn  y  blaen, 
Mae  golwg  hyll  yn  ol, 
Sodoma  fydd  ar  dân  ; 
Ymîaen,  ymlaen  i'r  creigydd  byw, 
Y  Soar  fach  lle  mae  fy  Nuw. 
Yn  y  mynyddau  hyn, 

Cai  roi  fy  mhen  i  lawr ; 
A  gorphw\s  byth  yn  iach, 
Oddswrth  y  ílorom  fawr, 
Ni  all  dw>  aa  tr  n  i  gloddio'm  faií, 
Er  curo  arnai  hJo  yn  ail. 

Daeth  y  llinynnau  i  mi, 

A  rhan  ddedwydda  o'r  wlad, 
Lle  rwi'n  cael  weithiaa  weld, 
Wynebpryd  hedd  fy  Nhâd  ; 
Fe  ddaeth  y  Nef  i  mi  ynghyd, 
A'i  thlyfau  gwerthfawrocca  eu  gid. 

HYMN     xxv. 

BOed  bryn  y  groes  boed  Ca/fari, 
Yn  uwch  na'r  bryniau  mwya  eu  bri, 
Am  mae  yma  collwyd  gwaed  fy  Nuw, 
Ac  yma  rhedodd  cariad  pur, 
Yn  afon  ddifrycheulyd  glir, 
Vm  golchi  'r  ffiaidd,  dua  ei  liw. 

Na  boed  i'm  feddwl  ddydd  na  nos, 
Ond  eariad  perfFaith  angau'r  groes, 

Hwn  alwai  mwy  yn  orfedd  gras, 
Ar  Galfari  mae  marngc  y  Ne', 
Yn  agos  at  ei  groesbren  e\ 

Oddiyno  rhoddir  hedd  i  ma's. 

Bethbellach  wna  i  a'r  anial  fyd. 
Sydd  yn  dcmeílloedd  trwyddo  gid. 
77  Bwyílfilod 


C  27  ] 

Bwyílfilod  rheipus  ynddo  o'r  bron, 
Mae  genni  íìl  hyfrydach  lle, 
Mae'm  Jesu  eilioes  ynddo  fe, 

Ond  rhoi  fTarwel  i'r  ddaear  hon. 

4  Dwi'n  ofni  ond  yr  afon  ddu, 
Sy  rhyngwi  a  fy  ngartre  fry, 

Yr  angau  glas  wnaeth  myrdd  yn  wan, 
Fy  enaid  mafel  yno  yn  liaw, 
Yr  hwn  ei  hun  aeth  trwyddi  draw, 

Ac  yn  ei  law  mi  ddof  i'r  lan. 

HYMN     xxvi.  . 

1  11  Ml  wela  fyrdd  yr  ochr  druw, 
1^1  O  ra*  maflafant  yn  ei  L  u > 

Yn  canu  heddyw  yn  bcraídd  iawn, 
Mae  ofnau  yn  darfod  yn  y  r 
Lle  mae  íy  Nuw  lle  mae  fy  nhad, 

Ac  yn  eu  lle  llawenydd  llawn. 

2  O  hyfryd  ddedwydd  nefol  le, 
Gwynfyd  bob  rhai  fydd  yntho  fe, 

Y  ddinas  ddifglair  nefol  glir, 

Y  man  na  fu,  y  man  nad  oes, 

Na  phoen,  nag  ing,  na  gwae,  na  Ioes, 
Ond  heddwch  llawn  a  chariad  pur. 

3  A  thyma'r  wlad  y  íFy  pob  gradd, 
O'r  ofnau    mawrion  fy  am  fy  lladd, 

'Ddaw  aeth,  nag  arfwyd  yno  ddim, 

Y  gelynion  Çy  yma   yn  y  byd, 

A  rwymir  y  pryd  hynny  ^nghyd, 

Er  maint  eu  rhwyfg  er  maint  eu  grym. 

4  'Ddaw  anghrediniaeth  cadarn  cry, 
Fyth,  fyth  o'i  fewn  i'r  Ganaan  fry. 

Na  chariad  chwerw  câs  y  byd, 
A  miloedd  mwy  gyndeiriog  râdd, 
Sydd  yn  yr  anial  bron  fy  llâdd, 

Yn  fcubau  rwymir  yno  nghyd. 


H  YMN 


£  »8  ] 
H  Y  M  N     XXVII. 

i  T^JI  D  o'r  ddaear  mae  fy  mhleífer, 
J^|      Nid  o'r  ddaear  mae  fy  ngrvm  ; 
Mid  o'r  ddaear  mae'm  Uawenydd, 

Tlawd  w'i  yma  feddai  ddira  : 
Draw'r  Jorddonen,  &c. 
Mae  fy  nghyfoeth  a  fy  ngwlad. 

2  Nef  y  w  meddiant  yr  Angylion, 

Daear  ydyw  meddiant  dyn  ; 
Ond  fe  ddarfu'm  ffydd  i  wneuthdr, 

Nef  a  daear  fawr  yn  un  : 
'Rwyf  yn  claimio,  Úe. 
Hawl  i  oll  fydd  gan  fy  Nuw. 

3  Mae  fy  Enaid  yn  ehedeg, 

Ac  yn  dringo  fynu  frŷ  ; 
Mae  fy  efgyrri  yn  ymdrwfio 

I  lechu  yn  y  ddaear  ddu  : 
Mi  ddo'n  gryno,  &e. 
Etto  'nghyd  ryw  ddyddá  ddaw. 

4  Cnawd  yw'm  fylwedd,  ydyw  ond  falw, 

Hardd  yw'r  wifg  fy  arno'n  bod  ; 
Honno  wnaeth  Tywyfog  Eywyd, 

Pan  yr  hongiodd  ar  y  co'd  : 
Fil  o  weithiau,  &c. 
Werthfawroccach  na  Pheru. 

H  Y  M  N     xxvui. 

1  T^AN  bwi'ó  profi  pleíTer  yma, 
JL        Buan  rhaid  im'  godi  mhen  ; 
Nid  ûes  le  i  mi  'mddifyrru, 

Wrth  un  plefíer  îs  y  nen  : 
Mi  gaf  ar  fyrder,  íffc. 
Yfedhedd  heb  ddiwedd  mwy. 

2  Mae  'mhleferau  i   nawr  yn  ddwbî, 

Yma  beth,  ac  yno  fwy  ; 
Mae'm  cyftuddiau  aml  eilwaith, 

©11  yn  gonglog  megis  hwy : 
Ond  fe  â  heibio,  àfc. 
Ryw  bryd  gwppan  chwetw'r  Groe*.  3  Fe 


C  29) 

3  Fe  ddaw'm  gwarr  i  etto  yn  union, 

Heddyw  fy'n  yrngrymmu  lawr, 
Byd,  ac  angau  yn  cludo  amaf, 

'R  un  diwrnod  feichiau  mawr: 
Yn  lle  gruddfan,  &c. 
Mi  gaf  ganu  maes  o  law. 

4  Dere  hyfryd  forau  tawel, 

Dere  happus  ddedwydd  ddydd  ; 
Pan  bo'r  dorau  prês  i  agor, 

A'r  carcharon  fynd  yn  rhydd  : 
Rho  arwyddion,  &c. 
I  fod  hynny  yn  agofau. 

HYMN   'xxix. 

1  T*k /í  AE  dydd  at  ddydd  ylý'od  i  ben, 
jJV X   A'm  taith  drafFerthus  îs  y  nen, 

Fe  ddirwyn  amfer  at  y  nod, 
Ae  yno  'mhechod  fe  gaiff  friw,      * 
A  thyna'r  pryd  conjiwera'm  Duw 

Eob  rhyw  íìieidd  dra  ynwi  erio'd. 

2  O  ddedwydd  nefol  hyfryd  awr, 
Ca'i  roddi  meichiau  trwm  i  lawr, 

Ac  fy'n  fy  mlino  i  foreu  a  nawn; 
A  mynd  i  wlad  lle  nad  oes  bai, 
Ond  cariad  perffaith  i  barhau, 

Llawenydd  pur  a  heddwch  HawH. 

}  'Rwi  bron  a  gorfoleddu  nawr, 
Wrth  feddwl  daw  fy  meiau  lawr, 

A  bod  y  dydd  yn  agofau  ; 
Dydd  o  brphẁysfa  berffaith  yw, 
I'r  neb  fy'n  blino  ei  guro'n  fr  w, 

Gan  nerth  trachwantau  a  phob  gwae. 

4  Wel  dere  dc^edwydd  hvfrvd  d<U  àái 
Rho  fy  ngadwynau  cynn  yn  rhydd, 

Gad  imi  brof?r  hyfrvd    ,  ledd, 
Liadd  angrhedimaeth  fydd  \  n  awr, 
\n  curo  f*  enaid  Ircn  i  lawr, 

Ac  ymaith  tynn  nod  ofnau'r  bedí. 

D  HYMN 


[  30  ] 

JIYMN   xxx. 

i    TH\AU  rywaiaf  maith,  a  chwerw, 
JL/     Dpefnodd  f'Arglwydd  imi  yn  un, 
Temeft'  oer  yn  fy  meddyliau, 

Ac  oddi-allan  yn  gytun  ; 
Dwy  farwolaeth,  &c. 
Drefnodd  gras  irni  fynd  trwy. 

2  Etto  fy  nghyftuddiau  mawrion, 

Sydd  yn  feddîginiaeth  lym, 
Ac  fe  fedr  gras  i  wneuthur 

Croefau  hyll  yn  ganu  im' : 
Mwya  nghroefau,  &c. 
Mwya  ryw  bryd  fydd  íy  nghân. 

3  Rwyfi  ar  y  ce'nfor  garw, 

'N  mentro  edrych  drwodd  draw, 
Ac  o  gefn  y  don  yn  canfod, 

Tir  y  Bywyd  pell  gerllaw : 
Mewn  addewid,  &c. 
'Rwyf  mor  agos  at  y  wlad. 

4  Mae  íy  nghred  wedi'm  afaelu, 

Yn  y  ítorom  am  y  tir ; 
Y  mae'r  ce'nfor  hyll  mewn  undeb, 

Heddy  w  a'r  Baradwys  bur  : 
Dewch  yn  eon,  &c. 
Tir  y  Bywyd  daccw  fe. 

H  Y  M  N     xxxi. 

i   TT7EL  y  rhed  llifogydd  mawrion, 
Y^      Fel  anadla'r  awel  gref, 
fcydded  felly  fy  ochneidiau, 

I  dderchafu  tua'r  Nef  ; 
Gwn  na's  gellit  attal  rhagof, 

Gwn  na's  gelüt  roi  netcâd, 
O  un  fendith  îs  y  Nefoedd, 

Ag  fydd  imi  er  jachâd. 


Mae 


3»  ] 

2  Mae  temeílloedd  er  daioni, 

Er  eu  bod  yn  gweithio  braw, 
Magu  dychryn  cas,  ac  oínau,        *p> 

Ofni  fy,  àc  ofni  ddaw  ; 
Galw  beiau  pell  i'r  golwg, 

Rhwymo  pechod  fyrdd  ynghyd  ; 
Cofio  henairrt,  cofio  je'nclyd, 
Etto  bendith  ynt  eu  gid. 

3  Mae  rhyw  ítormydd  mewn  naturiaetb, 

Ca's  goreuon  byd  y  rhai'n  ; 
Cafodd  feintiau,  a  merthyron, 

Cafodd  Jesü  goron  ddrain  ; 
Mae  cydwybod  mewn  ynaderfyfg, 

Mae  ylbrydoedd  fo  mewn  poen 
Wedi  chwilio  gylch  o  gwmpas, 

Yn  lleteua  ynglwyfau'r  Oen. 

4  Uffern  yn  fy  enatd  euog 

Sydd  er  bod  y  fflam  yn  gry, 
Yn  fy  nghyrru  at  borth  y  -Bywyd 

Trwy'r  cymylau  dua  íy  ; 
Tân  y  pydew  a'm  dihunodd, 

Tawch  y  ffwrn  gyndeiriog  gref, 
Wnaeth  i'm  henaid  yn  y  ílorom, 

Ymafaelu'n  Uyn  a'r  Nef. 

j  Yno  mae  e'  nawr  yn  curo, 

Yno  mae  e'n  pledio  yn  hy, 
Ac  ni's  gofteg  hyd  ni's  caíFo, 

Ei  dderbyn  gan  yr  orfedd  fry  ; 
Ac  fel  pura'r  ílormydd  mawrion, 

Drygau  yn  yr  awyr  lâs, 
Felly  holl  gyítuddiaa'm  bywyd, 

Chwerwon  meithion  bura'm  gras. 

HYMN    xxxir. 

i    T^^TH  ywr  achos  bod  fy  Arglwydd, 
JJ     Hawddgar  grafol  yn  pelihau, 
Neu  yn  guddiedig,  neu  yn  gyhoedd, 
Mae  rhyw  bechod  yn  parríau, 

D  2  TyrM 


[  32] 

Tyr'd  yn  awr,  torr  i  lawr, 
Fy  anwiredd  fach  a  mawr. 

2  Gallai  f'Arglwydd  yw  fy'm  hatteb, 

Galiu  ei  hunan  ydyw  ef ; 
Cariad  ni's  gall  ballu  hefyd, 

Pe  bawn  geifio  ganddo'r  nef ; 
Ond  fy  mai  fy'n  parhau, 
Hynny  fy'n  chwanegu'm  gwae. 

3  Chwilia  f'Enaid  gyrrau'th  galon, 

Chwilia'r  llwybrau  maith  o'u  bron, 
Chwilia  T>ob  rby w  ftafell  ddirgel, 

Sydd  o  fewn  i  gonglau  hon  ; 
Mynn  i  maes,  bob  peth  câs, 
Sydd  yn  attal  nefol  ras. 

4  'Nawr  rwi'n  gweld  y  mae'n  ehedeg, 

Mewn  i'm  calon  ac  i  maes, 
Fil  o  bethau  fydd  wrthwyneb, 

I  egwyddor  dwyfol  ras; 
UrTern  lid,  ynt  eu  gid, 
Sydd  yn  erbyn  f'Enaid  dryd. 

5  Dyma  ryfig  yn  ei  allu, 

Daccw  anghrediniaeth  mawr, 
Bob  yn  ail  yn  curo  f'enaid 

Yn  cyttuno  'ngael  i  lawr ; 
Dal  h  i'r  lan,  'dwyf  ond  gwan, 
Mi  gaf  goncweft  yn  y  man. 

6  'Rwyf  yn  ffeindio  mil  o  elynîon, 

Yn  fy  mynwes  yn  parhau, 
Oîl  am  lethu  f'enaid  euog, 

Bob  yn  un,  a  phob  yn  ddau, 
Nid  oes  dim,  ond  ây  rym, 
Aì\  bod  yn  gynhorthwy  im'. 

HYMN     xxxiri. 

i       ^V  Bob  tryforau  tan  y  Nef, 

V^/  Y  penna  yw  ei  heddwch  ef ; 
Ei  fath  ni  fedd  yr  India  fawr, 


Yn 


I 


[  33  ] 
Yn  unig  hwn  am  ceidw'n  hy, 
Yn  erbyn  gelynion  mwya  cry, 
Na  chaíFont  byth  mo  mhen  i  la\^r. 

Heb  ofni  dim  mi  deithia  'mla'n, 

Tros  rofydd  rhew,  a  bryniau  tân, 
Tan  gyfgod  cryf  dy  nefol  hedd, 

Y  gwyntoedd  cyndeiriocca  eu  rhyw, 

A'r  demeu?  gryfa  erioed  yn  fyw, 
Ni'm  hattal  fynd  i'th  nefol  wlêdd. 

O  gariad  uwcha  fu  erioed  ! 

Neu  fry  o  warr,  neu  îs  y  rhod  ; 
Blaen  fFrwyth  o'r  gwleddoedd  nefol  pur; 

Ni  cheifia  i  byth  trw'y  tan  y  Ne, 

Ond  teimlo  ei  âwcl  hyfryd  e', 
Digonir  íì  yn  y  nefol  dir. 

O  dewch  ymlaen  yn  ddineccâd, 

Mi  glywa  fwn  caniadau'r  wlad, 
Peth  oV  gorfoledd,  peth  o'r  clod; 

Difyrrwch  ynghwmpeini'm  Duw, 

Nad  oes  o  tan  y  fer  yn  byw, 
Adnabu  am  ei  fath  erioed. 

HYMN       XXXIV. 

ODyma  ddyfais  fwya  i  ma'5, 
Y  fwya  ei  chariad,  fwya  ei  gras, 
Agorodd  fFordd,  o'r  ddaer  i'r  \éf, 
Cariad  heb  gymmar  íddo'r  un, 
A  nofìodd  yn  ei  waed  ei  hun, 
Trwy  angau  oedd  ei  gariad  ef. 

i       Fe  gonc'rodd  trwy  angheuol  glwv, 
O  elynion  creulon  nerthol  fwy, "  " 
Nag  ail'fai  byd  i  goncro  yn   un  : 
Fe  faeddodd  UfFern  ehang  lawn, 
Ar  ben  Calfarìa  un  prydnhawn, 
Yn  lân  heb  neb  ond  ef  ei  hun. 

3       'Doed  bellach /W/Ä/Vpella'r  byd, 

•Doed  Gogleddy  Dwyrah,  De(  ynghyd, 

D  3  Canent 


[     34    ] 

2  'Rwi'n  profi  mod  i'n  myn'd  mewn  hwyî, 
Tu  a'r  man  mae'r  faint  yn  cadw  gwylj 
Mae  ar  fy  enaid  fyched  mawr, 

Am  wledda  gyd  â  hwy  bpb  awr. 

3  'RwPn  credu  'nawr  ca'i  ras  i  fyw, 

A  gwneud  pob  peth  er  dod  i'm  Duw  j 
A  chwedi  gorphen  hyn  o  daith, 
Ca'i  fo]i  e'n  nhragwyddoldeb  maith. 

4  Dewch  greaduriaid  o  bobrhyw, 

Trwy'r  ddae'r  a*r  nef  rhowch  glod  i'm  Duw  ; 
Gan*s  mewn  cyfyngder  bu  im'  yn  dda, 
Rhof  iddo  glod  heb  orphwys,  gwna. 


H  Y  M  N     XL. 

Dymuniad  y  Saint, 

i|  T)E  cawn  adenydd  borau  wawr, 
j£     Ehedeg  wnawo  dros  foroedd  mawí 
Nes  bawn   yngoîwg  Sfion  wiw, 
Lle  mae  íy  Mhriod  innau'a  by  w. 

Pe  cawn  ond  teimlo'r  awel  gref. 
Aeth  ag  Elias  gynt  i'r  nef  ; 
Gadewn  yn  ol  íy  ngwifg  o  gnawd, 
J  Ac  Elifus  f  'anwyla  frawd. 

3  Pe  cawn  fel  lago  yfgot  gref, 
Gyrhaeddaio'rddat'r  ientrych  nef     . 
Dringo  a  wnawn  o'r  byd  i  ma's, 
Heb  orphwys  liw  ar  garreg  lâs. 

4  Gwynfyd  gai  rodio  gyd  á  Duw, 
Fel  Encch  fYyddlon,  tra  fw'i  by w  ; 
Ehedeg  wnawn  oV  byd  i  ma's, 

Heb  ofni  briw  yr  angau  glâs.  N 

5  Yn  Pcnic/  'rwyt,   fy  enaid  clyw, 
Ymdrecha  yn  dcg  ag  angel  Duw, 
Pwy  wyr  nas  caí  cyn  codi'r  wawr, 
Wir  eufeddu'r  íendith  íawr. 

H  Y  M  N 


í     35     3 

H  Y  M  N     XLI. 

Hiraeth  am>  y  Nefoedd. 


i    TP\R  AWt  wlad, 
\J    O'r 


lle  'rwi'n  difgwyl  Uwyr  ryddhad,  ' 
()  law'm  gelynion  mawr  eu  brad  ; 
Trwy  rinwedd  gwaed  íy  Iesu  gwiw: 
■  Does  gelyn  mwy  a  ddaw  i'r  lan, 
I'r  hyfryd  fan  ar  fyr  cai  íyw. 

2  Y  llen, 

Sydd  rhyngwi  'nawr  â'r  nefcedd  wen, 
A  rwyga  Nuw  o  r  ddae'r  i'r  nen, 
I'r  wlad  uwch  ben  fe'rn  harwain  ef, 
Caf  ddringo  i'm  gorphwysfa  fraf, 
Sy 'm  monwe«  Naf  o  fewn  i  r  nef. 

3  A   byv, 

Gai'n  dawel  fry  heb  boen  na  briw, 
A'm  cynnes  nyth  ynghoel  fy  Xvw, 
Llemae  pob  rhyw  ddiddar.wch  llawn  ; 
Yn  rhydd  i'r  llwch  mi  ro'wn  íy  oghnawd, 
Fyn'd  at  fy  Mrawd,  yn  awr  pe  cawn. 

4  Mor  fawr, 

Yw'r  fyched  f'  ar  fy  enaid  'nawr, 
Am  wel'd  dy  wedd  o  hyfryd  wawr, 
Boreuddyd  tragwyddoldeb  pur  ; 
'Madewn  yn  rhýdd  â  châr  a  fifrynd, 
I  mi  gael  mynd  i'r  nefol  dir, 

H  Y  H  N     XLII. 

I  COR.    i.    30. 

SanElìiddrwydd  irrì  yivr  Oen  dinam, 
'Nghjifiawnder,  am  Doethineby 

Fy  Mhrynedigaeth  0  bcb  pìa, 
Fy  Nuw  /  Dragwyddoìdeb. 

Crist,  Dcethineb  y  Saint. 
E 'm  gwnaeth  i  ueld  fy  hun  yn  ddall, 
Yn  fab  i'r  fall  wenwynig ; 


F 


Ac 


1 36  ] 

Fy  nerth,  fy  nghyfoeth,  a  fy  mraint, 
A'm  noddfa  lawn  yw  ef. 
A'm  noddfa  la<wn  yw  ef 

3  Fe'm  denodd  i  yn  ddirgel  iawn, 

A  diüaw  ar  ei  ol ; 
Ac  mewn  afonydd  dyfnion  lîawn 
Fe'm  cymrodd  yn  ei  go'i. 
Fi'm  cymrodd,  &c. 

4  Na  foed  fy  mywyd  beîlach  mwy, 

Yn  eiddo  im1  fy  hun  ; 
^Ond  treuli«r  îy  munudau  gtd, 
^*    Yn  glod  i'm  Harglwydd  cun. 
~  Yn  glod  Pm9  &C. 

5  A  gad  i'm  broíì'th  nefol  hedd 

Ymhob  anadîiaç}  pur  ; 
Ac  felly  mynd  o'r  byd  frbedd, 
Mewn  hûn  nefolaidd  wir. 
Merwn  hun9  &c. 

6  Pe  cawnbob  munud  dy  fwynhau, 

Mwynhad  o'th  gariad  baîr, 
I'm  fod  yn  fodlon  mado  a'r  byd, 
Yn  union  wrth  dy  air. 
Yn  union^  ÜV. 

HYMN  xxxyiii.  Ar yr  unDonc 

1  ¥*JAN  byddo  f'Arglwydd  imi'n  rhoi 
J^        Ond  golwg  arno  ei  hun, 

Mae  oîl  a  weler  tan  yr  haul, 
Yn  ddiddim  wrth  ei  glŷn. 
Yn  ddiddim,  &c. 

2  Mae  ardderçhawgrwydd,  rhwyfg  a  grym, 

Y  ddaear  fawr  ei  gid, 
Wrth  deimlo'r  gronyn  lleia  o'th  hedd, 
Oll  yn  diflannu  nghyd. 
Ollyn,  &c. 

3  A  gwcllt  y  w'r  bobl  oll  o'u  bron, 

A  gwywo  mae  eu  dawn ; 

Ac 


[  37  3 

Ac  nid  ces  tegwch  a  barhâ, 
Ond  yn  fy  jESu'n  llawn. 
-     Ondyn,  &c. 

4  Mi  ro  fy  ymddiried  ynddo  ef, 
Mae'n  noddfa  lawn  i'r  gwan  ; 
Ac  er  y  curo  fy  arnai  lawr, 
Fe  g'od  fy  mhen  i'r  la.n. 
Feg'od,  &V. 

HYMN    xxxix.     TrunBon. 

i   TWT*  ^^ai  ar  y  ddaear  fawr, 
JlN      Nifeddai  yn  y  Ne\ 
Neb  ag  a  beru  yp-anwyl  im'f 

Yn  unig  on<i  efe. 

Tn  unig,  &c. 

2  Mae  ýnddo  ei  hunân  dryfor  mwy, 
Nag  fedd  yr  fadia  lawn  ; 
Fe  brynodd  imi  fwy  na'r  byd, 
Ar  groesbren  un  prydnhawn. 
Ar  groejbren,  &c. 

%  Fe  brynodd  imi  auraidd  wifg, 
Trwy  ddiodde  marwol  glwy, 
A'i  angau  fe  a  guddia'm  gwarth 
I  dragwyddoldeb  mwy. 
/  dragwyddoldeb)  täc* 

4  O  na  allwn  rodio  er  ei  glod, 
Ac  iddo  bellach  fyw, 
A  phob  anadliad  fynd  i  maes 
I  ganmawl  gras  fy  Nuw. 
/  ganmaw/,  ÜV. 

HYMN      XL. 

i      A   C  er  bod  draw  afonydd  mawr, 
/\      Holl  ofnau  angeu  loes, 
Mi  â  trwyddynt  er  eu  grym,  a'u  maint, 
Tangyfgod  gwaed  y  groes. 
Tangyfgod,  &e. 

2   Mì 


[  38] 

2  .Mi  glywa  lais  merthyron  Iu> 

A  feintiau  yn  y  bla'n  ; 
Nawr  wedi  cyrrhaedd  pen  y  daith, 
Er  gwaetha  dw'r  a  thân. 
Er  gwaetba,  &c.  4 

3  Fy  Enaid  diangc  tua'r  lan, 

Na  ofna'r  drygau  hyn  ; 
A  chadw  dy  olwg  yn  y  blaen, 
Yn  union  at  y  bryn. 
Yn  union,  Cifr. 

4  Mi  'drycha  ar  y  croeabren  trwm, 

Fu  ar  ei  yfgwydd  e' ; 
AV  goron  ddraîn  fu  ar  ei  ben 
Pan  brynodd  imir  Ne'JB 
Pan  brynodd,  ÍSc. 

5  Mae'n  eiriol  heddyw  o  flaen  y  faîngçÉ 

Yn  cofio  ei  boen  a'i  wa*d  : 
Ac  wedi  gwneud  tragwyddol  hedd, 
'N  awr  rhyngof  fì  am  Tâd. 
*N a<wr  rhyngof,  &c. 

H  Y  M  N      XLI. 

i    1  ?Y  meiaa  aml  mawr  eu  grym, 
f^      Yw  fail  íy  ofnau  i  nghyd  : 
Ond  gweld  fy  Nuw  yn  diodde  loes, 
A'u  concra  hwynt  eu  gid. 
A'u  concra,  &c. 

2  Galluoedd  UfFern  fawr  o'u  bron, 

A'u  nerthoedd  mwya  croes, 
Sydd  fyrdd  o  weithiau  yn  rhŷ  wan, 
I  wrthfefyll  dwyfol  loes.    £ 
Iwrtbfefyll,  &l 

3  Difgwiliaf  wrth  y  ddedwydd  awr, 

Mae'r  oriau  yn  d'od  ymlaen  ; 
Pan  byddo  angau'r  groes  i  ladd, 
Fy  meiau  i  fawr  a  mán. 
Fy  meiau,  &c. 

±  Trech 


L  39  J 

Trech  yw  un  gair  o  enau'm  Duw, 
Xa'r  pechod  cryfa  erioed  ; 

Pan  dwedoY  gair,   k  gwymp  fy  mai, 
Yn  chwilfriw  tan  fy  nhroed. 
Tn  chwilfri'w,  &c. 

Am  hyn  mi  arhofaf  wrth  ei  faingc, 
Mi  ymgrymmaf  wrth   ei  draed; 

Ac  fyth  ni  phledia  i  yno  ddim, 
Ond  iddo  golli  ei  waed. 
Cndiddo,   tfc. 

HYMN  [XLII. 

Ar  v  DmÈËliuir  Aldrich. 

^ACymmer  fy  ferchiadau  i'n  glau, 
\^/iÄFy  Jesu  bob  yr  un  ; 
A  gwná  hwy  yn  'eifteddfod  bûr, 
A  guona  bnny  yn  eìfieddfod  bur% 

Sanóìeiddiaf  if  dy  hun. 

Sanâeidäiaf it(  dy  hun. 

A  gwna  bob  meddwl,  a  phoUchwant, 

I  dynnu  fynu  fry  ; 
Na's  gwthio  holi  derfyfgau'r  byd, 
Na's  giutbio  holl  der/yfgau(r  bydy 

Fi  maes  o'th  gariad  cu. 

Fi  mats  o(th  gariad  cu. 

Gorchymmyn  imi  yno  fynd, 

Yno  mi  af  yn  hy  ; 
Heb  flino  ar  un  gair  a  ddel, 
Hebfino  ar  un  gair  a   ddel. 

O'th  enau  fanclaidd  cu. 

O'tb  enau  fanSiaidd  cu. 

,  A  doed  deniadau'r  byd  yn  Ui\ 
OY  Duuyrain  faith  a'r  De\ 

Ni  thry  fy  ferch  i  fyth  ynoî, 

Ni  tbry  fy  fercb  i  fytbynol, 
Er  neb  o  ganol  Ne\ 
Er  neb  o  ganol  Ne' . 


5  Rwí'n 


r  40  ] 

Dadíeinient  gân  tr  wy'r  nef  a'r  llawr, 
Am  ei  íawr  ryfeddodau. 

2  Rhai  fe!  yn  feirw  fu  yn  hir, 

•  Mewn  tywyìl  dir  yn  trigo; 
Yn  griddfan  dro  heb  Jewyrch  gras, 
]  ddrod  i  maes  oddi  yno. 

3  Mewn  pydew  dwfn  du  hwy  gaed, 

Yn  rhwym  ea  traed  a'u  dwylo; 
Dan  bwer  Satan  fore  a  hwyr, 
Nes  cael  eu  llwyr  anrheithio. 

'  4   Feî  cadarn  wedi  yfed  gwîn, 

Yngwafg  ei  gîyn  â'i  gleddau  ; 
Daeth  tirion  Frenhin  nef  o'i  blâs> 
I  rwygo  teyrnas  angau. 

5  Trôid  Iesu  maes  yr  arfog  cry*, 
O'r  neuadd  bu'n  llettya  ; 
Y  carcharorion  ddaeth  o'u  pîa, 
O  canent  Aleluia. 


H  Y  M  N  XLV1II.     YDrydeddRAN. 

Adn.  3,  4.    Ac  a  gajglodd  efe  or  tiroeddy  &c. 

x    \7  Rhai  a  gafglodd  Duw  ynghyd, 
X       O  eitha'r  byd  a'i  gyrrau  ; 
^O  dir  y  dwyrain  mewn  mawr  hedd, 
Gorllewin,  gogledd,  dehau. 

2  Rhai  o  bob  man,  rhai  o  bob  iaith, 

Cenhedloedd  maith  ac  achau  ; 
Yn  ddoeth,  yn  fîbl,  fe  dygodd  Duw, 
'Nghyd  o  bob  rhyw  gyflyrau. 

3  Trwy  yr  anialwch  wyr-draws  hynt, 

Y  buont  gynt  yn  c'rwydro  ; 
Allan  o'r  ftbrdd,  heb  dref  na  llan, 
Ue  caent  hwy  fan  i  drigo. 

f  Digyfur  iawn  ílynyddau  hir, 
Mcwn  cras  dir  anghynefln  ; 


Bob 


C     41     ] 
Bob  pryd  mewn  oín  mawr  a  braw, 
Rhag  cwympo  'n  Uaw  eu  gelyn. 

5   Yn  *mofyn  am  yr  hyfryd  wlad, 
Tir  Gilead,  yr  hen  Eden  ; 
A'u  tyb  o  hyd  eu  bod  gerllaw, 
Yr  ochr  draw  'r  Jorddonen, 

5  Mewn  ofn  mawr  dan  Sinai  Iym, 
Demheftlog  heb  ddim  heddwch  ; 
Tarth,  tân  a  mwg,  echrydus  bla> 
Sain  udgórn  a  thywyllwch. 


II  Y  M  N    XLIX.      TBediuarcdd  RAN. 
Adn.  5,  6,  7.  Yn  ncuyncg  ac  yn  fychedig,  &cr 


í 


MEW\T  newyn  mawr,  a  fyched  tyn, 
A'u  henaid  yn  llewygu  ; 
Oll  i  anobaith  ymron  mynd, 

Heb  ganddynt  íFrynd  i'w  helpu. 

Yn  yfed  d\  froedd  Uwyd  oY  llyn, 
Yng  ngwrefog  ddyíFryn  Baca  ; 
Yn  gorfod  yfed,  nid  o'u  bodd, 

0  chwerwon  ddyfroedd  Mara. 

3  Gwaeddafant  ar  yr  Arglwydd  neí, 

Yn  eu  cyfyngder  enbyd  j 
Am  gael  eu  dwyn  cyn  dydciau  hir, 

1  mewn  i  dir'r  addewid. 

4  Yna  eu  gwared  hwynt  a  wnaerh, 

O'il  ho!I  orthrymgaeth  foJdion  ; 
'Rhyd  yriawn  ffordd  fe'u  dug  mev\n  hedd, 
I  âicí  gyfannedd  dir;on. 

5  Goflegodd  d'ranau  Sinai  draw, 

Vr  yfpryd  braw  a'r  oínau  , 
Daeth  â  hwy  i  Seion  dêg  i  fy\y, 
[§Sü  gwiw  a'i  glu' yfaü. 

D  x 


HY  MN  XLV.   Ar  yr  un  Fefur. 

i  TL/t  A  E  gofid  yma  yn  cadw  ei  le, 
j\X     'JDoes  fan  i  ymguddio  rhagddo  fe  ; 
Fe  chwilia  maes  bob  twll  o'r  bron 
Sydd  yn   fy  nghalon  ddyrus*  hon; 
Ac  yna  yn  ddirgel  gwna  ei  nyth, 
I'm  blino  i  yn  feunyddiol  fy  th ; 
Nid  oes,  fy  Jefu,  ond  dy  Ras, 
All  taflu  ngofid  oll  i  maes. 

2  Pan  del  fy  Nuw  i  ben  a'i  awr, 
I  roi  cyíluddiau  i  mhwyfoi  lawr  ; 
Rhaid  i  ergydion  pur  y  líe 
I  gadw  eu  pryd,  a  chadW  ea  lle  : 
Nis  rhowd  i'm  lladd  ond  i  gael  byw, 
Mi  a  innau  trwyddynt  yn  fy  Nuw, 
Tros  byth  caiffgennyf  gân  ddi  goll, 
Am  iddo  'm  dwyn  i  trwyddynt  oll. 

^  Mae'n  perthyn  immi  bub  rhyw  bla, 
Ü'r  pridd  y  des,  i'r  pridd  yr  â  ; 
Fe  yrr  cyftuddiau  maith  ryw  bryd, 
Fy  enaid  llefc  i  maes  o'r  byd  : 
Ac  migaf  ymhobchwerw  loes, 
I  weld  yr  hwn  fu  ar  y  groes ; 
A  chael  cydymaith  ymhob  man, 
A  ddeit  fy  yíbryd  llefc  iV  lan. 

4  Fy  enaid  tua  'r  nefoedd  hed, 
A  thann  dy  gaîon  yno  ar  lled ; 
A  doed  cyíluddiau  mewn  yn  lli, 
Mi  a'u  tafla  i  dy  fynwes  di, 
\Does  onrhyw  ofld,  unrhyw  boen, 
Na  wafcodd  ar  yr  addfwyn  Oen  ; 
Ac  yn  ofyd  ef  a'i  gri 
Mae  holl  efmwythder  fy  enaid  i. 

5  Mi  wn  mae'm  beiau  duon  dryd 
Yw  'r  achos  o'm  cyítuddiau  gid, 
Symmud  fy  mai,  fe  gwymp  y  ffon, 
O'th  fanftaidd  Law  y  funud  hon  ; 

'Does 


(    43    ) 
'Does  yn  dy  galon  ond  lleíhad, 
Maddeuant,  Hedd,  a  gwir  Jachad  ; 
Cymmer  dy  fFordd,  ynot  yr  wyf 
Yn  credu  'nawr,  jacha  fy  nghlwyf. 

Hymn  xlvi.    Ar  Fefur  Calfart 

i   1  "    Lawn  o  ofyd,  llawh  o  wae, 
L^     A  llawn  o  euogrwydd  du, 
Byth  y  byddaf  yn  parhau 
Heb  gael  dy  gwmpni  cu  ; 
*  Golwg  unwaìth  ar  dy  wedd 

A'm  cod  i'r  lan  o'r  pydew  mawr; 
O  fy  Nuw  na  oeda  'n  hwy, 
jího  V  olwg  immi  nawr. 

2  Gwel  y  truan,  gwel  y  dawd, 

Yn  gorwedd  wrth   dy    draed  ; 
O  Samariad  bydd  yn  frawc?, 

Adfera  im'  jachad  : 
Dyro  olew  yn  fy  mriw, 

A  chod  fi  ar  dy  anifail  cun, 
Ac  nis  gall  fyth  fyth  i  iy  nwyn, 

Ond  dy  aílu  di  dy  hun. 

3  Mofyn  am  orphwysfa  glyd, 

Heb  gwrdd  a  ítormydd  mwy  ; 
Lloches  nid   oes  yn  y    byd 

At  hyn  ond  yn  dy  glwy  : 
Tro  fy   ngolwg  at  y  fan, 

Y  Uaefa  fy  ofnau  i  oll  a  mraw, 
Fyth  na  dc'ychrynwi  weld 

Y  borau  ddydd  a  ddaw. 

4  Jefu  anwyl  dos  o'm  blaen, 

Mae  ofnau  o  bob  tu  ; 
Llid  weîd  eiddil  gwan  yn  mynd, 

O'r  Byd  i'r  Neíoedd   fry, 
Bydd  ^n  nerth,  a  bydd  yn  Dŵr; 

Rbag  pòb  rhj  w  drallod  dael  i'm  cwrdd 
Yn  n\  fnJeroedd  tán  a  dwY, 

Nad  y  tân  aV  dw'r  i'm  cwrdd. 

E  2  HYMN 


(    44    ) 
Hymn  xlvu.    Ar  yr  un  Fefur. 

PWy  all  nabod  faint  íy  mai  ? 
Pwy  rifa  'm  hofnau  gid  ? 
Fyth  ni  ddeil  mo  ddynol  fraich, 

Un  radd  o  ddwyfol  lid  : 
Bryfia  fy  Nuw,  bryfia  yn  glau, 

Neidia  tros  bob  bryn,  bob  nant :  à 

Dim  ond  gweld  dy  wyneb  Uon 
A  yrr  fy  ofnau  i  bant, 

i  Collais  y  Baracfacys  wiw, 
A'm  nerth  at  oll  fydd  dda  ; 
Llawn  wyf  heddyw,  gŵyr  fy  Nuẃ, 

O  bob  uíFernol  bla  : 
At  y  Nef  appelio  rwyf, 

Cans  yno  mae  fy  ngrym  o'i  fron; 
Ac  ar  Fynydd  Caifari 

Mae  dechreu'm  taith  i  hon. 
\  Dyrus  daith,  a  mi  fydd  wan, 

A  bryniau  maith  o'm  blaen  ; 
Mi  frawychais  lawer  gwaith  ^* 

Rhag  grym  y  fHammau  tan  f 
Mae  'r  Jorddonen  heddy w  yn  fawr, 

Os  gwir  ddychymy  f*  enaid  gwan  ; 
Dere  Argîwydd  iddi  Jawr, 

Ac  yno  dof  i'r  lan. 

Hymn  xlviii. 


i  "U   Wyt  ti  nabod  oll  fy  Nuw, 
JLV.     Mae  nghanol  anial  rwyf  yn  byw, 

Sydd  lawn  o  ofyd,  lawn  o  wae  ; 
Rhyw  brofedigaeth  fawr  gerllaw, 
Yr  ochr  hyn  a'r  ochr  draw, 
Yn  peri  'm  hofnau  i  barha1*. 
2  Mae  Satan  gyfrwys  lawn  o  lid 

Yn  chwareu  yn  ddewr  o  blaid  y  byd, 
A'm  cnawd  gwrtbnyfig  yn  gytun  ; 


1 


Pob 


(    45    ) 
Pob  un  yn  ffyddlon  yn  ei  ryw, 
I  lawn  wrthíefyll  gras  íy  Nuw, 

A  chtmcro  'r  Nefoedd  feith  ei  hun. 
3  Am  hynny  daeth  yr  oriau  i  ben^ 
Pan  taro  'n  rhaid  fy  o  blaid  y  nen, 

A  chredu  gyda  dwyfoi,Ras; 
Galluog  iawn  yw  geiriau  «'r  Nef, 
'Does  neb  ddiddyfna  ei  feddwl  ef, 

A'i  air  fydd  fîwr  &  gario'r  maes.V 

3  Am  hynny  f*  enaid  dos  ymlaen, 
'Does  ar  dy  ffordd  na  dw'r  na  thin* 

Nac  unrhyw  rwyftr  nad  a'i  trwy  : 
Mae  gwedd  yr  hwh  fydd    o  dy  dŷf 
Yn  ddychrÿn  i'r  uffernol  lu, 

Fe  ddarfu  am  eu  hofni  mwy. 

4  Wel  Arglwydd  arwain  h  'n  dy  law, 
A  doed  bryd  del  yr  hyn  a  ddaw, 

Rwyt  ti  dy  hun  yn  fwy  na  'r  Byd ; 
Yn  fwy  na'r  holl  uffernol  lu, 
A'r  drygau  yn  fy  nghanlyn  fy, 

Pe  byddent  i  gytuno  nghyd, 

HYMN    XLXI. 

i    \T  7  El  f'  enaid  dos  ymlaen, 

W       'Dy w  'r  bryniau  fydd  gerliaw, 
Ungronyn  uwch,  un  gronyn  mwy, 

Na  hwy  a  gwrddaiíl  draw  ; 
Dy  anghrediniaeth  caeth, 

A'th  ofnau  maith  eu  rhi, 
Sy'n  peri  it'  feddwl  rhwyftrau  ddaw, 
Yn  fwy  na  rhwyftrau  fu. 
2  'R  un  nerth  fydd  yn  fy  Nuw, 
A'r  un  yw  geiriau  'r  Nef  ; 
'R  un  ras  a'r  un  ffyddlondeb  fy 

'N  gartrefu  ynddo  ef, 
Fy  ngwendid  o  bob  math, 
A'm  Llygredigaeth  cry, 
Ddiffo  Idant  er  eu  natur  gas, 
Hyd  fyth  mo'r  gras  fy   fry, 

E   3  jMi 


(    46    ) 

3  Mi  wela  fy  rdd  tan  fel 

Fu  yn  ofni  fel  íy  hun, 
Nawr  wedi  dringo  *r  creigydd  fertl* 

Eu  gid,  trwy  nerth  yr  un ; 
Yn  canu  'r  ochr  draw, 

Heb  arnynt  fraw  na  phoen, 
Ganiadau  hyfryd  Calfari, 

Dioddefaint  áddfwyn  Óen. 

4  'Does  modd  im'  fy  ndymlaen, 

Heibio  bob  Gelyn  Ilym, 
On'  fyddi  di  yn  niwl  a  thân, 

Yn  gledd  a  tharian  im', 
A  rhwygb  'r  mor  yn  ddau, 

Palmenta  'r  tywod  mân, 
Ac  yna  ei  gaead  ar  fy  ol 

I  rwyílro  Pharaoh  ymlafn. 

5  Mi  ddihanga  ar  yr  Aipht 

Fel  yma  wrth  dy  glÿn, 
Ac  mi  ro  'r  clod,  ac  mi  ro'r  mawl 

Yn  gyfan  it'  ày  hun  : 
Ynghyd  a'r  dyrfa  faith 

O'r  dyfroedd  ddaeth  i'r  lan  ; 
Cawn  feinio  Anthem  bur  ynghyd 

Yn  hyfryd  yn   y  man. 

HYMN   L. 

i    'TÄ  Wi'n  ofni  'm   nerth  yn  ddim, 
Jf^     Pan  elwi  i   rym  y  don, 
Mae  terfyfc  yma  cyn  ei  dd'od, 

A  fyndod  tan  fy  mron ; 
Mae  ofnau  o  bob  rhy  w 

Oll  fel  y  Diluw  nghyd, 
Yn  bygwth  i  fy  nhorri  lawr, 

Pan  del  eu  hawr  ryw  bryd. 

2  A  minnau  fydd  am  ffoi, 
Neu  ynteu  droi  yn  ol, 
Yn  methu  credu  faif  i'r  lan 
Un  truan  gwan  a  ffol  ; 

t  Ac 


C    47    ) 
Ac  etto  rwyf  o  hyd 

Yn  fymmud  peth  ymlaen, 

Nid  fi  yw  's  cyntaf  eiddil  wr 

Goncwerodd  dw'r  a  thân. 

;  Rwi  yn  terfynu  nghred 

Nol  pwyfo  oll  ynghyd, 
Mae  cyfnewidiol  ydyw  Dyn, 

Ond  Duw  fydd  un  o  hyd  : 
Ar  ei  ffyddlondeb  ef 
•  Sy  'n  Noddfa  gref  i'r  gwan, 
Mi  greda  doi  mhen  gronyn  bach 

O'r  tonnau  'n  jach  i'r  Jan. 

[  Cyfiäwnder  marwol  gîwy, 

A  haeddiant  dwyfol  Loes  ; 
Y  pris,  y   gwerth,  yr  aberth  dryd, 

A  dalwyd  ar  y  groes ; 
A  -gliria  meiau  i   yn  llẃyr, 

A'm  golch  i  yn  hyfryd  lân, 
Ac  od  oes  dim  o  tan  y  Nef, 

A  'm  nertha  i  fynd  ymlaen. 

HYMN  LI. 

WEl  deuwch  tua'r  wlad 
Y  ffordd  a  gad  yn  rhydd, 
Ar  ol  rhyw  nofwaith  dywyll  gaeth, 

Nawr  gwawrio  wnaeth  y  dydd, 
Oddiyma  i    Peru  : 

Mae  Efengyl  Duw'n  rhoi  bloèdd, 
Yn  cyhoeddi  i'r  Negroes  dua  eu  lliw 
Drugaredd  Duw  argoedd. 

:  Dioddefaint  pur  y  groes, 

Angheuol  loes  fy  Nuw  ; 
Sy  f a  y  o  fewn  y  Nef  mewn  co* 

Na  'm  beiau  o  bob  rhyw  : 
'By  w  pechod  er  ei  nf, 

Ei  goncwtft  cryf  a'i  rym, 
Yn  abl  fefyll  funud  awr 

Tm  Harglwydd  mawr  i  ddim. 


3  Aed 


(    4§    ) 

3  Aed  bellach  bawb  o'u  bron 

Yn  eon  tua'r  nen, 
Mae  'n  jechydwriaeth  werthfawr  ddryd 

Yn  awr  ei  gid  ar  ben ; 
Mae   Calfari  a'i  ddawn 

Yn  rhytfedd  lawn  o  faeth, 
Ar  fyrr  cawn  brofi  gwleddoedd  hael 

Nad  oes  iw  gael  mo'u  bath. 

4  Y  Manna  pur  ar  goedd, 

Diferion  nefoedd  frjr, 
Sycfd  yn  dibidlo  forau  a  nawn 

Yn  beraidd  iawn  i  ni  ; 
Y  diìiau  hyfryd  hyn 

Gawn  brofi  yn  y  snan  ; 
Afonydd  gloyw  felus  win 

€)  nefol  rin  i'm  rhan. 

5  Fe  nertha  hyn  ein  traed 

Fynd  tua  gwlad  ein  Duw, 
Na  bo  'r  Gelynion  i'n  gwanhau, 

Na  'n  llwfrhao  tro  'm  by W; 
Ond  morio  yn  ein  hynt 

Gyda'r  Deheu-wynt  clír, 
A  chyn  goftyngo  haul  brydnaẅn 

Meddiannu  gawn  y  tir. 

H  Y  MN  LII.  Ar  Fefur  a  elwir 
Gatarwyr. 

i   ^"^Laf  wyf  a  llefc,  bron  Hwfirhau, 
\^j      Dy  abfenoldeb  fydd  fawr  iawn, 
Dy  fod  di  cyhyd  yn  pellhau, 

Sy  *n   peri  im'  ruddfan  forau  a  nawn  ; 
Rho  weld  dy  wedd  fy   Arglwydd  cun, 
Neu  cymmer  fi  'th  brefwyîfa  *th  hun. 

2  Wedi  it'  ddiodde  marwol  glwy, 
P'odd  gelli  attal  nefol  ras  ? 
A  chuddio  1th  gariad  fwy  na  mwy> 
Rhag  llifo  'n  genllif  pur  i  macs ; 
Rho  weld,  &ç, 

3  Ond 


3  On'dtrofwyf  R  fy   Arglwýfcí  mawr> 
Daeth  dafnau  tros  dy  ruddift*  £ur * 

Ac  er  fy  mwyn  ce'ít  goron  ddrain, 
Dwfn  glwyf  y  bicceil  ddur, 

Rho  weld,  &c. 

...   4  Dy  Gariad  'drychodd  gynta  lawr, 

Pan  ydoedd  dyn  yn  îân  ar  goll ; 
'Doedd  help  iw  gael  mewn  Nef  na  Uawr, 

Ond  ynot  dy  hunan  oll  yn  oll, 
Rho  weld,  &c. 

5  Dy  drigfan  yn  y  Nef  a  gaîr, 

Ond  ti  ddeft  i  gyftuddiau  heb   ri ; 
Gan  ado  'r  holl  delynau  aur, 

Er  mwyn  gwaredu  f'  enaid  i : 
Rho  weld,  &c. 

6  A  fyddi  mwy  yn  ddîeithr  îm, 

A  all  cariad  dwyfol  pur  di  drai 
Fy  ngadael  i  elynion  Uym  ? 

Neu  ynteu  newid,  neu  leficau  ; 
Rho  weld,  &c. 

HYMN   LIII.  AryrunMefur. 

i  ^\S  oedi  rwyt,  beth  wna  i  a'r  byd, 
V^/     'Does  dim  ond  trìftwcfc,  och  a  gwae 
O  gwrr  i'r  lla.ll  gael  ynddo  gid, 
A  rhyw  ofidiau  fy  'n  parhau  ; 
Nerth  bellach  rho  rhag  inf  lefcau, 
Dy  ras  y  w  'm  feilfaen  o   barhau. 

2  Rhoiíl  yn  fy  nghalon  ruddfan  cry, 

Nad  oes  ai  tynn  ef  allan  ddim  j 
Pob  plefer  îs  na  *r  nefoedd  fry 

Sydd  heddyw  wedi  colli  eu  grym  : 
Nerch  bellach  rho,  &c. 

3  Pellhewch  freuddwydion  gwag  eu  gid, 

Nid  breuddwyd  ydyw  marwol  glwy, 
A  phîefer,  neu  ac  elw  'r  byd  ; 

Byth  na  watwerwch  o  honwi  rawy  : 
Nerth  bellach  rho,  &c, 

3  Galar 


(    50    ) 

4  Galar  a  phcchod,  colled  poen, 

Vw  oll  a  welwn  yma  yn  un  ; 
Gorphwysfa  nid  oes  yma  ìw  gae!, 

Mewn  dim  ond  ynot  di  dy  hun, 
Nerthbellach  rho,  &c. 

5  'Does  yma  un  cynhaua  iw  g«el; 

Yn  nhragwyddoldeb  mae  e*  draw  ; 
Pan  del  y  Sabbath  perfFaith  hael, 

Cawn  addfed  ffrwythau  maes  o  law. 
Nerth  bellach  rho,  &c. 

HYMN  LIV.    Ar  FefurGwelyr 

Adeiîadj     o  waith  Evan   Powel  o 

LANFRTNACH 

1  T^EI  ar  y  môr  o  wydyr 
jP      Rwi  'n  bryfio  oddiyma  o  bryfur, 

Tua  Thragwyddoldeb  : 
Duw  dwg  fî  o'r  dyfnderoedd, 
I  nofio  tua'r  Nefoedd 

Mewn  Pryfurdeb  ; 
Mae'm  taitb,  trwy  'r  tonnau  mawrion  maith  ; 

A'r  tán  a'r  dwfwr 

Sydd  fel  yn  Bentwr;  * 

Dwg  h  fydd  wanwr, 

Yn  llwfwr  ac  yn  Haith  : 
A'r  ochr  draw  cai  ganu, 

Ac  fyth  ryfeddu  'th  waith. 
Un  ran,  wi'n  geifio  i  f'  enaid  gwan, 

Sef  Arch  i'm  cadw 

Trw'i  ar  y   Diluw, 

Cai  glod  i'th  enw 

Nol  landio  o'r  llif  i'r  lan, 
Ac  yna  Haleluia 

Mi  gana  yn  y  man. 

2  Nid  wrth  im'  rwyfo  'n  rhy wfodd 
Y  dewa  i  o'r  dyfnderoedd 

I  ben  fy  íiwrneu, 
.   O  dwg  fy  enaid  clwyfus 

O'r 


O'r  d^froedd  dyfnion  dyiu^ 

I'm  tirion  artre  ; 
At  y  Uu,  fyddyna?      i  thi, 

Mewn  gwifcoedd  ;  .v>üiön, 

A'u  tannai  yn  cynn.on 

Yn  canu  yn  eon 

I'r  Oen  farw  fry, 
Gwyn  fyd  f*aì  yn  eu  cwmpüi 

Mi  ganwn  innau  yn  hy  ; 
Trwy  'r  loes,  gadd  Jeíu  ar  y  groes, 

Mae  yna  fìloedd 

Nawr  yn  y  nefoedd, 

Ddaeth  Qcr  dyfnderoedd 

Yn  canu  ddydd  a  nos, 
Er  gwaetha  eu  hoìl  dywyllwch, 

A'u   triûwch  yn  eu  hoes. 

Duw  boed  i'th  «Fengyl  dirion, 
I  ddwyn  i  maes  newyddion 

Da  etto  ínni ; 
Cyrhaedded  eu  pherth'nafau 
>y  heb  weld  eu    diffigiadau 

O'r  Arglwydd  Jesü  : 
Bob    un,  cyn  del  yr  amfer   blin, 
Y   dua  'r    haulwen 
Sy'n  y  Ffurfafen, 
Ac  fyrtk  pob  feren, 
Oleuwen  lan  ei  llun. 
Pan  delo  dydd  Dadcuddiad; 

Dyfodiad  Mab  y  Dyn  : 
Fe  gân,  yi  Utcorn  o  dy  fla'n, 
Nes  cly  wo  'r  Meirw 
O'r  bedd  ,yn  groyw, 
Lef  yn  eugalw 
Ger  bron  yr  Orfedd  lân  ; 
A'r  Byd  yn  wenffiam  oleu, 
A'r  Môr  a'r  donnau  'n  dân. 

\.  Defnyddiaa  gid  a  doddanr, 
A'r  Ddaer  ar  Nef  a  grynant 

Trwy  ddirfawr  aHu  ;  l 

B^dd  Ser  y  Nef  yn  fyrthio, 
A4th  Aii    yn  cael  ei  wirio 


» 


Yn  cglur  inni : 
Bydd  rhai,  'r  pryd  hyn  na  alîânt  lai, 
Mewn  fynnus  eiriau 
'N  dweud  wrth  y  Creigiau, 
Dewch  am  ein  pennau, 
Och  ninnau  gan  y  gwac, 
Yn  awr  *t  ym  ni  yn  ofni, 
Mae  'r  J  E  S  U  yu  agofhau  \ 
:    'Doe  sLe,  i  ni  yna  ya  y  Ner 
2k     Mae  *n  J^arnpau  yn  difFod 
^    Nid  oeddefn  barod 
Waith  inni  wrthod 
Ei  hynod  alwad  e', 
Er  dim  ni  ddeu'n  i  dreio 
Ar  droed  i  maes  o  dre. 

5  Ond  Priodas-ferch  Jefu, 
Mae'r  dyled  wedi  ei  dalu, 

A  gwaed  ei  hanwylyd  : 
Cánt  ganu  am  yr  uwcha 
Fry  yn  llawen  fíaleíuia, 

Yn  beraidd  hyfryd ;  I 

Fe  fych,  er  faeled  y w  eu  drych, 

Duw  ymaîth  ddagrau 

Hwy  gant  Delynau 

Oddiar  eu  gruddiau,  f^ 

Fo  «n  glochaidd  fel  y  dych,  * 

I  feinio  maes  Hofanna 

Y  gwanna  fçfy  gwych  ,- 
I'r  Oen,   ni's  gallant  dewi  a  fo», 

Ond  rhoi  Gogoniant,  9 

Mewn  felus  Foliant,  í 

Hwy  agyd  unant, 

A  chanant  am  ei  boen, 
Ai  wenhfawr  ddioddenadan, 

Mewn  hyfryd  aefol  don.      N  I 

HYMN  LV. 


'.MA> 


,  mae, 

Diwrnod  hyfryd  yn  nefaîu 

Wna 


[    53    J 
Wna  perffaith  derfyn  ar  bob  g wae, 
0>  bron  i'r  rhai  fy'n  wylo  nawr, 

Eu  g'lynîon  hyli  er  máint  eu  rbi, 
A'u  hofnau' n  llu  a  gwymp  i'r  llawr. 

t                 Fe  fydd,  ^' 
Myrddiynau  ar  y  borau  ddydd, 

O  feintiau  a  merthyron  fydd  *_/ 

Ynt:anu'n  rhydd  o  fewn  \\i  Xef,  Jr  jCÊú**,  f 

Wedi  adgodi  nawr  mewo  bedcfc  fì^^^J 
Yn  fynnu  wrth  wedd  ei  wyneb  ef. 

3  Fe  bâir, 

I'r  Nef  wahanu  wrth  ei  air, 
Ac  uffern  fawr  yn  crynu  cair, 
O  flaen  yr  hwn  fu  ar  y  groes, 

Anfeidrol  barch  fydd  yn  y  man, 
IV  hwn  fu  tan  angeuol  loes. 

4  Fe  ffy> 

Elfennau  'r  ddaer  a'r  awyr  fry, 
O  flaen  ein  Jesu  mawr  y  fy 
Yn  pledic\trofom  yn  y  Kcf, 

Y  gwaith  gymerodd  arno  ci  ouu, 
Wrth  brynu  dyn  a'i  c'rona  ef. 

5  Fath  frí, 

Fryd  hynny  gaiff  fy  anwylyd  cu, 
Panna  allo  angel  rifo  1r  llj, 
O'r  nef,  o'r  ddaear,  ac  o'r  bedd, 

Fe  dywyHa'r  haul  fe  ddua'r  líoer, 
Fe  fych  y  raôr  wrth  we!d  ei  wedd. 

6  Fe  gryn, 

Gan  ofn  bob  annuwiol  ddyn, 
Wrth  edrych  heddy,w  ar  ei  íun, 
A'i  fyddyn  ddifglair  gadarn  gref, 
Fe  yfía'r  pryf  'r  annuwiol  ryw, 
Wrth  weld  mae  Duw  mawr  ydoedd  ef. 

7  Fe  g"r> 

Myrddiynau  blith  jita  ,phlith  oV  flae*, 
Cerubiaid,  Saint,  Angylion  glan, 
vm  gtd  yn  dán  o  gariad  gwir, 

F  OV 


Orrawyr  fry  tua  phorth  y  Ne, 
,   Oll  gydag  E'n  gwmpeini  pur, 

2  A  rhai'n, 

A  wifgir  oll  alliainmain, 

A  th'lynau   aur  o  beraidd  fain, 

A  ganant  anthem  faith  o  glod, 

I'r  hwn  fydd  yn  teyrnafu  mwyè 
Fe  gafodd  gîwy,  fe  oedd  eriod. 

£  Eu  cân, 

Fydd  am  Gaìfarìa  fel  o'r  blaen, 
Ac  oll  yn  gariad  oll  yn  dân, 
Yn  gweld  yn  lân  fod  yn  cwplau: 
Bob  gair  a  ddaeth  o'i  enau  ef, 
A'u  bod  na'r  Nef  yn  hwy'n  parhau. 

10  A  dydd, 

Yw  hwa  na  wtlir   neb  yn  brudd, 
O'r  rhai  a  roddodd  Jefu  'n  rhydd, 
Eu  g'Iynion  fydd  wedi  cael  clwy, 
Hoîi  ufFern  fawra  phechod  cas, 
Gan  ddwyfol  ras  na  chodant  mwy. 

i  r  Weî  doed, 

Yr  hyfryd  forau  gorau  erioed,         / 
Fr  fàwl  fy'n  diiyn  oi  dy  droed. 
Pobofn   ffoed  darfydded  braw, 

Rho'th  gariad  im'  addfwynaf  Oen, 
\îi  gara  fon  am  ddydd  a  ddaw. 

HYMN     LVL 

1  T Im  gwarec^aift rnas fy  me5au» 

_§         Beiau  oedd  y.n  tynnu  'mla'n, 
Ac  fel  ílormydd  yn  addfedu 

F'enaid  gwan  i  uffern  dân  ; 
Fe'm  achubwyd,     &c. 

Dim  ond  galJu'rNefei  hun. 

2  Draw  mi  wela'r  tân  yn  ennyn, 

Draw   mi  wela'.r  ffwrn,  :i'r  frîam, 
Ac  yn  rhodio  yn  ei  hymyl 
Gwelai  rai  o  blant  fy  mam. 


Jefü, 


C    55    1 
Jefu,    Jefu,     (ýcm 

Caea  rhwng  dy  ŵyn  a'r  tán. 

Rhcd  i'r  canol,  dangos  ày  allu, 
Cofìa'tb  chwerw  angau  loes ; 

Nad  i'th  ddefaid  fynd  yn  fclyfaeth, 
Achub,  achub  cyn  del  nos, 

Ti  gai'r  canu,     tfc. 

Ti  gai'r  mawl  a  thi  gai'r  clod. 

Da&gos  imi  na's  gall  angeu, 

Dangos  imi.na's  gall  dyn, 
Dangos  imi  na's  gall  ufFern 

Faith,  a  phechod  cas  ei  hun, 
Fyth  i  friwio,  iíc. 

Cymmal  bach  o  ammod  hedd. 

Ser  y  nen  o'r  bron  a  fyrthiant 

Haul  a  lleuad  gyll  eu  l!e, 
Cyn  yr  el  íylefFtyn  heibio, 

Fyth  o  eiriau  pur  y  Ne* ; 
Ar  dy  ammod,  bfc. 

Rad  rwi'n  bwrw  gid  íy  mhwys. 

H  Y  M  N     LVII. 

BO  E  D  fy  mywyd  oll  yn  ddiolch, 
Dim  ond  diolch  yw  iy  lle  ; 
Ni  woa  gwaredigaeth  ragor 

I  greadur  îs  y  Ne', 
Gallu'r  Nefoedd,  täc 
Oedd  a'm  daliodd  I  i'r  lan. 

Ar  y  dibyn  bum  yn  chwareu, 

Lawr  pe  aethai'm  henaid  gwan, 
Nid  oedd  bcfllb  imi  godî, 

Fyth  o'r  dyfndcr  hwnnw  fr  lan  j 
Jefu,  &c. 
Ti  fy'n  trefnu  oîl  dy  hun. 

Rhaid  oedd  bod  rhagîuniaeth  ddiftaw, 
Rhaid  oedd  bod  rhyw  arfaeth  gref, 
Yn  fy  rhwymo  i  heb  im'  wybod 
F  2 


i  56  ]  • 

Wrth  golofnau  pur  y  Nef ; 

0  ragluniaeth,  &c. 

Ti  fy'n  trefnu'r  ddaear  faith. 

4  Rhyfedd  Arglwydd  yw'th  ddoethineb, 
Rhyfedd  Arglwydd  yw  dy  rym  ! 

Nid  oes  îs  y  Nef  luofog 
Ag  all  dy  wrth'nebu  ddim  ; 

Try'r  greadigaeth,   &c> 

01  a  gwrthol  wrth  dy  air. 

5  Dy  air  fy'n  gwneud  y  byw  yn  farw, 
Eilwaith  gwneud  y  marw'n  fyw  » 

Dy  air  a  greodd  ag  fy'n  cynnaí 
Y  greadigaeth  o  bob  rhyw; 

Ti  dy  bunan,  Í5fc . 

Ydyw  bywyd  maith  y  byd. 

HYMN      LV1II. 

!    ^^\weld  dy  gariad  anorchfygol, 
CjJ     Gweld'  dy  chwêrw  angeu  loes  ! 
Gweld  dy  ofal  maith  difiino 
Attaì'n  gyfíbn  yn  fy  oes ! 
Sydd  yn  dofi,  &c. 
Grym  fy  nwydau  cryfa  eu  rhyw. 

2  O  na  welwn  ddydd  yn  gwawrio  1 
Borau  hyfryd  taweì  jawn, 

Haul  yn  codi  heb  un  cwmwl, 
Felly'n  machlyd  y  prydnhawn  ; 

Un  diwrnod,  &c. 

Goleu  eglur  boed  fy  oes. 

*  Heb  euogrwydd  duáew  tywyll, 
Na  dim  nwydau  ffiaidd  croes ;    v 
Kag  un  pleffer  fy'n  cyfnewid 

Goleu  ddydd  yn  dy  wyll  nos ; 
Ti  a  minnau,  ífff. 
Dyna  geifia  i  trw'i  byw. 

4  Digon,      gon  fyddai  hynny, 

Dim  ond  gweld  dy  wynebpryd, 
A  chaol  fy  Yíb^d  liefg  i  ddrîngad 


-      ■     [    í/    I 
Fry  ymheîl  uwch  fẃn  y  byd ; 
Mewn  ardaloedd,  &c. 
Nad  oes  teimio  beth  yw  poen. 

5  Yno  canu  cawn  yn  waftad, 

Ynghwmpeini'm  Harglwydd  cun, 
O  fewn  golwg  heb  ddim  ammau, 

1  íy  nefol  wlad  fy  hun, 
Dere,  dere,  Í5fc. 
Dere  yn  fuan  hyfryd  haf.  j 

6  Nid  oes  genni  ond  difgwyl  wrthit, 

Gwyníyd  a  gai  dv  fwynhau  ; 
Ynot  ti  y  mae  ty  nhr  for, 

Tryfor  bythol  i  barhau, 
O  nad  imi,   &c. 
Eclrych  fyth  ond  tua'r  Ne'. 

H  Y  M  N     LIX. 

MI  feddyîia  'th  fod  di  yno 
Pan  na  b'ech  ti  yno  ddîm, 
Mae  dy  eiriau  mor  felufed, 

Mae  dy  gajiad  o'r  fath  rym  ; 
Diliau  mêl  o\ì  tan  zêl, 
Minnau  greda  doed  y  ddél. 

2  Mae  dy  air  yn  abal  fy  arwain, 

Trwy'r  anialwch  mawr  ymlaen, 
Mae  e*n  glofen  òleu  eglur 

Weithiau  o  niwl,  ac  weithiau  o  dân, 
Mae'n  ddible  ynddo  fe, 
Fwy  nar  ddaear  mwy  na'r  Ne'. 

j  Rwyf  fi'n  meddwl  am  yr  oriau 
CafFwi  funud  oTth  fwynhau, 
Ac  mae  adíain  bell  dy  eiriau 

Yn  peri  imi  lawenhau, 
OV  fath  wlcdd  draw  i'r  bêdd ! 
Fyth  cael  edrych  ar  dy  wçdd. 

4  Dyna'r  pryd  rwi'n  dechreu  mywyd» 
Fan  y  çarTwi  weJd  yn  glîr, 

F  3  I'm 


I    5«  J 
I'm  gacl  prawf   ac  y  cai  ragor 

O  ra \vn  Syppiau'r  Ganaan  bur. 
Dyma  ngwledd,  dyma  fy  hêdd, 
Dyma'm  concweiì:  ar  y  bedd. 

5  O  gad  imi  'n  fuan  Arglwydd 
Glywed  geiriau  difìaw'r  W, 
Rhag  i'm  redeg  heb  i'm  wybod 

Ar  ryw  law  i  maes  o'm  líe ; 
Yn  dy  law  heb  ddim  braw, 
Cerddai'n  union  yma  a  thraw. 

H  Y  M  N     LX. 

1  Î\/T^   fy  Nuw  yn  fy  ngheryddu, 
l.VX     ^nc*  fy  ngharu  y  mae  ef, 
Ergyd  ddoe,  ac  ergyd  heddyw, 

í  fy  nghofio  I  am  y  Nef ; 
Nid  oes  awr  o  boen,  a  dolnr, 

Nid  oes  munud  fach  nad  yw, 
Feî  fTynnonau'n  tarddu  alîan 

O  dragwyddol  hedd  fy  Nuw. 

2  Rhaid  cael  rhyw  beth  i  fy  nghofio, 

Onite  mi  winga  o  hyd, 
Mi  gofleidia  ddelw  yn  union, 

PìeíTer  cnawd,  neu  biefler  byd  : 
Rhaid  fy  ngoglais  a  chyítuddiau, 

Onite  mi  gyfga  hàn, 
Ac  mi  heppia  rnewn  efmwythder 

Pan  fo  Angau  wrth  fy  nghlýn. 

3  Etto  nid  yw  fy  Ergydion, 

Ond  Ergydion  yfgafn  jawo, 
Ac  awelon  pur  o  gariad 

Sydd  yn  gymyfg  a  hwy'n  llawn; 
Cariad,  heddwçh,  pur,  a  çherydd, 

A  gydblcthwyd  mewn  un  we\ 
RhafF  dair  caingc  y w  fy'n  fy  nhyni\u 

Maes  o'r  ddaear  tua'r  Ne\ 

4  Mae  fy  nghroefau,  am  cyftuddiau 

Oll  yn  chwilio  maes  fy  mai. 


Ac 


L     Y9    1 

Ac  mewn  cydfain  i  ddiwreiddio 
'R  ddelw  hynny  fy'n  parhau  ; 

Ymladd  rwyf  a'm  gorthrymderau, 
Ond  mae'n  debyg  jawn  mae  gras, 

A  phob  cyftudd  bach  oi  ochor 
Yn  y  diẅedd  garia'r  maes. 

5  Mi  gaf  weld  deg  cymmaint  rhagor, 
^        Mewn  un  cyftudd  bach  ond  un, 

Nag  a  ddyfgai  mewn  blynyddoedd 
Maes  o  eiriau  gorau  dyn  ; 

Mi  ga'  weîd  dichellion  lawer, 
Mi  ga'  weld  ufFernol  dân, 

Mewn  Jlochefau  yn  fy  nghalon 
Na  chydnabum  i  o'r  bîaen. 

6  Ar  fy  ngwely  mewn  cyftuddiau, 

Ce's  i  gynta  olwg  lawn, 
Ar  holl  íwynion  cnawd,  a  natur, 

Mewn  goleuni  rhyfedd  jawn, 
Yno  gwelais  y  creadur 

Faint  ei  ddichell,  faint  ei  rym, 
Ac  nad  oedd  ond  Gras  y  Nefoedd 

Altei  ei  ddangos  imì  ddim. 

H  Y  M  N     LXI. 

i    "px Ydd  yw  h\vr>  fy'n  paffo  heibío, 
\  3     Dydd  o  alar,  dydd  o  wae, 
Wol  ei  gilydd  o  flinderau, 

Fel  y  tonnau  fyn  parLau  $ 
Jesu  cun,  ef  ei  hun, 
Yw  fy  nghyfur  oll  yn  urj. 

2  Draw  mae'r  gwynt  yn  chwythu'narw, 

Ac  y  mae  ei  fẁn  ef  bron, 
A  chenhedlu  mil  o  ofnau 

Yn  ddirgelaidd  tan  fy  mron  *, 
O  fy  Nuw!  yn  fuan  clyw, 
Brudd  ochneidiáu  Calon  friw. 

3  Agor  ddiws  rwi  bron  llewygu, 

O'm  c\  (luddiau  fynd  i  ma's. 


C   60    3 

Nîd  yw'm  cadwyn  er  mor  gryfed, 

Ddim  at  ethoîedig  ras  ; 
Dy  unig  air  imi  bair, 
Dd'od  i  raaes  o'r  berw  bair. 

4  Mi  ddof  allan  ond  fy  nhrafod 

Fel  yr  aur  o  ganol  tán, 
'Nol  y  faif  y  fc wm,  a'r  forod, 

Dyna'r  dydd  cai  fynd  yn  lân, 
Dere*n  glau  at  fy  mai 
Nad  i'm  pechod  i  barhau. 

5  Fel  y  gallwyf  orfoleddu 

Byw  yn  waftad  yn  dy  hedd, 
Edrych  arjgeu.  yn  ei  wyneb 

Ymhytrydu  yn  y  fefedd  ; 
Croncro'n  lân,  mynu  ymlaen, 
Mewn  rbyw  d^wyfol  nefol  dân. 

HYMN     LXII. 

i    T^  HO  imi  yfed  rwi<n  fychedig, 
JV      Ddwr  y  ffynnon  ioy  w  lawn, 
Darddodd  allan  o  dy  yftlys, 

Ar  Galfaria  un  prydnhawn  ; 
Gwaed  íy  Nuw   unig  yw, 
Ylch  fy  meiau  dua  o  ryw. 

2  Mae  íy  snwireddaa'n  gwaeddi, 
Am  ddialedd,  ac  am  lid  ; 
Am  bentyrru  barn  ddychrynllyd 

Ar  fy  Enaid  bach  ynghyd  ; 
Dadleu  nawr,  Jesu  mawr 
Nad  y  dial  gwympo  lawr. 

j  Edrych  arnai  mewn  tangnefedd, 
Dy  dangnefedd  hyfryd  mae, 
Fel  rhyw  afon  fawr  lifeirioJ, 
Yn  llifeiriol  fo'n  parhau  j 
Môr  o  hedd  yw  dy  wedd 
£y*n  goleuo'r  byd  a'r  bçdd* 


Maudeu 


L    t>*|    J 

4  Maddeu  fel  y  cyfeiliornais 

Weithiau  ir  Dwyrain,  weithiau  i'r  De, 
Maddeu  drachwant  cas  fy  nghalon 

I  ymado  maes  o  dre ; 
Dwg  ynol  ry  Yíbryd  íFol 
I  dy  dirion  dawel  gol. 

5  Nad  irr  bleiddiaid  fy  ngwafgaru, 

Nad  i'r  arth.  fy  nga^l  i  lawr ; 
Palfau  llew,  a  fafan  ufFern, 

Sydd  yn  ebang,  ac  yn  fawr ; 
Feddai  ddim,  o  bydd  im', 
Yn  achubydd,  ac  yn  rym. 

HYMN     LXm, 

!   Tl  JfEwn  anialwch  rwyf  yn  trigb 
xVjL     Alîtyd  unig  wrthyf^ý  hun  ; 
Llewoc3  rheipus  oll  oddautif 

Am  íy  rhwygo  i  bob  yrAm ; 
Minnau  fydd  yma'n  brydd 
Yn  hiraethu  am  y  dydd. 

2  Mi  wnes  rhy  w  longddrylliad  creulon 

Pan  y  colies  oleu'r  dycd, 
Creigydd  celyd  byll  a  drawodd 

Yn  ddifymmwth  wrth  fy  ífyddi 
Des  i'r  lan,  'd  own  ond  gwan, 
Am  fod  Jesu  ar  fy  ìhan. 

3  Nawr  rwi'n  tramwy  yma  ac  accw, 

Methu  etto  dd'od  ir  maa> 
Crwydro'r  anial  dyrys  garw 

I  gael  gorphwys  mewa  rhyw  fan  ; 
Nid  oes  le  îs  y  Ne', 
I  mi  ond  ei  fynwes  E'. 

4  Dyna'r  man  y  byddai'n  ddedwydd, 

Yna  byddai  wrth  fy  modd  ; 
Yna  ofnai  unrhyw  elyn 

Nag  yn  ddirgel  nag  ar  goedd  ; 
Jesu  gyd  yn  y  byd, 
Yw  fj  riaiddiffynfa  glyd. 

5  Dere 


t     62    ] 

5  Dere  Arglwydd  rwyf  yn  dryfu, 
Ac  mae  arnai  ofn  mawr, 
Ffynnon  wyf  yn  chwilio  allan, 
Dangos  imi  'r  fan  yn  awr ; 
Ti  yw'r  gwir  Fasina  pur, 
Ti  yw'r  fFynnon  Ioyw  glir. 

H  Y  M  N      LXIV. 

i   \  /11  ges  concweíl  heb  ddymnno, 
1VJL     Ar  y  pechod  gwaetha  ei  ryw, 
Gelyn  mwy  nag  i  fy  Enaid, 
Oedd  ef  i  Ogoniant  Duw, 
Enw  fy  A  rglwydd,  Cifr. 
Gaffb'r  clod  o  oes  i  oes. 

2  Nad  i'm  beiau  cas  ei  natur, 

Byth  \  ddyfod  yh  eu  hol, 
Na  foed  imi  gymryd  pleffer, 

O  un  natur  yn  fy  nghol, 
Ti  dy  hunan,  Cifr. 
Llanw  le  holl  ddelwau'r  byd. 

3  Boed  fy  nghalon  iti'n  deml, 

Boed  fy  Yíbryd  iti'n  nyth, 
Ac  o  fewn  y  drigfan  yma,  ^ 

Aros  Jesu,  aros  byth, 
Gwledd  waftadol,  iäc. 
Fydd  y  brefenoldeb  im'. 

f  Awr  o  dy  gymdeithas  felus, 

Awr  o  weld  dy  wynebpryd, 
Sy'n  rhagori  fii  o  weithiau, 

Ar  bleferau  gwag  y  byd, 
Mi  ro'r  cwbwl,  &c. 
Am  gwmpeini  pur  fy  Nuw. 

5  Dadrys  dadrys  fy  nghadwynau, 

Gad  i'm  hyíbryd  fynd  yn  rhydd, 
Rwyf  fi  'n  blino  ar  y  ty wyllwch, 

Deued  deued  goleu'r  dydd,  t* 

Yn  y  goleu,  £ffc. 
Mae  fy  Enaid  wrth  ei  fodd. 

6  Gwawr- 


[   ©3    J 

6  Gwawrddydd  gwawrddydd  yw  fy  mywyd, 
Gweld  y  wawrddydd  rwyf  yn  jach, 

Mi  arofa  hyd  nes  delo, 

Hi  ddaw  hi  ddaw  mhen  gronyn  bach, 

Dere,  dere,  &e. 

I'm  gael  gweld  fy  ngwlad  fy  hun. 

H  Y  M  N     LXV. 

i  iy /T  AE  fy  meiau  fel  mynyddau 
JlVA  Amlach  hefyd  yw  ei  rhi, 
Nag  yw  gwlith  y  borau  wawrddydd, 

Nag  y  w  Ser  y  Nefoedd  fry  ; 
Gwaed  fy  Arglwydd,  &c* 
Sydd  yn  abal  golchi  mai. 

2  Golchi  du  Gydwybod  a^an 

Lawer  gwynnach  eira  mân  ; 
Gwneud  y  brwnt  ganwaith  ddifwynodd 

í  n  y  Dommen  feì  y  gwlân  ; 
\Ti   ellir  meíîur,  tjfe. 
Led  a  dyfnder  maith  ei  ras. 

3  Mae  eî  gyrraedd  ef  mòr  ehang 

Mae  e'  i  gwmpafíu'r  byd, 
Fe  ddaw'r  Indiaid  tywyll  deillion 

Tan  ei  gyfgod  ef  ryw  bryd  ; 
Yn  ei  frigau,  &c. 
Llecha  'r   adar  oll  yaghyd. 

4  Deng  mil  lawnion  o  dalentau, 

Deng  mil  eilwaith  faith  pe  bai, 
Ynghlorianau  pur  y  Nefoedd 

F\  ynfydrwydd  i  am  bai ; 
Hyd  yr  hatling,  iäc. 
Fe  a'i  talodd  ar  y  Groes. 

5  Ei  ryddfannau  ar  y  Croesbren, 

Oedd  yn  pwyfo  beiau'r  byd, 
Poenau  Pechod  oedd  ofnadwy 

Pocnau  f'Árglwydd  oedd  fwy  dryd, 
'Nawf  mae  cariad,  lâc. 
Yn  concwero  dwyfol  lid. 

HYMN 


r  o4  ] 

H  Y  M  N      LXVI. 

1  A^FEwn  r^yw  ànialwch  rwyf  yn  byw> 
I\rJL  ^r  ^efgâ  un  erioed  o'm  rhyw  j 

Peryglon  mawrion  ymhob  man  ; 
Mae  yma  Anak  yn  ei  rym, 
A  thraw  Golìah  gadarn  iym, 

Ei  gyd  am  goncro'n  hyíbryd  gwan. 

2  Ac  oddifewn  mae  mwy  na  nwy, 
O  nwydau  croes  i'th  farwol  g!wy, 

Pob  nwyd  yn  gadarn,  ac  yn  gref, 
Yn  curo'n  danbaid  bob  yr  awr, 
Fy  Yíbryd  egwan  lleíg  i  lawr, 

Fy  unig  Noddfa  yw  y  Nef. 

3  Dy  fraich  fydd  gadam  jawn  o  rym, 
Ni  all  ufFern  iw  gwrthnebu  ddim  ; 

Mwy  nerth  ày  aír,  na  dwr,  na  thân, 
O  dere  i'r  frwydr  mae'n  brydnhawn, 
Mae  faethaur  fall  yn  llymion  jawn, 

O  dai  íì  i'r  lan,  a  dwg  íì  mîa'o. 

4  Danfon  imi'r  diddanydd  pur, 
Y  golofn  dan  mewn  aniai  dir 

Sy'n  ledio'r  praidd  o'r  Aipht  Vr  Ne'  ; 
Yr  hwn  a'i  oleu  perffaith  fydd, 
Yn  gwneuthur  nos  yn  ganol   dydd, 

Fy  holl  ddiddanwch  ydyw  ef. 

H  Y  M  N    LXVIÍ. 

2    T"?Y  Enaid  /iefg  fy'n  llwfrhau, 
JP    Gan  *v  nhrychwantau  fy'n  parhau, 

Am  beiau  maith  yn  llaefu  dim  ; 
O  ble  mae  effaith  dwyfol  waed, 
Y  Balm  o  Gìlead  ry  Jächad, 

Ac  dyrr  y  nwydau  mwya  eu  grym. 

2  O  ble.mae'r  Manna  perfTaith  gwir  ? 
A'rdyfroedd  tawel  (ancìaidd  pur  ? 


Mae'n 


r  65  j 

Mae'm  frched  Arri*Jj  >  -     parhau, 
Rwi'n  methu  tynnu  d\v  r  yn  awr, 
Fv  anghrediniaeth  fy  mor  fawr, 

«Agor  y  graig  rw'i  bron  llefgau. 

j  Rw'i  oll  yn  friw,  rw'i  oil  yn  wan, 
A  neb  ond  ti  a'm  deil  ìy  lan  ; 

Dy  hunan  rwyt  yn  fwy  na'r  b\ -dỳ 
Yr  olwg  leia  ar  dy  wedd, 
Sy'n  drech  nag  angau,  trech  na'r  bedd, 

Dy  hunan  wrnddymuno  gid. 

4  Na  phall  fy  ngais,  mae  yn  brydnhawn, 
A  minnau'n  llefg  ac  eiddiJ  jawn  ;    ' 

A4r  afon  fawr  heb  fy ned  trwy  ; 
Rwi'n  ofni  ei  lled  a'i  dyfnder  du, 
A'i  thonnau  maith  cyndeiriog  fy, 

Yn  magu  ynwi  ofnau  mwy. 

5  Pa  bryd  cai'n  lân  i  gario'r  maes  ? 
Ar  holl  derfyfgoedd  angau  glâs  ? 

Heb  mwy  frawychu  wrth  ei  wedd  ; 
Dy  gariad  dyro  o'r  fcth  rym, 
Ag  wneîo  ŵyneb  angau'n  ddim, 

Dy  unîg  gariad  goncra  ei  gledd. 

H  Y  M  N     LXVIII 

i   T3^^  Arglwydd  yma,  pam  mae  draw  ? 
JL      Rhyw  elyn  marwoi  ar  bob  llaw  ? 

PleíTer  a  gofyd  bob  yn  ail ; 
Yn  tynnu'm  Uygad  tynuu'm  bryd, 
At  f'yw  wrthddrychau  ly'n  y  byd, 

Rhyw  dwyli  difylwedd      difail. 

2  Trwy  d«rth  trwy  niwl  mî  weh'r  fan, 
Ddumunai'm  Henaid  gacl  iw  ran  ; 

Ardaloedd  Gras,  ardnloedd  hedd, 
Y  wlad  mae  cariad  pur  didrai, 
Fel  afon  yn  ei  dyfrhau, 

Tj  hwnt  i  Angau  du  a'r  bedd. 

G  2  Ùlyfi 


I     <3Ô     l 
lir  faelei  yw  fy  nrych, 

Fr  tlotted  wyf  yn  awr, 
Fy  llenwi  caf  írllawndçr  Duw% 

A'm  gweled  fel  y  wawr. 

►  Mi  brofais  Ddüw  yn  dda, 

Fy  nhirion  raílon  Dad, 
Yn  maddeu  im'  iy  meiau  mawr, 

Yn  rhwydd  o'i  gariad  rhad  ; 
Fe'm  fe'iodjd  i  mewn  hedd, 

Ond  rhyfedd  yw  ei  ras, 
Fe'm  bwydödd  ia'r  manna  pur, 

Mewn  gwledd  o  hyfryd  flas. 

3  Mi  wn  i  Gíust,  mi  wn 

Fy  ngharu  cyn  bod  byd, 
Parbau  fy  rgbaru  gwn  y  gwna, 

Yn  ddidräi  yr  un  o  hyd  : 
Fe  y w  'm  Ty wyfog  hardd, 

Efe  yw'r  Meddyg  mawr, 
Efe  yw'ra  HarchotTeiriad  gwych 

Sydd  dnpfwy'n  pîedio  'nawr. 

4  Fy  Mraẃd  yw*r  Jesu  da, 

Fy  Mherí  o  uchel  bris,  * 

Fy  Nghyfaill  y  w  a'm  Cariad  mwyn, 

Fy  Ngobaith  yn  ddüys  : 
Fy  Mbren  ÿ.bywyd  mawr, 

Fy  Nrws  i  fynd  atÜDuw, 
Fy  Fíordd  i  fyned  tu  a  r  wläd 

Ue  mae  îy  Nhad  yn  fyW. 

5  Fy  Rhoíyn  Scrron  gwych, 

Yw'r  hyfryd  íesu  mwyn, 
Fy  Mugail  yw  ;   a  mi  fydd  un 

Oi  dirion,  anwyl  wyn. 
Fy  Mhrynwr  yw  heb  lai, 

Fy  Offèiriad  yn  ddjçrel, 
Fy  Nharian  gref,  a'm  'Fforddwr  da, 

Fy  ficr  Ran,  a'm  Sel. 

6  Oroega,   Aîpha  mawr, 

à'íti    Hawl  vw'r  anwyl  Grist, 

Efe 


C-ó7     ] 

Efe  yw'm  Hamddiffynfa  lon, 

Efe  yw'm  rTyddlon  Dyíl  ; 
Fy  Mfaen,  íy  Nghorn,  a'm  Twr, 

Fy  auraidd  Allor  lân, 
Fy  Aberth  drud,  a'm  Prophwyd  mawr, 

Fe'm  tywys  yn  y  bhen. 

Fe'm  portha  i  â'i  ras, 

Nes  mynd  i  "ben  fy  nhaith  ; 
Fe  ladd  fy  holl  elynion  cas, 

Caf  gongcro  uffern  faith  : 
Fy  Arch  a'm  Hyfgol  yw, 

I'm  codi  tu  a  r  nen, 
Caf  ddringo  'mlaen  o  nerth  i  nerth, 

Nts  dod  i  Seìü*  wen. 


H  Y  M  N     LXXX. 

Crist  y  Gwrthddrych  gorau  i':v  garu, 

i    ?^T  l  D  oes  uq  gwrthddrych  yn  y  byd, 
l_^i     Sydd  deflwng  o  fy  ferch  o'm  bryd  : 
Mae  tynfa  P  enaid  cannaid  cu, 
At  dryfor  tragwyddoldeb  fry. 

2  Pe  cawn  y  byd  i  gyd  yn  grwn, 
A  byw  flynyddau  fil  yn  hwn  ; 
Ni  fyddai  hyn  ond  goHd  blin, 
Heb  gaffael  ffafr  Duw  ei  hun. 

j  Wrth  fyned  trwy  borth  angau  du, 
*Dan  ymladd  ù  gelynion  lu  ; 
Ni  thyccia  cyfoeth,  bri  na  gwaed, 
Na  bra.\d,  naphriod,  mam,  na  thac*. 

4  Wel  Iesu  garai  yn  ddilai, 
Efe  a'm  gu  ared  i  o'm  gwae  i 
Fy  Mhriod  hynod  yw  o  h>d, 
Am  Cyfaill  gorau  yn  y  byd. 

ç   Duw  yw  efe  i'm  dwya  ymlaen, 

Trwy  ddyfroedd  rr.awr  a  ífUmmiau  tîa  ; 
OV  nefoedd  iry  rhoiff  i  mi  nrrth 


68    ] 


II  Y  M  N     LXXI. 

i  1[3^^T  e*w* mae5  yn  er^yn  n» 

J^   Boed  ar  fy  nt'  dy  alJu  ài ; 
Boed  dy  ddoethineb  mawr  dilyth, 
Drachefen  ar  fy  aíTwy  byth. 

2  Feî  gallwî'n  wrol  fy  nd  ymla'n, 
Trvvy  ganol  dw'r,  trwy  ganol  |ân  ; 
Ac  edrych  yn  wynebau  lìu, 
Yn  ecn  yn  dy  aiìu  di. 

5  'Does  Î5  y  Nef  a  ddeil  i'r  Ian, 

Ond  ti  dy  hun  iy  Yíbryd  gwan  ; 
Nerth  yw  dy  Air,  mae'n  fwy  ei  rym, 
Nag  ellir  ei  wrth'nebu  ef  ddim. 

4  Mi  af  ymlaen  er  t'wylled-yw, 
Tua'r  wlad  rwi  am  fynd  iddi  fyw  ; 
Fe  go'd  y  wawr,  mae  addewid  bur 
O  weld  fy  ngartre  cyn  bo  hir. 

5  Rwi*n  ofni'r  brynniau  uchel  draw, 
Ar  fFoefydd  fy  ar  fy  Neheu-law ; 
Ac  nid  oes  ond  dy  Yíbryd  Glan, 
A'm  harwain  trwyddynt  oll  ymla'n. 

H  Y  M  N     L&XÍI. 

i   T^JAD  íì  adeiladu'n  yfgafn 
JJ>1      Ar  ud  feilfaen  îs  y  Ne% 
Na  cbymmeryd  Craig  i  orphwys 

Tu  yma  i  Angau  yn  dy  le ; 
Ti  fy  Nuw,   tra  fwi  byw, 
GaifT  bod  fy  tigorphwysfa  wiw. 

2  Dyma'rMaen  fydd  yn  y  gongì, 
Dyma'r  garreg  werthfawr  bur, 
Gloddiwyd  allan  yn  y  brynniau, 
Brynniau  tragwyddoldeb  dir ; 
Nid  oes  !e  îs  y  Nec, 
Iw  adeiladu  ond  efe. 


3  Byth 


C  69  ] 

3  Byth  ni  dderfydd  cpiiu  am  dajio, 

'  By th  ni  dderfydd  am  ei  glôd ; 
Tra  fo  caru,  peru  canu, 

Caru  fydd  heb  ddechrea'n  bod  ; 
Nefoedd  fry  'n  gyfíbn  fy 
Oil  yn  canu  i'm  Harglwydd  cu. 

4  Minnau'r  gwaeîa  0  bechaduriaid 

Yn  y  diwedd  ro.fy  nhroed, 
Ar  y  graig  fydd  yn  y  moroedd, 

Craig  gadarna  íu  erioed  ; 
Ceidw  hon  rhag  pob  ton, 
Ofnau  íFwrdd  o  tan  fy  mron. 

5  Ni  all  hwrirìẃ  fy'n  dy  adnabod 

Lai  na  dilyn  ol  dy  droed ; 
Ac  ni  chadd  a  welodd  dy  wyneb 

Weld  cyfTelyb  iddo  erioed  ; 
Tyr'd  yn  glau,  Jesu  mae 
F'Enaid  euog  bron  llefgau. 

H  Y  M  N     LXXIII. 

1  T^V  Accw*r  ffynnon  vvedi  ei  hagor, 

I  3     A  ddifgwyliwyd  amryw  oes; 
\Nawr  yn  llifo  fel  y  grifial 

Maes  o'i  ytilýs  ar  y  Groes ; 
Dw'r  a  Gwaed  ry  Jachad 
'IV  Pechadur  mwya  gad. 

2  Daccw'r  hoelion  geirwon  llymion, 

Wedi  eu  curo  nawri  dre', 
Daccw'r  biccell  yn  trywannu 

I  mewn  o  tac  ei  yítlys  E* ; 
Daccw  boen  addfwyn  oen 
Yn  rhoi  'r  Neíoedd  dewi  fon. 

1  'Nawr  mi  glywa'r  Gair  gorphenwyd  I 
Gorphen  Jechydwriaeth  wir  ! 
Ac  mì  weJa'r  gwaed  yn  hidlib 

Tros  ei  ruddiau  fanftaidd  pur! 
"Welcr  Nef  gadarn  gref 
'Nawr  yn  tywyllu  wrth  ei  lef. 

G  3  4  Dyma 


1 


C  70  3 

4  Dyma'r  creîgydd  ferth  yn  rhwygo, 

Dyma'r  meirw  'n  codi'n  fy  w ; 
Pwy  prreadar  ag  a1)  ddiodde 

Gruddfan  chwerw  f'  Arglwydd  Dduw  ; 
Ocham  inae,  fe  gadd  wae, 
Fel  cawn  ninnau  íy  rhyddha,u. 

5  Minnau  bellach  a  obeithía, 

Gobaith  ag  aîl  eftyn  fy  oes ; 
Gobaitb  wedi  ei  feilfaenu 

Ar  ochneidiau  pur  y  groes ; 
Dyma  wtad  caf  jachad, 
Ac  caf  gyflawn  wir  ryddhad. 

H  Y  M  N     LXXIV. 

1  ]\/ff  AE  cyflawnder  maith  o  haeddiant 
JlVâ     Anherfynol  yn  dy  waed  ; 
Sawl  a'i  teimlodd  fy'n  rhyfeddu 

Ac  yn  caru'r  ddyfais  râd, 
Cariad  dryd  tros  y  byd, 
Ddaeth  yn  genllif  coch  ei  gid. 

2  Dwyfol  Waed,  a  dwyfol  boenau, 

Haeddiant  ydoedcj^hwn  mor  ddryd, 
Ac  oedd  dafan  bach  o  hpno 

'N  abal  ddigon  brynu  byd. 
A  phe  bai  faint  ci  fai 
Gan  mil  drwmach  nag  y  mae. 

3  Bod  Creawdwr  Nef  yn  diodde  í 

Rodd'  arifeidrol  wertb  a  rhin, 
Ymhob  gwŷn,  ymhob  ochenaid 

O  ddioddefaint   Mab  y  Dyn; 
Nid  yw  llid  euogrwydd  byd, 
Ddim  i  bwyfo  ei  haeddiant  dryd. 

4  Yma  tardd  Cyfiawnder  allan 

Fel  rhy  w  ddiluw  mawr  didraî, 
Ac  er  goíchi  miioedd  ynddo 

Nid  yw'r  dyfroedd  ronyn  Uai ; 
Gwaed  íy  Nuw,  haeddiant  yw, 
Trech  na'r  beiau  dua  eu  lliw. 


1 


Yma 


[  7i    1 

5  Yuia  rhedeg  fel  yr  afon, 

Ryw  gyffuron  perffaith  gwiw, 
Gyda'r  Dw'r  a'r  G^vaed  rh^degog 

Maes  o  yíllys  bur   fy  Nuw  ; 
Ddeil  i'r  lan  f'  Enaid  gwan, 
Ac  am  nertha  I  ymhob  man. 

H  Y  M  N      lxxv. 

ER  nad  ydwyf  ond  anifai), 
Aílan  jawn  er  pan  ce's  fyw  ; 
Etto  mwy  na'm  holl  aflendid 

Yw  Cyfiawnder  maith  fy  Nuw  ; 
Yma  mae  ffrwd  ddidrai, 
Sydd  yn  golchi  pob  rhyw  fai. 

2  Pe  bai  dengmil  lawn  o  ddynion 

A'u  heuogrwydd  oll  yn   un, 
Dengmil  eilwaith  faith  o  fydoedd, 

Ffìaidd  euog  yn  gytun  ; 
Yma  cawn  un  prydnhawn, 
Aberth  berffaith  dâl  y  jawn. 

3  Pe  bai'm  pechod  fd  y  porphor, 

Ac  yn  pwyfo'r  brynniau  mawr  ; 
A'i  rhifedi  hwynt  mor  amled 

A  rhifedi  gwlith  y  wawr  ; 
Mae  dy  waed,  dwyfol  rhad, 
,  Yn  abal  maddeu  rhai'n  yn  rhad. 

4  Yn  y  dommen  ce'íl  fi  ganwaith, 

Yna  eilwaith  de'íl  im'  hol  ; 
Golchaíft  f'Enaid  o'i  íReidd-dra, 

Ac  a'm  cym'raift  yn  dy  gôl  ; 
Neb  ond  ti,  Arglwydd  cu, 
Y\v  fy  amddiffynfa  hy.  " 


o 


H  Y  M  N      lxxvi. 

Tyred   i   lawr, 
Fy  Arglwydd  yn  awr, 


Rho 


t    72     3 

Rho  i'm  nabod  dy  Enw, 
Dy  Enw  fydd  fawr. 

2  Ma:  yr  ot  dy  rmn, 
WelL^iÇpeth  ei  rin, 

NjjPifeindicdd  marfiandwyr 
Wv  India  yn  gytun. 

3  Planjfc  dynion  ni  chas, 
Un  tryfor  i  ma's, 

O'r  dwyrain  i'r  gogledd 
CyfFelyb  i'th  raa, 

4  Is  wybr  nt  bu 
Fath  fendith  i  ni, 

Acn  Jesu  i  farw 
Ar  Galfari  fry. 

5  Rhyfeddod  y  bŷd 
Ywr  Angau  mor  ddryd, 

A  gwreiddyn  caniadau 
*R  fFyddloniaid  eu  gid» 

6  Af  bellach  yn  hy 
Tua'r  Ganaaa  fy  fry, 

Mi  wela'r  addewid 
Yn  gadarn  o'm  Tf. 

7  A  Geîriau  fy  Nuw, 
Sy'n  gadarn  o  ryw  ; 

Fe  ddwedodd  cawn  goncrŵ 
Ngelynion  bob  rhyw* 

S     Er  bod  imi  Ju 
O  greulon  rai  cry, 
Mi  fafaf  yn  wro! 
Mae  m  Jesu  o'äi  tu. 

HYMN        LXXVIII. 

I  Yy  WI  bron,  rwi  bron  a  llwfrheu, 
Jf^  Wrth  weld  grafufan  yn  llefgau, 
A'm  temptaftynau  yn  parhau, 

Yn  danllyd  yn  y  bla'n  ; 
Q  tyr'd  awt íon  íanŵùdd  dír, 


Tan 


E   73   I 

Tan  adain  dawel  Yíbryd  pur, 

Defgynwch  arnai  cyn  bo  hir, 

DifFoddwch  Uffern  dân. 

Mae'r  ffwrnes  fawr  yn  awyn  llawc 
O  las  ddydd  borau  hyd  brydnhaw 
O  nwydau  croes  cyndeiriog  ja 
Amrywiol  faith   eu  rhyw  ; 

0  tyr'd  dy  hun  i  ganol  tân, 
Gwna'r  aflan  ffraidd  cas  yn  lân, 
Gwna  rhyngwi  heddyw  yfgar  glân, 

Á'm  beiaú  rwyt  ti'n  Dduw. 

Fwi'n  büno  eifiau  gweld  y  wlad, 
Rowd  imi  rnewn  addewid-rad, 
A  phrofi  cyflawn  wir  fwynhad, 

O  fyppiau'r  Ganaan  wiw ; 
Awn  tros  fynyddau  mawrion'maith, 
A'r  brynniau  mwyaf  ar  fy  r.haitb, 
Heb  flino  dim,  na  gorph-wys  chwaith, 

Nes  awn  i  dý  fý  Nuw. 

Rhaid  imî  gael  rhyw  faint  o'r  grawn, 
Sycn  werthfawr,  ac   yn  felus  iawn ; 
Yn  tarddu  or  Winwydden  lawn 

A  wafgwyd  ar  y  Groes  ; 
Does  dim  a  ddeii  fy  Yíbryd  gwan, 

1  ddringo.  creigyd.d  hyll  i'r  lan, 
Nes  teimlwi  iîrii  brofì  rhan, 

O'r  ddwyfol  farwol  ioes, 

Fel  hyn  mi  a  'mlaen  tuar  Ganaan  fry, 
Rhwng  maith  dorfeydd  o  elynion  hy, 
Heb  ofni  eu-faethau  o  un  tŷ, 

Ond  canu  am  y  wledd 
Mhen  gronyn  bach  a  gai  fwynhau 
Ar  frynniau  o  heddwch  heb  ddim  trai, 
Llawenydd  bythol  i  barhau 

Difgleidiau  draw  Vr  bedd. 


HYMN 


[    74    ì 
HYMN       lxxix. 

1  T\/JAE'r  grdg,  mae  f'Enaid  arni'n  byw, 
j\X  Yn  wel)  na'r  perlau  gorâu  eu  rhy w, 
Cyfìawnder  bythol  dwyfol  dryd, 

A  bwyfa  ei  hunan  fwy  na'r  byd. 
Bw^'fa,  bwyfa,  bwyfa,  bwyía, 
Bwyfa  ei  hunan  fwy  na'r  byd. 

2  Ni  fedd  Angylion  er  eu  bri, 
Na  neb  o'r  tíoll  Seraphiáid  fry, 
Na  holl  alltioedd  maith  y  nef, 
Un  haeddíant  fel  ei  haeddiant  ef. 

Haeddiant,  haeddiant,  íýc. 

3  Os  daw  y  gyfraith  yn  eì  grym/, 
A  gofyn  am  laeríFeithrwydd  im, 
Does  genni  ond  dangos  Angau  îoe^ 
A  gwaed  yn  Ilifo  ar  y  Groes, 

Gwaed  yn,  gwaed  yn,  Ofo 

4  Rwi'n  dlawd  gofynned  deddf  ei  hjaw: 
Ar  ben  Calfaria  caifF  hi  e'n  llawn, 
Fy  jEsu'n  feichiaa  llawrí  aeth  im', 
Sy'n  abal  talu  hyd  at  ddim. 

Abal,  abal,  Úc% 

5  Fe  ettyb  éi  Gyfiawnder  ef, 
BerfFeithrwydd  Oyfraith  BrenJiin  Nef, 
Fe  ddeil  ei  Waed  ar  groea-bren  îr 
Bob  gofyn  i  fancíeiddrwydd  pur. 

Goîyn,  gofyn,  &c. 

'  è  *Pe  delid  f'Enaid  gwan  ynghyd, 
Gan  ddwyfol  burdeb  dwyfol   lid, 
Mi  rho  hwy  i  gwympo  yn  eu  grym, 
Ar  Jesu  fydd  yn  feichiau  irn\ 
Jisu,  Jesu,  £sff. 


■FYv 


H  Y  M  N      lxxx. 

Y  haeddiant  mawr  ynghanol  Ne', 
fw  Jesu  'n  Feichiau  yn  fy  Ue  ;* 


A'ii 

4 


C    75    3 
A'u  boenau  ef  ÿn  unig  íydd, 
Yn  gwneud  yr  oríedd  wen  yn  rhydd. 
Gwneud,  gwneud,  &e. 

2  Tyftiodd  fy  Nuw  o  gano!  Nèí9 
Ces  lawn   fodlondeb   ynddo  ef, 
A  bod  ei  Sainí  o  fawr  i  fân, 
Yn  haeddiánt  Jesu  oll  yn  lân. 

Haeddiant,  haeddiant,  iffc. 

3  Mae  yndoo  hefyd  alla  mawr, 
I  ^ael  fy  mei  iu  mwya  lawr  ; 
Ei  ho'   ddoethineb  ef  a'i  ras, 

O  iwydru  <r  ddraig  a'm  tyn  i  ma*s. 
Rwydau'r,  rwydaur,  (ýc 

er  i  bechod  ymhob  man, 
J  wreiddo  yn  fy  En«iJ  gwan, 
A  dyblu  ei  afel  fwy  na  rnwy, 

Fe  â  maeoda  rhinwedd  marwol  'glwy. 

*  A  maedda,  a  maedda,  iffc. 

5  Er  pîethu  o  bechod  cas  ynghyd, 
A  phob  rhyw  ewin  imi  gyd, 

Fei  dedrys  et  rhy  tan  eì  droed,  * 

Y  nwydau  cryfa  fu  ynwi  erioed. 
Nwydau,  n\vyda«,  £if<r. 

6  Fe  waftadha  'r  mynyddau  maith, 

Fe  fymmyd  tramgwyddiadau'r  daith  ; 
Fe  wna'm  ferchiadau  gwyrg&m  cas, 
Yn  waftad  bur  i  nefol  ras. 

Waílad,  waíhd,  ÜV. 

7  Lleng  o  elynion  cas  eu  rhyw/ 

A  nwydaa  croes  gwymp  i  fy  Xuw; 
Fe  leir.w'm  calon  cyn  bo  hir, 
A  ffrydiau  gîoyw  o  gariad  par. 
Ffrydiau,  íFrydiau,    £ÿr. 


T 


HYMN-     lxxxi. 

Ruenus  wyf  c  Argîŵydd  cu 
Ymhlith  gelynion  obobtu; 


Beunydd 


[    7<5    ] 

Beunydd  yn  ÿmddiwyno'n  gas, 
Gan  feiau  o  mewn,  a  beiàu  o  ma's. 
Feiaû,  feiau,  .&c. 

2  Rhyw  nîfer  faith  o  elynion  fydd 
Yn  cwympo  arnai  yn  y  dydd  ; 
Yn  tynnu  euogrwydd  ymhob  man, 
Fy  Jesu  wyt  bydd  imi'n  rhan. 

Jesu,  Jesu,  £ìtV. 

3  Eftyn  dy  anfeidrol  fraich  i  ma's, 
Datguddia  nerth  dy  ddwyfol  ras  j 
Dangos  imi,  dangos  i'r  byd, 

It'  brynu  f'Enaid  bach  yn  ddryd. 
Brynu,  brynu,  &c. 

4  Nad  i'r  tywyllwch  gario'r  dydd, 
Tywyllwch  ynwi  gid  y  fydd;; 
Bydd  im'  dy  hun  yn  g'lofn  dân, 
I'm  ledio  I  trwy'r  holl  ddryfni  mla'iì, 

Ledio,  ledio,  &c. 

r   Rwy'n  lîwyr  ymddiried  yn  dy  ras, 
I'm  cadw  mewn,  i'm  cadw  ma's  ; 
A  gwneud  fy  nyrus   íFordd  yn  glir, 
O'r  dy wyll  Aipbt  ìr  Ganaan  bur. 
Dywyll,  dywyll,  £ÿc. 

6  Rhaid  iti  dy  hunan  gwympo  lawr, 
Elynion  creulon  nifer  fawr ; 

A  thorri  eu  rhwydau  dyrus  du, 
Neu  gwympo  ar  y  ffordd  wnaf  fî. 
Gwympo,  gwympo,   &c. 

7  Does  neb  a  welwyd  îs  y  rhod, 
Fu  dlottach  eiddil  na  mi  erio'd  ; 
Rhaid  iti  roddî'r  cwbl  im, 

Dy  roddion  dî  yw'm  nerth,  a  grym. 
Roddion,  roddion,  £sff. 

8  Ar  fyr  rhaid  fefyll  o  dy  fla'n, 

Fe  brofir  fy  yíbryd  gwan  trẃy  dân  ; 
Fe  chwilir  gwràidd  pob  nwyd  a  dawn, 
Fe  nithir,  pwyfir  fi  y.p  llawn. 
Nitfiir,  nithir,  ÜV. 


9M 


[   77    3 

9  Dy  Yíbryd  fely  frlammîau  pur, 
Sy'n  gweíd  fy  nghalon  trwyddi'n  glir  ; 
Yn  tremio  mewn,  yn  canfod  bai, 
Does  arall  neb  wyr  ían  y  mae. 
Arall,  arali,  &fc. 

10  Am  hynny  Arglwydd  rho  dy  wied, 
I  guddio  meiau  mawr  yn  rhâd  ; 
Ä  golch  fy  mhechod  oll  yn  wyn, 
Mewn  afon  îifodd  ar  y  bryn. 
Afon,  afon,  &c. 

î  i    Rwi'n  ofni  grym  fy  meiau  maith, 
Rwi'n  aflan  ymhob  cam  o'm  taith, 
Rwi'n  ddwl,  rwi'n  ddall,  mae  arnai  fraw, 
I  gîywed  gwys  i'r  farn  a  ddaw. 
CÌywed,  clywed,  £ÿt. 

12  O  trugarha,  cans  heddyw  mae, 
Fy  ngobaith  oll  mewn  trugarhau; 
Trugaredd  lawn,  yn  unig  yw, 

A  geidw  fEnaid  bach  yn  fyw. 
Geidw,  geidw,  &c. 

13  Does  ond  rliyw  fàith  anfeldroi  ras, 
A'm  dwg  o'mhoîl  beehodau  .nas  ; 
Nid  oes   ur?d  haeddiant  Dtíw  yn  ddyi* 
Ry  nefoedd  bur  í  arlan  un. 

Nefoedd,  ùcíoedd,  i£c. 

H  Y  M  N      LXXXIL 

Ar  Doi:  'dfrJi  Love  Féaffl  l 

1  l\/f AE  ein  tóŴ  »'r  r.efol  fyd,   - 
1VJL  Trw^  aniaî  /cti  í.iattrei  hyd  ; 
A  bwyftfìlod  yaèàótà  ilawn, 

Qll  eu  gîd  n  jarçjn  ; 

Jesu  ptd 

Ddeil  íy  Eriaid  trwyddo  nrtes. 

2  Daccw'r  îlev,  fÿ*n  ^wiüo  o  hy  ij 
^Teinjríafiyaau  maith  y  a\ 

H  Täbm 


C  73  3 

Tannu  ei  rwydau  ymhób  man, 
CwympoV  cadarn  cwympo'r  gwan  ; 
Jesu  dyro  allu'r  Nef, 
Gair  o'tb^  Enau  maedda  ef. 

3  Nid  yw'm  pecbod  mawr  ei  rym, 
At  dy  anfeidrol  allu  ddim  : 
Mwy  dy  bwer,  mwy  dy  ras, 
Na  chyfrwyfdra  UftVn  gas ; 
Ti  goncweraiíl  er  dy  glôd 

Y  gelynion  cryfa  erio'd. 

4  Draw  bur  fuddügoliaeth  lawn, 
Ar  Galfaria  un  prydnhawn  ; 
Rhwng  y  ddaear  fawr  a'r  nef 
Ildiodd  Satan  iddo  ef ; 
Gwerthfawr  Air  ei  goncweft  dryd, 
Wel  gorphenwyd  dwyfol  lid. 

5*P°  gorphenwyd  diodde  mwy, 
Poenau  hoelion,  marwol  glwy  ; 
Es  trwy'r  llid,  fe  ddarfu  ngwae, 
Prynais  haeddiant  i  barhau  ; 
Ffrwd  i  mhobol  bur  ddilyth, 
Rhed  cyffuron  honi  byth. 
6  Dyma'r  dw'r,  a  thymä'r  Gwaed, 
Seilfaen  Jechydwriaeth  rad  ; 
Dyma'r  llè  mae'r  Nef  ei  hun, 

-.lifodloni  yn  y  dyn  ; 
^yma  fy  hawl  i  am  ple, 
I  feddiannu  Teymas  Ne'. 


H  Y  M  N     LXXXIII. 

At  yr  un  Mejur. 

DAccw'r  ffynnon  heddyw  caed, 
Dwfr  gloyw  pur  a  gwaed  ; 
Daccw  hi'n  tarddu  ar  y  bryn, 
YlchfyEnaidbaohyuwyn; 
Dyma'm  nerth  i  fynM  ymla  n, 
Dyma  Seilfaen  bur  fy  ngna». 


C   79   1 

2  Gair  o'i  Enau  fandtaidd  cf, 
Nawr  a'm  dwg  i  gar.ol  Ntf ; 
Yn  eu  eiriau  mae'r  fath  rîn, 
Dodant  Xef  a  Daer  yn  un  ; 
Gwrando  ei'lais,  a  gweíd  ei  wêdd, 
Yw  fŷ  mywyd  tu  yma  i'r  bedd. 

3  Tegwch  hardd  ei  wynebpryd 
Can  hawddgarach  y  w  na'r  byd  ; 
Mae  tryforau  nefol  ras, 

O  dy  Enau'n  d'od  i  ma's; 
Ac  ar  wedd  dy  wynebpryd 
Mae'ni  happufrwydd  oll  ei  gid. 

4  Jesu  gorphwys  yn  dy  glwy, 
Wna  fy  Enaid  bellach  mwy ; 
Dyma'm  noddfa   werthfawr  lawn, 
Fÿth  o  forau  hyd  brydnhawn  ; 
Dyma  nghylTur  oll  ei  gid, 
Dyraa'm  nerth  i'r  nefol  fydo 

5  Yn  dy  allu  âf  ymla'n, 
Concraf  ddw'r,  a  choncraf  dàn, 
Er  eu  meithder,   er  eu  grym, 
Ni  all  ofnau  imi  ddim  ; 

Mae  dy  allu'n  fwy  ei  rîn, 
Nam  rhefymau  bob  yr  un. 

H  Y  M  N      lxxxiv. 

Ar  yr  un  Mefur. 

i   T3   Wl'n  diffygio  ar  fy  nhaitb, 
l\  Hir  yw'r  anial  dîr  a  maith  5 

Drygau  mawrion  ar  bob  Uaw, 

Sydd  o'r  Aipht  \i  Ganaan  draw  ; 

Llewyrch  niwl,  a  llewyrch  tán, 

Unig  all  fy   nwyn  ymla'n. 
2  Ti  dy  hunan  Jesu  mawr, 

Yw  fy  nod^fa  ar  y  llawr, 

Ni  ddaw  fyth,  ni  fu  erio'd, 

Dy  gyffelyb  îs  y  rhôd  ; 

H  2  Dere'n 


1 


3 

Dere'n  gîau  'does  îs  y  NV 
Arall  un  a  leinw  'th  le. 

3  Dyma  y  fEeîddia  gaed, 
'Nawr  yn  gorwedd  yn  ei  wa^d  ;. 
Nid  oes  neb  aU  fy  jacharU, 
Concro'm  pschod,  ciaddeu  mai ; 
Ond  a  roddooM  gadarn  lef 
Rhwng  y  ddaear  fawr  a'r  Nef. 

4  Fe  fu*n  höngran  ar  y  pren, 
Fe  ddiffoddodd  iid  y  nen, 
Fe  ddioddefodd  hoeJion  dur 
Trwy  ei  g^d.ar  grçesbr,^  ír, 
Nid  oes  uẃch  y  nen  ond  ef, 
Gliria'm  ffordd  i  gànol  Nef. 

ç  Ti  wnai  fydcjU)  yfl  dy  frýij, 
'Does  a'fh  rwyfíra  yn  y  Byd  ; 
Cadarn,  cadàrn  yẁ  dy  law, 
Gweithiojyma,  gweithio  draw  ; 
Daear  fawr  a  *Nef  yh  un 
Iffy'ncwympoyngytun. 

6  RhoíTyn  Saron  tecca  ei  4dawn, 
Seren  forau  ddifglajr  jawn,. 
Sydd  yn  arwain  byfryd  wawr, 
Trwy'r  anialwch  dyrys  mawr, 
Yn  goleuo'r  llwybr  'maith, 
TuaV  Wlad  o  fel  a  Uaeth. 

7  Tyr'd  o  'mîaen  trwy  'r  tywyll  nos, 
Dwg  fi  tros  hob  anial  ffos  ; 
Dal  f?r  lan,  o  nad  fì'ìawr, 
Serth  yw'r  g*aig  macV  çwymp  yn  fawr, 
'Nol  fy  nghlwyfo. -does  Jachad, 
Ond  yn  unig  yn  <jy  waed. 

8  O  bydd  iírt'  ?o  nerth  bob  p*yd, 
Yn  holl  gy/yẅgderau'r  byci  ; 
Nad  íy  yíbryd  fyrthio  Jawr, 
Wrth  wynebu  Angeu  dewr ; 
Cadw  yn  ày  fy nwes  gu, 
F'enaid  yn  y  frwydr  ddu. 

HYMN 


1 


[   8i    ]     • 

HYM.N      lxxxv. 

ArK  yr  un  Mefur. 

i    TP"\  Yma'r  tîawd,  a>  llefga  ericeá* 
\^J  Fethodd  cíiíyn  oi  dy  droed  ; 
Llwybrau  pur  ýw  'th  Lwybrau  di, 
Oil  yn  fanäaiHd  oj)  -yn  gu, 
Rhaid  fy  ngolchi'n  nyjfr-yd  wyn, 
Cyn  y  teithiwi'r  ilwybr  hyn. 

2  P'odd  ger  tron  dy  orfedd  fawr 
Gallaf  dd'o^íẃi.'pffìiìr  «wr, 
Golch  f'euogrwydd  y.n.dy  wa'd, 
Bodd  bob  baj/rhö  îmHachaè/ 
Yno  deuaf  ger  dy  fron 

Heb  ddychrynu  gan  ydon. 

3  Miloedd  o  fecidyfcau  gau 
Yn  íy  righaío.iííyi<i;^ajrkau; 
Nesd.vrntreù|ioJpẅdciaugiíL 
Yn  gyítuddior  vr,  y  Bvd  ; 

Neb  ond  anfeiàröidc^  5 
Ddeil  fy  Enaid  gwan  ýn  fyw. 

4  Mae  'nghyii}iala#i"4  eLgid„ 
Gan  fy  ofnau'n  curo  'nghyíd  ; 
Angau,  Ufferu  fawr,  a'r  bedd, 
Llid  y  Barnwr  maŵr,  a  î  wedd 
Sydd  yn  gwríeud  im'  lwfrhau, 
Daeth  dy  amfer  drugarhau. 

5  Danfon  imi'r    olew  gwir, 
Yíbryd  y  l]aw*aydd  pa-r  ; 
Dangos  dy  fod  im'  yn.  DduW, 
Gwella'r  efgyr.n  wneft  yn  friw; 
Prawf  o'th  hed'd  rho  im'  ar  frys, 

Ffrwy thau  'eh  waed,  a  ffrwytbau  'th  chwys. 

6  Mae  nghydwybod  forau  a  nawn 
Yn  fy  marnu'n  euog  jawn  ; 

G  waeddi  maes  niaefcr  ddeddf  yn  hy, 
Na  faddeuwy<à  imi  fry  -t 

Ocy- 


[   82   ]  j| 

O  Cyhoedda'r  dawel  hedd, 
jEsu'r  ochor  yma  i'r  bedd. 

7  Dwed  maddeuwyd  iti'n  lân, 
D'anwireddau  fawr  a  mân  ; 
Nad  anghredu  gael  ei  îe  , 
Ar  orfeddfa  Brenhîn  Ne' ; 
Tawl  y  Prynwyr  'oll  i  raa's, 
Pura  heddyw  Deml  Gras. 

H  Y  M  N     lxxxvi* 

Ar  yr  un  Me/ur. 

i  >T^VOes  gyfFelyb  iddo  ef, 
JL/  Ar  y  ddaear  yn  y  nèf ; 
Trech  ei  allu,  trech  ei  ras, 
Na  dyfnderau  Calon  gas ; 
A'i  fTyddlondeb  fydd  yn  fwyf 
Nag  angeuol  ddwyfol  glwy. 

2  Canèd  cenhedlaethau'r  byd, 
Am  ei  Enw  mawr  ynghyd  ; 
Aed  i  gyrrau  pella'r  Ne', 
India't  Dwyrain,  India'r  Der ; 
Bloeddied  moroedd  gyda  thir, 
JDdyfnder  Jechydwriaeth  bur. 

3  Na  foed  un  dyrì  îs  y  íhôd, 
Heb  ddatfelnio  maes  ei  glôd  ; 
Na  foed  neb  ís  awyr  las,  *41 
Heb  gael  prawf  o'th  nefol  ras  ; 
Doed  y  ddaear  fawr  yn  gron, 
Yfent  ddw'r  y  ffynnon  hon. 

4  DefFro  fiinaid  edrych  draw, 
Gwel  Galfaria  bell  gerllaw  ; 
Daccw'r  hoel,  a'r  biccell  fain, 
Daccw*r  goron  bigog  ddrain  ; 
'Nawr  yn  gorwedd  ar  ei  ben, 
Cryned  daer  a  dued  nen. 

5  Wele  PArglwydd  fydd  mewn  poen, 
Ffrynd  trofeddwyr  addfwyu  Oen  ; 


f  83  ] 

Poen  1  Angau,  poen  at  wa'd, 
Balm  o  Gìhad  ry  jachad  ä 
Ti  Phyfygwr  perffaith  Dduw, 
Geidw  f'Enaid  bach  yn  fyw. 

6  Ody  glwyfau  rhcd  i  maes 
Afon  ddwyfot  loyw  lae», 
Sydd  yn  achub  fv'n  jachau, 
Myrddiwn  o'r  aflanaf  rai ; 
Ac  yn  rhoddi  cyflawn  hedd, 
•l  rai  tlotta  erioed  eu  gwedd. 

7  Na  foed  dafan  fyth  o'r  gwa'd, 
Gollwyd  ar  Gaìfaria'a  rhâd  • 
Fyn'd  yn  ofer,  mwy  ei   brîs, 
Nar  ffurfafen  faith  fe  wîs, 
Dyma'r  tryfor  mwya  dryd' 

Gwell  na'r  Nefoedd  gwell  'na'r  byd. 


Hyíbyfiad. 

ÜOED  Hyfbys  i'r  bobl  ag  fydd  am  wy- 
*-*  bod  ychydig  ragor  nag  a' wyddant  eif  oe« 
(cân's  am   y  rhai   fydd  yn  gwybod  y 
yma,  maent  yn  gymwys  i  fyned  i  Fyd  arà* 
i  edrych  a  oes  yno  ryw  beth  na's  gwyddant) 
fy  mod   ar  fedr  argraphu  rhart   yn  rhagor 
o'r  Pantheologia-  — -  Heblaw  fod  yn  anhardd 
rhoi  heibio  waith   mor   fuddiol  at   ddyfgu 
gwybodaeth,  yn  ei  ganol,  a  bod  yn  druenus 
I  gàdael  y  Cymro  fyth  yn  ei   hen  dyb  o  fe- 
'  ddwl  nad  oes  yn  un  man  o'r  Byd,  liw  wy- 
neb,  dull  ymddygiad,  trefn  gwifgad,  natur 
bwydydd,  a  diodydd,  dull  adeilad,  marfian- 

daeth, 


[    B4   f 

daeth,  Jlywodraeth,  cyfraith,  n.i  chrefydd 
chwaiih,  ond  íydd  Tnghymru ;  heb  law  hyn 
meddaf,  mae  amryw  bobl  ddealíusag  íÿdd 
am  nabcd  gw7!edydd  y  Byd,  Gwaith  Duw 
trwy'r  Byd,  Euìunaddoliaeth  y  Byd,  a'  Ha- 
nes  Cretydd  Oift  yn  y  Byd,  yr  arorywiol 
Gyfeiliornadau,  y  Seérau,.  yr  Erledigaerhau, 
y  Diwygiadau,  y  Merthyrdod  gafodd  y  Gre- 
fydd  hon,  o  DdyddiaucyntaeiJPhlaniad  hyd 
'yn  awr,  yn  fy  nghymmel.J  yn  daer  i  íyn'd 
ftg  ef  yn  y  blaen,  ac  nid.oes  braidd  ddyn 
yftyriol,  pwyfig,,ag  íydd  vn  caru  darllen,  ac 
am  ymhelaethu  eí  ddealí  mewn  hanefioh, 
liad  yw  am  geíhogi  r  Gwraith  ;  ond  am 
ddyni.cn  pen  yfgafnion,  díddarllen,  ag  íycjd 
yn  cymrneryd  y.  cwbl  ar  yr  wyneb,  nid  wyf 

tcntfwrfcgta  gam  ymîsen,  Hc  fe  càr  rbäî  o       ' 
dionfìa  eraill  èl.     Ond  yr  wyf  yn  meddwì 
bod  yn  gallach  wrth  argrapfm  'î  híS  fydd 
yn  o  o  bono;  M  pefdic .printio  rha£>i  m? 

aHan  w,rth  Swllt  ar  unwaith  ;  a  mynnu  en- 
irau  es  gallaf  èu  caeî,  yr  holl,  ncì  y  &£        - 
H  #2  aTnî  ^Ŵ  a  6  cheioiog  ymiaei*     if» 
^ff  danfonent  eu  Henwau  i  mi  af  írỳ/ 


Ffarwel   Weledi*£, 

G  R  O  E  S  A  W 

ANWELEDIG    BETHAU. 

N  E  U 

Rhai  Hymnau  o  Fawl 

i 

DDUW  a'r  OEN. 


Gan    W.    WILLIAMS. 


4- 

■ú- 
■■*•  ' 


— 


CAERFYRDDIN 

y  Pardiau  h^     a  ddugwyd  i  fyDÜ  yn%heoJaidd 

>  r  Gelfyddyd  honno.     Lle  gellir  cael  Ar- 

graphu  pob  math  o  Lyfrau  ar  Lvth- 

yrendda,  am  brîs  Gweddaidd'. 


'■i.Dcc.L;n]i 


(  3) 


tm±*m±m±.m±*m±m 

RH  A  I 

Hymnau    o    Fawl 

i 

'DDUWa'r  OEN,  ÔV. 

H  Y  M  N  h    Mawl  am  Iecbydwriaetb. 

**   ^^W^^garacrna'sgwelais; 

^    P    ^(       Mae  áy  gariad  íel  y  tân, 
w    a\.   ^  Nis  gall  nwydau  cryfa  f  natur 
^W'W'fâ       Seíyll  rnymryn  bach  o'th  flaea  • 

Fflam  angherddol,  fsV. 
Ryw  bryd  ddifa'm  íorcd  yw. 

2  Pcli  uwch  geiriau,  pçll  uwch  deall, 
1        Pcil  uwch  rhcfwm  gorau'r  býd, 

Yw  cyrhaeddid  perffaith  gariad, 

Pan  cnnyno  yn  íy  mrŷd  ; 
Nid  o's  tebig,  ÜV. 

Gras  o  fcwn  y  Nef  ci  hun. 

3  Rhaid  im  adel  ci  ddirgclion, 

Hy/ryd  hcb  cu  traethu  gyd, 
Am  na's  gallai,  maent  raor  ddwfn 

Ncs  im'  dreiddio  maes  or  bŷd  : 
Tragwyddoldeb,  &c. 
Mi  gafwel'd  ci  wreiddau  maes. 

A  2  4.MÎ 


C  4   ) 

4  Mi  ga'  iaethodd,  mi  gaf  ddeall, 

Mi  gaf  yno  bcríFaith  ras, 
I  gael  fFeindio  hen  ddyfnderoedd 

Pcn  Calfaria  yn  well  í  ma's : 
Tyrcd  wyntoedd,  cifr. 
I  gacl  chwythu'r  nôs  i  bant. 

5  Yno  caf  fl  ddweid  yr  hanes 

P'odd  y  dringodd  eiddil  gwan, 
Trwy  afonydd,  a  thros  greigydd 

Dyrus  anial  ferth  i'r  lan  ;' 
Jesu  ei  hunan,  &c. 
GaiíFy  clod  trwy  citha'r  Ncf, 

í  Nid  oes  yno  ddiwedd  canu,'1 

Nid  ocs  yno  ddiwedd  elod, 
Nid  oes  yno  ddiwedd  cofìo 

Pob  cyítuddiau  ag  f  u'n  bod ; 
Byth  ni  dderfydd,  Gc. 
Canmawl  Duw  yn  nhŷ  íy  nhad. 

7  Dechreu  canu,  dechreu  canmawl, 

Ymhen  mil  o  íìloedd  maith, 
Jesu  bydd  y  pererinion, 

H)  fryd  draw  ar  ben  y  daith  ; 
Ni  chair  diwedd,  ÖV. 
Fyth  ar  fŵn  y  delyn  aur. 

HYMN  II.  Jefu  eihunan  yn  àdtgon. 

i   ^""^Wyn  a  gwridog  ywfy  Arglwydd, 
\J£     Gwyn  a  gwridog  yw  ei  wcdd, 
Brenhin  y  brenhinoedd  ydyw 

Ymma  a  thu  draw  i'r  bêdd  5 
Mae  dy  degwch,  íffc. 
Wedi'm  hennill  ar  dy  ol. 

2  Cant  fFarwel  i  bob  peth  arall 

Rwyti'n  ddigon  mawr  dy  hun, 
Derfydd  nefoedd,  derfydd  daear, 

Derfydd  tegwch  ẁyneb  dŷn  ; 
Sawl  dy  gaíFo,  &c. 
GaifF  y  cwbl  oll  yn  un. 

",  Sawl 


('5) 

3  Sawl  ày  gaffb  gaiff  bleferau, 

Pieffer  ymma  îs  y  rhod, 
Ei  ddyfnderoedd  ni  ddeallodd 
Cnawd  na  rhefwm  ctto  erioe'd  ; 

0  gad  i  mi,  Ü7. 

1  mí  yn  fuan  dy  fwynhau. 

4  Paid  a  'ngado  i  yn  yr  anial 

Dyrus  mawr  wrthyf  fy  hun, 
Rwyt  ti  nabod  aml  ofnau 

A  gwendidau  natur  dŷn  ; 
Dai  dy  afel,  Üc 
Y  mac'r  gelyn  mawr  gerllaw. 

5  Mae  dy  wedd  yn  drech  na'r  fyddyn, 

ö  elynion  mawr  eu  grym, 
Nid  oes  yn  y  nef  a'r  ddaear 

Saif  o  flacn  dy  wyneb  ddim  ; 
Gair  o*th  Enau,  &c. 
A  wna'r  tywyll  nôs  yn  ddýdd. 

HYMN  III.     GweM. 

i    JT)  Hyw  anifaìl  wyf  heb  ddeall, 
JtY     A  rhyw  ciddil  Ilefg  heb  rym  ; 
Tywyllwch  dudew  a  ffieidd-dra 

Nid  os  genni  arall  ddim  ; 
Iechydwriaeth,  &c. 
Râd  i  mi  ncu  golli'r  nêf. 

^  2  Torr  íy  nghalon  galcd  gyndyn, 

Torr  hi   nawr  yn  ddrylliau  mAn  ; 
Torr  bod  rhwyftr  fydd  yn  attal 
I  ti  'ch  hunan  dd'od  ymlaen; 
Eiftedd  ymma,  týc. 
A'th  deyrwialen  yn  dy  Iaw. 
}  Ti  agoraift  di  fy   llygaid 

I  gael  gweld  fy  cwfu  glwy, 
P'odd  gall  ymfTrolt  p«odd  ga'l  h;- 

Lechu  vn  fy  nghalon  mwv  : 
Rho   dy  illu,    &<. 
!arn  gyda  goîeu'r  dv 


(6  ) 

4  Pam  rwf  n  ternptio  Duw  wi'n  garu  ? 

Duwà'm  carodd  cyn  fy  mod  ? 
Ele  creadur  mwy   gwrthnyfig 

Ellir  ffeindio  îs  y  rhod  ? 
Maddeu,  maddeu,  íffc. 
Trvyy  it'  faddeu  byddai  byw. 

5  Er  it'  wifgo  corph  am  danat,. 

Er  it'  farw  ar  y  prcn, 
Er  it'  agor  fFordd  o'r  ddaear  ' 

Trwy  dy  gnawd  i'r  nefoedd  wen; 
Dim  ond  pechod,  6V. 
^  Wyt  ti  etto  ynwi  yri  gaeL 
• 

H  Y  M  N  I V.     Gras  wedi  amlhau. 

~ID  oes  munud  fach  o'm  bywyd, 
Na  fuoft  Arglwydd  i  mi  yn-dda^ 
Ti'm  gwaredaiíì  íìl  o  weithiau 

Ymma  ac  accw  rhag  rhyw  bla, 
Fe'rn  hachubwyd,  íffc. 
Am  it'  fefyll-  o  fy  mhlaid. 

Dengmil  lawn  ogyfyngderau 

Ac  o  rwydau  cyfrwys  fwy,    , 
Fy  gan  Satan  i  fy  maglu 

Cwmp'fwn  innau  iddynt  hwy  ; 
Ti  dy  hunan,  Í3c. 
Oedd  am  daliodd  i  i'rlan 

Mi  dueddais  gant  o  weithiau 

O  ochor  fy  ngelynion  cas, 
Gwell  oedd  genni  golli'r  frwydr, 

Nag  oedd  genni  gario'r  macs ; 
Ti'm  hachubaiít,  &c 
Pan  rown  innau'n.mynd  i'r  tân. 

Mi  wrthncbais  bur  ragluniaeth 

Oedd  yn  dodi'm  traed  yn  rhydd  ; 
Gwell  oedd  genni  gadw  mhechod, 

Pa  mor  felus  bara  cudd  ; 
O  fy  anfodd,  &c 

fl  am  be:a.i  i  tfn  fy  nìiraed* 

5  Rwyc 


(7) 

j   Rwyt  ti  'n  drech  nacm  caloa  galed 
Rwyt  ti  'n  drech  na'm  pechod  cas  ^ 

Tì  wnai  i'rri  rrânwyl  chwant  a  minnau 
Pryd  y  mynnoft.gwympo  'maes  ; 

Croefa  mhechod,  '&c. 

Croefa'r  peth  w'i  am  fwýnha». 

6  Dy  ddocthineb  a  dy  allu, 
Sydd  yn  abal  torri  lawr ; 
Dryfu,   mwrddro,  a  newynu 

'R  pennaf  un  o'm  meiau  mawr  ; 
Gwna  i  mi  ganu,   ÖV. 
Conçrwyd  gelyn  fwy  .'nar  bjd. 
• 

H  Y  M  N  '  V.    Tr  Arglwyddyw  /y 
Nertò. 

i    /^Ymmer  Iesu  n*  fel  ydwyf 
\^J      Fy.th  ni  allai  fod  yn  well; 
Dy  allu  di  a'm  gwna  i  yn  agos 

Fy  ewyllys  i  yw  myn'd-ymheH; 
Yn  dy  glwyfau,  Öfe 
Byddafn  unig  fyth  yn  iach. 

2  Mi  ddyffygîais  teithio'r  crafdir 

Dyrus  anial  wrthyf  fy  hun, 
Ac  mi  fethais  a  choncwero 

CTm  gelynioii  llciaf  un  ; 
Mae  ày  enw,  £ÿr. 
Yn  abal  rhoddi'rcryra  i.ffoi." 

3  Gwaed  dy  grces  fyn  çodi  fyrra, 
'R  eiddil  yn  goncwerwr  màwr, 
Gwaed  dy  grocs  fy àá  yn  daroílwng 

Ccwri  eedyrn  íyrdd  ijawr; 
Gad  im'  deimlo,    täc. 
Aucì  o  Gulfafia  fryn. 


Mwy  yw  dy  eirîau  ar  y  croes  bren 
Gcinuu  gwcrthfawr,  geiriau  drýd, 


M\ 


(  8  ) 

Mwy  y  w*r  fylafft  lcia  o  honýnt/ 

Na'm  holl  ddylcdfwyddau  i  gyd  ; 
'Drychafyno,  £ÿr. 
Yno  mae  fy  nerth  a  'ngryra. 

c  Clywed  dy  ruddfannau  chwerwon 

Wnaiff  im  henaid  lawcnhau, 
Teimlo'th  gariad  wna  i'm  gelynion 

Cyndeirioccaf  lwfrhau ; 
Yna,  yna,   &c. 
Mae  fy  nhrigfa  fyth  i  fod. 

HYMN  VI.     Cariad Duw  fflam 
angherddol. 

i   T^  ^ì%n  àŷ  g*ru,  ti  ai  gwyddoft, 
Xv     Rwi'n  dy  garu  f  Arglwydd  mawr, 
Rwi'n  dy  garu  yn  anŵylach 

Na'r  gwrthddrychiau  ar  y  llawr  ; 
Darllen  ymma,  Ùfc. 
Ar  fy  yspryd  waith  óy  law. 

2  Nid  oedd  dim  o  fewn  y  ddaear, 

Nid  oedd  dim  o  fewn  y  nêf, 
Nid  oedd  bys  wnai'r  fath  adciliad 

Unig  ond  ei  fyfçdd  ef ; 
Dymuniadau,  &c. 
Y'nt  a  ddaeth  o  fynwes  Duw. 

3  Fflam  o  dân  o  ganol  nefoedd 

Yw  ddefcynnod^  ymma  i'r  býd^ 
Tân  i  lofgi'm  natur  gyndyn 

Tân  i  lanw'm  ehang  frŷd  ; 
Hwn  ni's  diffodd,  £9V. 
Tra  parhao  Duw  mewn  bod. 

4  F'cnaid  gwag  oedd  gynt  yn  crwydro 

Weithiau  i'r  dwyrain  weithiau  i'r  de', 
Nid  oedd  dim  ai  gwnae  e'n  efmwyth 

•N  unig  ond  ei  gariad  e' ; 
Anfeidroldeb,  Ü7. 
Allfai'm  Uanw  i  oll  yn  ílyn. 

5.  Ond 


(.9  ) 

5  Ond  bai  'th  fod  di'n  lân  dy  hunan 
Arglwydd  i  mi  yn  ddigon  mawr, 

Mi  addolwn  ac  a  garwn 
Greaduriaid  gwag  y  ilawr; 

Dy  'rddcrchawgrwydd,  &Pr. 

Barodd  im'  dd'od  ar  dy  ol. 

é  B'le  ennynodd  fy;n.ymuniad  ? 

B'le  cas  íy  ferchiadau  i  dân  ? 
B'le  daeth  hiraeth  im'  am  bethau 

Oeddwn  yn  gafau  o'r  blaen  ? 
Iesu,  Iesu,  àfc. 
'R  cwbl  ydyw  gwaíth  dy  law. 

7  Dymuniadau  pêll  eu  harncan 

W*i  yn  eì  deimlo  ynw'i  ynglun, 
Daccw'r  ffynnon  bur  tarddafant 

Anfeidroldeb  mawr  ei  hun  : 
Dyma  'ngobaith,  iffc. 
Bellach  byth  cant  i  barhau. 

H  Y  M  N  VII.  Duw  gwir  wrthddrych 
carìad. 

i  T^JID  o's  ar  y  ddaear  lydan 

j^^i      Ond  breuddwydion  gwag  i  gyd, 
Twyll  fydd  ymma,  twyll  fydd  accw, 

Yn  cyttuno  dynnu  mrýd; 
Mi  grwydrafwn,  iffc. 
Rhwng  gwag  ddelwau  ond  bai  ti. 

2  Aml  yw  gwrthddrychiau  teimlad, 

Agos  y'nt  im'  natur  wan ; 
A  hwy'm  denent  heddyw  i'w  caru 

Ond  bai  ti  fyn  nal  i  i'r  lan ; 
Dened,  dened,  cjfc. 
Anweledig  bethau  mrýd. 

3  Ar  fy  neheu  mae  teganau, 

Tegan  ar  fy  aíTwy  law, 

PleíTer 


(   io   ) 

Pleffcr  hyfryd  rnelus  ymma 

Rhwyfg  ac  ardderchawgr  wy  dd  draw; 
Dangos  i  mi,  Effr. 
'Th  fod  dy  hun  yn  well  nag  oll. 

4  Ty'n  íy  Uygaid  n'ad  hwy  wibio, 

'D  y  w  gwrthddrychiau  teimlad  ddim  ; 
Gradd  o'th  gariad  fydd  fwy  bwyfau 

Gradd  o'th  gariad  fydd  fwy  rym ; 
Maedydegwch,  Í5>V. 
Uwch  y  welwyd  îs  y  nef. 

5  Ffarwcl,  íFarwel  i  bob  plefíer 

Welodd  dyn  o  tan  y  rhod, 
Ffarwel  i  bob  rhyw  dcganau 

Ag  feddyJiodd  neb  i  fod  ; 
Digon,  digon,  &c. 
Digon  byth  fydd  yn  fy  Nvw. 

•HYMN  VIII.    Gras  yn  gorchfygu. 

i   TF    Lwch  wyf  fi,  o'r  llwch  y  daethym, 
\^     Pryf  y w  mrawd,  y  ddae'r  yw  mam, 
Etto  rwyf  fi'n  mofyri  teyrnas, 

Ddifigledig  bur  ddinam ; 
Pryf  y  ddaear,  &c. 
A  ddaw  hwnnw  mewn  i'r  nef. 

2  Dof,  mi  ddof,  trwy'r  anial  garw, 

Dof  er  gwaetha'r  moroedd  glas ; 
Dof  trwy'r  cenllyfg  a'r  temeftloedd, 

Sydd  yn  curo  ar  fy  ngras ; 
Am  mae  cadarn,  hf  c. 
Yw'r  hwn  ydwyf  yn  ei  gol. 

3  Fe  ennynw.yd  ynwi  ffiammîau 

Tân  mor  hyfryd,   tân  mor  grý, 
Nid  ocr  ddaear  daeth  ei  wreiddyn 

Cariad  pur  y  nefoedd  frŷ  ; 
Awel  beraidd,  (sfc. 
O  fynyddau  hyfryd  ras. 

4  Chwi 


4  Chwi  angylion  fydd  yn  edrych 
Ar  ci  wyneb  gwridog  gwyn, 
Traethwch  i  mi  p'ódd  dechreuodd 
Fflam  mor  berffaith  bar  a  hyn  ; 
Nef  ei  hunan,  &c. 
'Nynnodd  ynwi  ei  helfcn  bur. 

$  Fe  Vhwn  roddodd  i  mi  ana'i 

Eilwaith  roddodd  i  mi  ra», 
Ac  a  beru  pan  dihango'm 

Hana'l  llefg  o'm  ffroenau  ma'i: 
Neb  ond  Jesu,  &c. 
Wnaethai'r  marw  hen  yn  fyw. 

HYMN  IX.   Anian  gras yn  diyflyru 
pob  peth  tu  ymma  i  Dduw. 

i    T^\*na  pan*  rwi  yn  hiraethu, 
JL/     Beunydd  tu  a'r  nefoedd  frf9 
Am  oddiyno  yr  anadlwyd 
Bywyd  pur  im  henaid  i  : 
P'odd  gorphwyfaf,  ÖV. 
Rhaid  im'  Hyíbryd  fynd  ir  lan.' 

2  Aniannefadyr  trwy  rwyftrai, 

Anian  nef  a  dyr  trwy'r  tan  ; 
Ceidw  ei  gyrfa  trwy'r  creadur 

At  ei  gwreiddyn  pur  ymlacn  *     . 
Heibio  i  degwch,  Í3*r. 
At  y  tegwch  gwir  ci  hun. 

;  Nid  yw  harddwch  maith  y  ddaear, 
Harddwch  o  amrywiol  ryw, 
Tegwch  difglair  y  ffurfafen 

Ddim  yn  ochor  Iesu  'm  Duw  : 
Mae'a  diflannu,  &e. 
'R  holl  greadigaeth  wrth  dy  glu». 


4  Dirmîgedig  yw  gogoniant 
OU  a  wclaii  i  etto  ya  un, 


Fa* 


(i2) 

Pan  edrychwi  ar  ogorniatìt 

Fy  nghreawdwr  mawryn  ddyn  . 
Diddim^diddim,  ísfr. 
Oll  a  enwir  ond  efc. 

5  O  na  aliwn  gau  fy  llygwd 

Rhag  pofr  gwrthddrych  yn  y  bÿd, 
Ymddangoferit  fel  y  mynnont 
Er  mwyn  ceifio  denu  mrŷd  ; 
Mae  fy  mhleíTer,  &c. 
Uwch;y'_fe*  ar.  ddehca 'iihad. 

H  Y  M  N  X.     Üwlad  yr  äddewid. 

i   T^T^  °f%  ^im  crí°€d   a  welwyd, 
J_%|  v  JNid  o's  dim  a  deimlodd  llaw ; 
i  Dim  a  gíywad  fon  am  dano, 

-  S  O  eithä  *r  de  i'r  dwyrain  draw  5 

*  |  Yn  ddigohol,  ÖV. 

Wneid  fy  Enakì  llefg  yn  llawn. 

^  2  O  na  ddeu'r  amferoeçid  bellach 

>^>.  I  mi  gael  mwynhau  0  hyd, 

O^         Pethau  leiiiw  fy  nyinuniàd 
ç^  Pethau  nad  y'nt  y n  y  býd  ; 

'  Ni  ddawV.c(daeár,  iíc. 

\*  Fawr  a  mínriau  fy  th  yn  un. 

5         3  Mae  fy  Enaid  yrichedeg, 
^S  Ar  adenydd  yfgífnŵdd, 

j  Ac  yn  fyllu  trwýYeharfgder 

ŵ  Uchel  ma;th  z\  bethau  fydd  ;  . 

$  Nawr  mi  wela,'  ifc.   : 

Wlad  o  hêdd  yn  agofau. 


y 


Rhwng  cymylau  duon  tywyll 
Gwelai  i  draw  yr  byfryd.wlad; 

Mae  fy-ffýdd  yn  llefain  allan, 
Daccw  ò'r  diwedd  dý  fy  nhad  ; 

Digon,  digon,;  C5V. 

Mi  anghofra  'ngwae  a  'mheen. 

5  Y  n>ae 


(  H  ) 

c  Y  mae  anghrediniaeth  gadarn 

Pan  bo'r  goleuni  yn  mynd  yn  waa^ 
Yna  yn  haeru  yn  íy  wyneb 

Rhwyítra'r  tywyliwch  íi  i*r  lan; 
Nid  yw'r  glofn,  (Sc. 
Dan  ymhell  ynghanol  nôs. 

6  O  gwafgerwch  dew  gymylau, 

IV  addewid  rhoddwch  le  ; 
Nid  i'r  ddaear  ymma  nganwyd, 

Tragwyddoldeb  ywfylle; 
'Nol  tywyllwch,  fÿc. 
Cod  o'r  diwedd  foreu  wawr. 

HYMN  XI.     Nêfy  Nefoedd. 

1  i^^'S  yw  tegwch  ày  wyneb  ymma 
\^J      Yn  rhoi  myrdd  i'th  garu  nawr, 
Beth  y  wna  dy  degwch  hyfryd 

Yna  yn  nhragwyddoldeb  mawr  ? 
Ncf  y  nefoedd,  &g: 
Dy  ryfedda  fyth  heb  drai. 

2  Pa  fath  uwchder  rhêi  fy  nghariad  ì 

Pa  fath  fyndod  y  pryd  hyn  ? 
Pan  y  gwelw'i  ây  ogoniant 

PerfTaith  llawn  ar  Seion  fryn  ì 
Anfeidroldeb,  ti>7. 
O  bob  tegwch  maith  yn  un. 

3  Pa  feddyliau  uwch  eu  deall 

k  Gaf  n*  yro  ynnof  fy  hun  ? 

Wrth  yltyried  bod  y  Duwdod 

PerfFaith  pur  a  minnau  yn  un  ? 
Dyma  gwlwm,  Ir'c. 
Nid  o's  ialth  a'i  dod  e'  macs, 

4  Cwlwm  wnaed  yn  nhragwyddojdcb 

Siccr  cadarn  mawr  ei  rym, 
gall  miliwn  o  fìy  nyddau 
dorri,  neu  ei  ddadrys  ddim ; 
Gwna,  fe  bcru,  tä 

p.*rhao'm  Duw  mewn  bod. 

a 


v  *4  ; 

5  Clymmau  naturoll  a  friwír 

A'i  chyfrcithiau  hi  ant  yn  ddim  ; 
Ond  fy   undeb  i  a'r  nefoedd 

Sydd  yn  llawer  mwy  ei  rym  ; 
Digyfnew'd,  digyfnew'd,  &c. 
Ywyn  gymmwys  fel  fy  Nuw. 

6  Ni's  gall  einios,  ni's  gall  angeu, 

Ni's  gall  angel  cadarn  crŷ, 
Cherubim  nag  auderdodau 

Na  holl  luoedd  nefoedd  ftỳ  ; 
I'm  gwahanu,  àfc. 
Fythoedd  fyth  o'i  gariad  e'. 

HYMN  XII.     Concwejì  y  Groes. 

i 

DEwch,  gwelwch  y  prefeb  a  chofi  wch  yr  awr, 
Efcynnodd  Creawdwr  y  nefoedd  i  lawr ; 
'Doed  faint,  a  cherubiaid  a  chanent  yn  un 
I'w  crêwrhwy  wifgo  naturiaeth  y  dyn. 

2 

Cymerodd  fabandod,  cymerodd  ein  poen, 
Fe  ddug  ein  doluriau  mor  wirion  a'r  Oen  ; 
Diòddefod  ein  tlodi,  gorchfygodd  ein  câs, 
Fe  aeth  an  calonnau  o'r  ddaear  i  mâ's. 

Diofgwyd  ei  wifgoedd,  e  brenhin  y  ne', 
O  watwar  rhowd  mantell  o  icarlet  i'w  lle, 
Rhowd   iddo'n  deyrnwialen,  ryw  gorfen  las  fain, 
Fe  wifgodd  ei  goryn  ef  goron  o  ddrain. 

4 
Fe  hoîwyd  e'n  galed  ni's  cawd  ynddo  fai,         n 
Yn  eirwir  yn  fFyddlon  rodd  fyth  yn  parhau, 
Fe  hoeliwyd  eu  ddwlo,  fe  hoeliwyd  ei  draed, 
Fe  redodd  o'i  yíllys  ef  ddwfr  a  gwaed. 

yn  awr  fe  orphennodd  fe  grymodd  ci  bcn, 
Mae  nes  yn  perch'nogt'r  holl  ddaear  ar  nen, 
Mae'r  meirw*n  cyfodi,   fe  goncrodd  y   bêdd, 
Gunaeth  ícibion  digofaint  yn  feibion  o  hêdd, 

6  Mae 


(  15  ) 

6 

Mae  angeu  rnewn  cadwyn  ni's  gall  ef  roi  clwy, 
Dos  gelyn  all  boílio  ei  goncweft  byth  mwy  ; 
Ni  all  Satan  er  cryfed  er  coiled  yw  ef, 
I  rwyílro  credadyn  y  llefgaf  i'r  nêf . 

H  Y  M  N  XIII.     Neu  yr  ail  ran. 

I 

FE  hoeîiwyd  y  gyfraith  pan  duodd  y  nen, 
A  haeddiant  fy  Jesu  yn  ficcr  wrth   bren  ; 
NYs.  gall  hi  gondemnio  er  cymmaint  ei  chri, 
Fe  dorrwyd  ei  gallu  ar  Galfari  írỳ* 

v  2 

ías  pechod  fath  archoll  ar   groesbren  yn  awr, 

Er  cymmaint  ei  ddichell  na's  gall  efe  fawr; 

Fe  glwyfodd  fy  Iesu,  ac  yntau  ga's  glwy 

Na's  gall  ef  ddifetha  iy  enaid  i  mwy. 

3 
Wel'  bellach  mi  greda  er  nad  wyf  ond  gwan, 
Mi  'drychaf  o  ddyfnder  y  ddaer  i'r  lan  ; 
Fç  wnaethpwyd  o'r  diwedd  rTord  newydd  a  byw, 
O  gauortywyllwch  i  fynwes  íy  Nuw. 

4 
Rho  nerth  i  mi  'madel  a  thywyllwch  y  nôs, 
A.cherdded  yn  wrol  V  hyd  angeu  dy  groes, 
Gwna  i  mi  ymddifyrru  oddiymma  i'r  bêdd, 
Am  ddyfnder  dy  gariad  a  dyfnder  ây  hêdd. 

5 
Nad  i  mi  ym  deimlo  achyíludd  a  Ioes, 
Ond  cerdded  tan  ganu  am  angeu  dy  groe«, 
Heb  edrych  o  gwmpa*,  na  gwibio  o  uu  tu, 
.Ond  gwrando  a  difgu'r  camadau  fy  írŷ, 

HTYMN  XIV.  Neuy  drydeddran. 

1 

FE'm  Ilynçcwyd  i  fynu  mewn  fyndod  i  gŷd, 
Wrth  feddwl  am  angeu  lechawdwr  y  l 
Tryforau  o  gariad  tryforau  o  râs ; 
*a  fedr  angylion  eu  mefur  kẃy  máY 

B  i  2  O 


(  i6  ) 

2  ' 

•  O  henffych  ddirgelion  anfeidrol  eú  rhyw  ! 
A  ddaeth  i'r  goleuni  trwy  glwyfau  fy  nuw  ; 
m  fyââ  tragwyddoldeb  ddim  gormyd  ei   hun, 
I  chwiüo  dyfndefoedd  íy  Arglwydd  yn  dd\n. 

3 
YÍbrydoedd  rhai  cyfíawn  ddihangodd  o'r  býc, 

A  hyn  fy'n  di  fyrru  eu  hunain  o  hýd, 

Gan  edrych  i'r  orfedd  ddifgleirwen  o'ibîaen, 

A  dyblu  fyth  eiiwaith,  ac  eilwaith  e'u  cân. 

.4 
Ei  can  fydd  am  ganad  yn  gwared  y  byd, 

indeb  angylion  a  feintiau  ynghýd, 
Am  ddcniau'r  Mesiah  am  faithder  ei  Ioes, 
Ac  am  anfeidroldeb  holl  bwrcas  y  groes. 

"  y  nerth  ar  gogoniant  ar  gallu  ar  clod, 

*'  Fo  ir  hwn  fydd  yr  awrhon  ar  hwn  fydd  erioed» 

"  I'r  Alpha,  Omëga,  ir  Drindod  yn  un, 

"  ícr  Oen  a  fu  farw  tros  bechod  y  dŷn. 

6 
M  'Does  iPeb  ar  y  ddaear  ni  ddaw  ac  ni  fu, 
*'  m  deilwng  i'dderbyn  yr  enw  ond   ti  ; 
lt  Ti  brynaift  y  cwbl  ti  a'i  rhoddaiíl  yn  rhâd, 
"  Ti  a'i  prynaiít  a'th  fywyd  ti  a'i  prynaiíc  a'th  waed. 

H  Y M N  XV.   Neu y  bedware'dd ran. 

i 

^Er  difgiair  y  boreu  wel'  bellach  na  thewch, 
Rhyfeddod  a  newydd  ar  fyrder  chwi  gewch; 
Ee  gcdiíf  plant  dynion  o'r  ddaear  yn  fy  w, 
Cawn  dra  phlith  a  chwythau  i  ganmawl  cin  Duw. 

2 

Cawn  weled  ein  Harglwydd  heb  glwyfau  nabriw 
A  gweled  ein  natur  mewn  undeb  a'n  Duw : 
y  Duwdcd  yn  Ddrindod  a'r  Drindod  yn  un, 
Uwch  cyrrhaedd  pob  deall  ymheifon  y^dyn. 

Fe  ddaw  i'n  meddyliac  ei  wradwydd  i  g\d, 
Pob  îoefau  ddioddefodd  am  bechod 

■    t'i  M~ 


(77.1 

Adgofío  ei  archollion  ^a'î  gyfludd  erio'd, 
A  wna  ini  ei  garu  tro  nefoedd  yn  bôd. 

4 
KÎ  gofiwn  y  croesbren  o  newydd  pryd  hyn, 
m  gofìwn  Golgotha  a  Cbalfarì  fryn  ; 
kì  gofiwn  yr  hoelion  ac  archoll  y   rhain, 
A  phigau  plethedig  y  goron  o  ddrain. 

f 

ni  gofìwn  y  busll  ar  Finegr  -fûr, 
Rowd  iddo  fe  i'w  ufed  tan  hoelion  o  dcâr  ; 
m  nyfynder  ei  boenau  ni  gofiwn  ei  gri, 
'Dad  maddeu  ni's  gwyddant  hnw  pwy  yàẃy  M. 

6 
O  ddedwydd  ddiodcefaint  c\  furon  y  b\d  î 

Ddechreuodd  ddilifo  ar  groesbren  i  gýd  ; 

Gwaed  feliodd  ein  bywyd  gwaed  brynodd  y  ne% 

Gwaed  rwymodd  priodas  fyth  rhyngom  ag.e'. 

HYMN  XVI.    Tn  yr  Jrgfcydd  mae 
/y  nerth. 

* 

i  X7Mae'm  nerth  i  yndeftygio 

JL       Ofni  morcedd  taäwr  o'm  blaén* 
Llynnoedd  ac  afonydd  dy  fnion, 

O  mynyddau  maith  o  dán  ; 
Grâs  diderfyn,  ísfc. 
Ddeil  y  gwan  heb  ofni  dim. 

2  Ti  wnai  wrthiau  o's  bydcT  achos 
Cyn  yr  clo'r  Ilefg  i  lawr, 
Mac  dy  enw  er  y  cynfyd 

Wedí  fẃfinio  rrînes'  yìi  fawr, 
Torr  fy  ofnau, 
Mae  iy  ofnair  j  n  w 

13  Tuedoiacau  drwg  fy  natur. 
Sy'n    rhoi  i  (y'ofriau  r 
Ond  bai'r  ty wíl  fydd  yn  '{y  t 
»i  wr-ai'm  cfnau  i  mi  c 
■  y  bob  arfwj 

jjcrdfîa  mì  1 


(      l8:> 

4  Gwel'd  fy  meiau  fel  y  gwyníoeui 

Oll  yn  rythro  arnai  yn  un, 
Rhai'n  fwy  nenhol,  rhai'n  fwy  cyfrwys 

Rhai  yn  íiccrach  ynwi  nglun  ; 
Mhechod  pennaf,  £gcM 
Gwymp  mewn  mynyd  wrth  ày  aîr,. 

5  Pan  y  gwelwi  neb  a'th  bobl 

Trwy  demptafiwn  pleífer  gau, 
Wedi  colli  eu  gafel  arnat 

Ac  yn  awr  yn  Uwfrhau  ; 
Swn  y  daran,  ÖV. 
Wi  yn  eì  ofni  draw  o  béll. 

6  Foru  yw'm  diwrnod  innau 

Foru  medd  íy  enaid  gwran, 
Lawr  i  ddwylo  Saul  y  lyrthiaf 

Oni  ddeli  di  fl  i'r  lan  ; 
Wte  mae'r  gallu,  &c. 
Sydd  yn  arfer  trugarhau  ? 

HYMN  XVII.  Neuyraiìrân. 

i    1  7'Enaid  egwan  paid  ag  ofni 
t^      \Dyw  ây  elynion  bob  yr  un, 
Ond  rhai  eilìoes  wedi  eu  conc'ro 

Gan  a  wifgodd  natur  dýn; 
Fe  fynn  gweled,  ÖV. 
?ob  rhyw  elyn  tan  îy  nhraed. 

2  Nid  all  Satan  a'i  holl  allu 

Yfpryd  cyfrwys  mawr  ei  ryrn, 
Am  ei  fod  o  fewn  y  gadwyn 

Heb  ei  geanad  wneuthur  dim  ^ 
Hollalluog,  Ì3t\ 
Ydyw  enw  mawr  fy  Nuw. 

3  Pàrn  yr  ofnau  meiau  mawrion, 

Trymmach  ydy  w  marwol  glwy, 
Mwy  yw  gair  o  enau  f'  Ar,glwydd 

Na  mwrddiwnau  o  honynt  hwy ; 
Gwna  mi  greda,  fs'c.  . 
Rhued  mor,  teríyfgcd  tir, 

4  Hcdtf 


4  Heddyw  nid  a  cynta'  i,  minnau 

Lynnoedd  dyfnion  fyned  trv, 
Cant  rhyfeddód  im'  fy  hunan 

Fod  yti  awr  y  mah  y  rwi; 
Mi  af  etto,  ÖV. 
Trwy  bob  rhwyftrau  yn  {y  Nuw. 

5  Mi   ga'  ceimío  chwant  yn  colli 

Cyn  yr  clo'm  haul  i  lawr  ; 
Mi  gaf  ü\no  ar  fy  mhechod 

Cyn  y  codo'r  foreu  wawr ; 
Rwyf  yn  fodlon,  &e. 
Rhwng  y  faethau  nc6<iel  dydd. 

5  Gwaith  y  neíoedd  yw  diodde 
Ynwi  nwydau  croes  eu  rhyw, 

Cennad  Satan  i'm  cemodio 

Ac  i'm  cadw  i  byth  yn  fyw3 

Grâs  beríFei^dir,  íffc. 

Yna  pan  b'wi  leia  'ngrym. 

7  Swmbwl  yn  fy  ngriawd  adewid 

yw  i'm  cadwi  yn  ddihun  ; 
Dolur  ddce,  a  dolur  heddyw 

Gai  oddiwrtho  tra  fo  'nglýn  ; 
Goruwchafîaeth,  Í5fc 
Fýdd  yn  hyfryd  pan  y  âd. 

HYMN   XVIIí.     Nefoedd. 

i   T^T  Awr  rwí'n  gwel'd  yr  ardal  hyfryd, 
JL^i    Hën  artrefle  íy  anwylyd  ; 
Gwlad  Ue  mae  pob  rhyw  gyfuron, 
yd  llifeirio  fel  yr  afon. 

Z-  Ffarwel  beliach  hèn  bleíêrau, 

Dwyllo^d  fy   YÍbryd  fîl  o  weithiao^ 
Nawr  rwi  wedi  ffeindio  hawddfyd, 
Nad  oes  ynddo  râdd  o  ofyd. 

3  TV  i  g'es  berl  gwell  nag  o'r  hdia9 
Nêf  a  ddacar  fyth  na  phrifia, 


(    20    ) 

Iesu  ai  dryfor  dyna  ei  fylwedá, 
rcêf  y  nefoedd  yn  y  diwedd. 

4  Fe  ddangofodd  i  mi  yn  oleu, 
Fod  fy  mhechod  wedi  faddeu, 
Acca'i  nerth  i  wir  goncwero, 
Pob  rky  w  elyn  íy'n  fy  mlino. 

^  Er  bod  Satàn  hên  yn  barod, 

Heddyw  i  foftio  ei  faith  awclurdod ; 
Ond  fe  droir  ei  hoîl  orfoledd, 
I  mi'm  goncweft  yn  y  diwedd. 

6  Fe  ddaw'r  dydd  y  caf  h  ganu, 
Concweft  bai  oedd  yn  íy  maeddu, 
Haleluia  nefol  hyfryd 

Diwedd  pechu,  diwedd  gofid. 

7  Blwyddau  hirîon  o  ryfela, 
Yn  oruwchafiaeth  a  derfyna  ; 
Fe  dry  galar  am  bob  beiau, 
Yn  Hofanna  ond  ei  maddeu. 

HYMN  XIX.     Neuyraìlran. 

i    1^'Enaid  cred,  anghofia  'th  ofid, 
j^    Edrych  i'r  ardalodd  hyfryd  ; 
Hêd  o'r  býd'fy  mron  o'tb  orfbd, 
Y  mae  gwleddoedd  i  ù  'n  barod. 

2  D'accwY  gwîedydd  hyfryd  heîaeth^. 
íloddwyd  i  mi  yn  etifeddiaeth  ; 

Lle  mae  cariad  pur  yn  llifo, 
Tros  ardaloedd  grâs  heb  flino. 

3  D'accw'r  wlad  caf  fi  deyrnafu, 
Gyd  a'm  hanwyl  brynwr  Iesu, 
Gwjedda  o'i  garîad,  gweVd  ei  wyneb> 
Draw.  i  derfyn  tragwyddoídeb. 

4  O  na  fedrwn  nawr  i  ddringad, 
Hanner  gynted  a'm  dymuniad; 
Mi  awn  gyda-'r  awel  hyfryd, 
Maes  o'r  bŷò  i  dir  y  bywyd. 

6  £w: 


(    21     ) 

5  Rwyf  rrn  cîywed  myrdd  o  feintîau, 
Nawr  yn  cwyro  eu  teîynau, 

Ac  yn  taro  ar  Hofanna, 
Dechreu  Anthem  pen  Calfaria. 

6  Deng  mîl  o  delynau'n  canlyn, 

Cân  heb  ddechreu,  cân  heb  derfyn  ; 
Y  Cerubiaid  gyda'r  feintiau, 
Yr  un  fy lwedd  eu  caniadau. 

7  Minnau  gaf  fod  yn  ei  cwmp'ni, 
Cyn  pen  gronyn  yno  'n  canu, 
Edrych  gyda  hwy  yn  wyneb, 
Difglair  Brenhin  tragwyddoldeb. 

H  Y  M  N     XX. 

i 

WEl'  Penaid  ccod  fefydla  cth  wamrnal  frýd, 
Mae  heibio  *n  myn'd  bleferau  penna'r  býd  ;. 
O  dn'ng  i  fynu,  ac  anghofìa  nawr, 
Bob  peth  a  eilw'r  ddaear  ymma  fawr. 

2 

Draw,  draw,   ymhell  tu  hwnt  icr  dwfn  fêdd, 
Maeth  *th  gyffur   oll  dy   bleíTer  a  dy  hèdd; 
Maeth  Íesu  yno,  fe  ei  hunan  yw 
'R  cwbl  a  feddi  yn  farw  a  byw. 

3 
Nid  ocs  dim  trai  nid  ocs  dim  eüìaucn  bòd, 
O  neb  rhyw  beth  a  enwir  îs   y  rhòd  ; 
Mae  nêf  a  ddaear  wrthyf  ynglun, 
Er  pan  y  rhoddaiíl  i  mi  gynt  dy  hun. 

4 
Ffarwel  mi  af  mwy  tucar  wlad  o  hédd, 
Mi  anturia  cm!aen  er  dychryniadau'r  bêdd ; 
Mi  wela  mriod   pur  addfwynaf  draw, 
Ynghyfgod  angeu  ar  fy  neheulaw. 

Wel'  tyr'd  ymîaen  allucedd  ufFern  faith,     . 
Ravì  'r  awr  hon  bron  debennu  ar  fý  nhaith  ; 
D'wi  ddim  yn  ofni  'ch  faethau  o  ün  rhyw,    ■ 
t.vdaf  un  ag  fvdd  yn  Dduw. 

6   * 


(22) 

6 

Mae  enw'm  lôr  fel  yflòl,  nerth  ol  dân, 
Dim  tan  y  xiêf  ni  fefyff  fy  th  o'i  flaen  ; 
Y  Iechydwriaeth  werth  fawroccaf  ddrud, 
Sy'n  gwneuthur  uffern  i  grynu  ei  gýd. 

H YM  N   XXI.    Neu  yr  aìl  ran. 

I 

O'R  enwau  gyd  a  roddir  i  fy  Nuw, 
Hwnnw  ei  hun  y  gwerthfawroccaf  yw, 
Hwnnw  a  gafodd  ef  ar  Ga/fari, 
Pan    y  dioddefodd  tros  fy  enaid  i. 

2 
Wel',  Calfarì  boed  dy  Enw  tra  fo  bŷd, 
A  phan  yr  êl  yn  danllwyth  gôch  ei  gýd  : 
Beed  iddo  bara  tra  fo  nêf  y  nêf, 
Am  i  íy  Iesu  farw  arno  ef. 

3 

Gerubiaid  pûr  derchafwch  bellach  glôd, 

Yn  llawer  uwch  nag  can'foch  etto  erioed  ^         ° 

A  cnyda'r  awel  rhoddwch  yn  awr, 

Atfein  eich  geiriau  i  ninnan  lawr. 

4 
Pe  byddai'r  néf  a'i  llucedd  maith  o'i  bron, 
Ynghyd  a'r  dorffydd  a'r  y  ddaear  hon  ; 
A  chanu  cydfain  dragwyddol  yn  un, 
Digon  ni  fyddai  i'r  Duw  mawr  yn  ddŷn. 

S 
Rho  allu  im  fy  Nuw  o  hyn  y  maes, 
I  ddweid  yn  dda  am  dan  dy  anfeidrol   râs, 
Na  byddo  nages  genni  ymma  mwy, 
Ond  ymhyfrydu  yn  dy  farwol  glwy. 

6 
Hofanna  byth  y  fo'ngwaítadol  gân, 
Hofanna  i'r  hwn  am  tynnodd  i  o'r  tân, 
Hofanna  hyfryd  o'r  ddacar  i'r  nen, 
Tafod  na  tbawed  hçb  dd'wedyd  /imcn. 


(  23  ; 

7 
Fc  ddarfu  pocn,  fe  ddarfu  gofid  mwy, 
Ar  Gal/ari  V  un  awr  concwerwyd  hwy  ; 
Torrwyd  yr  ofnau  i  lawr  gantho  ef, 
Nid  o's  ond  canu  oddiymma  i'r  nêf. 

HYMN  XXII.     Gweddì. 

I 

ODere  fy  anwylyd,  fy  Arglwydd  yn  ddŷn, 
Prefwylia  mewn  teml  a  godaift  dy  hun  ; 
T>y  lais  fy  mor  beraidd,  mor  hyfryd  dy  wêdd, 
Dy  olwg  fy'n  conc'ro  marwolaeth  a'r  bêdd. 

2 

Ti  wne'íl  ymma  adeiliad,  trig  ynddo  dy  hun, 
Gwna  nghalon  fod  wrthit  bob  amfer  ynglŷn, 
Na's  gallo  na  phechod,  na  Satan,  na'r  býd, 
Fyth  fyth  i  wahanu'r  hyn  glymmaiíl  ti  nghŷd. 

3. 

Ynghanol  pob  C}  íludd  rho  i  mi  dy  law, 
Na's  collwi   mor  llwybr  tu  ymma,  tu  draw, 
Saf  rhyngwi  a'r  gelyn  bob  brwydr  a  fýdd, 
Fcl  na  bwyf  i  ofni  ym  mhoether  y  dŷdd, 

4 
O  nad  i  mi   gwympo  nid  ydwyf  ond  gwan, 
Bydd  rhyngwyf  a'r  faethau  a  chynnal  fi'r  lau  ; 
Fe'th  glwyfwyd  di   unwaith  ar  ôalfari  frŷ, 
Oddiyno  'doed  rhydddid  yn  unig  i  mi. 

S 

Ffoed  ymmaith  íy  ofnau  fìntoedd  diri, 

Rho  adfein  maddeuant  yn  eglur  i  mi, 

A  dyfg  i  mi  ganu  caniadau  o  glôd, 

Am  farw  ar  groesbren  tro  'm  tafod  mewn  bôd. 

6 
Boed  cof  am  y  mynydd,  boed  caf  am  yr  awr, 
Daeth  nrydiau  o  yillys  fy  Arglwydd  i  lawr  ; 
Gwaed  gwedi  gymyfgu  a  dwfr  ynghýd, 
?.hvy  gwerthfawr  bob  dafan  o  hono  na'r  býd. 

7  Boeu 


(  H  ) 


7 


Boed  i  mir<'n  hyfrÿdwch  o  foreu  hyd  nôs, 
I  ganu  am  gariad  a  choncweíl  ei  groes ; 
Gogohiant  ei  berfon,  rhinweddau  pob  grâs,  • 
Trwy  boenau  ofnadwy  yn  cnnill  y  ma's. 

HYMN  XXIII.     Neu  w ail rctn. 


MEwn  anial  rwi'n  trigo  dieithr  yw'r  wlâd, 
Rwi'n  mofyn  ardaloedd  a  brynwyd  a  gwaed, 
Cyfrwydda  fy  llwybr  yn  union  iY  nê\ 
Heb  \vyro  ar  alfwy,  na  gŵyro  ar  dde'. 

2 

Pho  i  mi  V  ddoethineb  fydd  ynnot  ti  fn  bôd, 
^Ni  chûliodd  a'i  meddodd  y  llwybr  erioed  ; 
Goleuni  yd  dy  eiriau  pob  fylafft  y  fŷdd, 
Yn  gwntid  y  tywyllwch  vn  ganol  y  dvdd. 

3 
Gad  i  mi  gael  heddwch  y  perl  fy'n  fwy  drŷd, 
Na  meddiant  holl  Iniia  gorllewin  i  gŷd ; 
Mae  gradd  o  dangnefedd  ty  Iesu  mor  fawr,  t 

Pe  bwyfiff  ei  hunan  y  ncfoedd  a'r  llawr. 

4 
Cyrwydro  fyddchwerw  mae  cwympo'n  gwneidbriw 
Lle  goreu  im'  gerdded  yn  ochor  fy  Nuw, 
Rwi'n  ofni  pob  gẁyro  mae'r  glynion  yn  grý, 
I)y  ddilyn  ày  hunan  fydd  orau  i  mi. 

5 
Boed  dy  yfbryd  i'm  harwain  trwy  ddryfni  mor  fawr, 
Gwlad  feìrph  a  fcorpionau,  a  llewod  yw'r  llawr  ; 
Ye'm  bràthir,  fe'm  clwyfir,  fe'm  gyrrir  o'm  Ue, 
Ond  ddoi  dir  diddanwr  a'm  harwain  i'r  nê'. 

6 
Rwi'n  cfni  diodde,  ac  etto  rwi'n  hu, 
1  ddiodde  pob  gwradwydd  yn  agos  i    ;  ; 
Dioddefir  yn  dyochor  er  chwerwed  yw  rhain, 
Yr  hoelion  ár  wrmwd,    a'r  goron  o  ddrain. 

Hymn 


t25 ..) 

# 

•   HYM.N  xkìV.  Jefu  yn  bob  peth. 

I 

ONad  i  mi  garu  fy  Jesu  yn  dy  !e, 
Un  gwrthddrych  fy'n  trigo  oV  ddaear  ìVne\ 
Mae  ynnot  ày  hunan  bob  tegwch  ynghyd, 

0  uwchder  y  nefoedd  i  ddyrnder  y  býd. 

2 

Mae  'th  nabod  yn  ddigon,  dy  ffeindio  di  maes, 
Yw  cyflawn  ddymuniad  pob  nwyd  a  phcb  grâs, 
Mae  ynnot  dy  hunan  dryforau  mor  fawr, 
Dy  gafFo  ddiyílyra  ogoniant  y  llawr. 

Tydi  wi'n  briodi,  dy„gael  di  dy  hun, 
Wna'm  holl  ddymuniadau  i  yn  gyflawn  bob  ub, 
Darfydded  fy  ewyllys,  darfydded  fy  ngrym, 
Boed  ymffroíl  am  Iesu,  neu  ymffroít  am  ddim. 

4 
T>y  orch'mynion  boed  felus  a  melus  y  boed,  f 

Pob  cymmal  a  redodd  o'th  enau  dj  erioed  ŷ 
Gwna  im'  garu  ày  eiriau  a'u  perchi  o  hyd, 
Yn  fẁy  na  gorchTmynion  brenhinoedd  y  bŷd. 

Na  fydded  un  pleíTer  tan  wybren  y  fv, 

1  dywyllu  munudyn  rhyngof  a  th;ci  ; 

Na  dim  rhyw  eulunod  o'r  Dwyrain  i'r  De\ 
I  wneuthur  un  cwmmwl  fyth  rhyr.gof  a'r  ne\ 

Na  fydded  llawenydd  trangcedig  a  ffol, 
I  dwyllo  fy  enaid  un  amfer  i'w  ol  ; 
Tangnefedd,  tangnefedd,  pur  gariad  a  hedd, 
íVm  gwleddoedd  gw&íiadol  nes  myned  i'm  medd. 

HYMNVXXV.     ÚéeÛk 

i   "PNYchwel  Arglwydd  i'th  orphwysfa, 
\^J     Pam  y  cuddi  di  wynebpryd  ? 
i'wy  hyfrydwch  gaiff  y  rhei'ny 
■  <ty  garu  yn  y  bŷd  ? 

C  Poen 


(    26) 

Foen  a  gofid  o'r  boreu-ddydd 

Dû  cymylog  hyd  yr  hwyr, 
Rhyw  gyíluddiau  yn  cyttuno, 

'N  llyn  i'm  digaloni  'n  llwyr. 

2  Coîli  'th  gariad  yw  pob  colled, 

Colli  'th  heddwch  yw  pob  gwae, 
Fyth  ni  allai  heb  dy  gwmp'ni 

Ond  och'neidio  a  llwfrhâu  : 
Tyr'd  gan  hynny  tros  fynyddau, 

Tyr'd  trwy  'fonydd,  tyr'd  trwy  dân  ; 
Dere  Arglwydd  etto  atta'i 

Fel  y  daethoíl  ti  o'r  bla'n. 

3  Do,  mi  haeddais  fîl  o  weithiau 

I  ti  ddeîio  a  mi  yn  llyn, 
Barfu*m  caîon  dy  ddiyftyru, 

Eilwaith  'nol  rt'  faddeu  hyn  ; 
Na  roed  dy  Yspryd  o  honwi  fy nu 

Er  mae  fy  haeddiant  cyfiaWn  yw  ; 
Delia  a  mi  fel  pechadur, 

Dangos  dy  hunan  megîs  Duw. 

4  Ti'm  ccrìeidiaift  yn  dy  freichiau, 

Minnau  es  at  eulunod  câs, 
Yno  curodd  fy  ngelynion 

Heb  fy  arbed  ar  fy  rgrâs, 
Yn  y  llŵch  rwi  'nawr  yn  dyfod 

Ac  yn  gorwedd  wrth  y  bêdd, 
Maddeu,  maddeu  ysv  fy  ngweddi, 

Gad  im'  etto  weî'd  dy  wêdd. 

H  Y  M  N  XX  VI.    Neu  yr  ail  ra*. 

i    "ir^^Odd  y  galîai  ddweid  fydd  ynwi  ? 
Jt  Pwy  all  ^eali  fa*n*  yw  ^nghri  ? 

Rwyf  o'r  cwbl  yn  ymddifad  ; 

O's  ymddifad  o  honot  ti; 
Aed  fy  ngweddi  trwy'r  cymylàu 

Aed  a  minnau  gyd  a  hi; 
Nes  im'  gaei  maddeuant  newydd, 
A  chael  gwei'd  dy  wyneb  cu. 

í  Nid 


(27    ) 

Nid  y\v  ngweddi,  nid  yw  nagrau, 

Nid  yvv  îy  addunedau  ddim, 
Ni  wna  mîi  o  ddyledíwyddau 

Un  rhyw  bechod  lai  ei  rym  ŷ 
ConVr  hwn  fu  ar  Galfaria 

Tan  yr  hoelion  Hymion  main, 
Gwel  y  waywíFon,    a'r  gorfen, 

Mantell  goch  ar  goron  ddrain. 

Ac  er  mwyn  y  gwaed  a  gollwyd 

Cymyfg'dŵ'r  o'i  yíilys  e', 
Tynn  bob  cwmmwl  dudew  tywyll 

Ag  fydd  rhyngwi  nawr  a'r  ne*, 
Maddeu  í  mi  feiau  mawrion, 

B^iau  lawer  fwy  na  rhi', 
Dim  ond  edrych  ar  Ga/faria9 

Nid  wrth  edrycb  arnaf  h. 

O's  am  bechod  i'th  wradwyddwyd, 

Ac.  trywanwyd  gwaywíton, 
Nes  gwneud  archoll  na  anghoíir 

Tra  fo  nefoedd  tan  óy  fron  : 
Gad  i  mi  gael   frrwyth  dy  glwyfau, 

Gad  i  mi  gael  rhîn  dy  waed, 
Maddeu  'mhcchod,  gwei'd  dy  wyneb 

Ti  fy  mhrynwr  a  îy  nhâd. 
Golchi'm  henaid  yn  yr  afon, 

Gwneud  yr  euog  brwnt  yn  lan 
IJanw  nghalon  o?r  dcjgariad 

O  dy  ncfol   hyfryd  dan, 
A  chael  rhan  o  bob  rhinweddau 

Ag  fydd  ynnot  ti  dy   hun, 
Ddoe  yn  aíìan  wedi'm  dychwel 

Heddyw  'n  beriTauh  ar  ûy  Iûn. 

Fel  bo'm  dyddiau  oll  yn  ganu 

Nid  yn  alar  fel  mae  nr*. 
Cariad  yn  concwero'm  henaid 

Ac  yn  foddi  fŵn  y  ilawr  . 
Ar  adenydd  pur  yn  ehedeg, 

Trwy  bob  rhwyítrau  maith  vmlacn, 
Crcdu,  caru,  gorfoleddu, 

Yn  v  dyfroedd  mawr  a'r  tun.  Ht  âU 


(    28    ) 

HYMN  XXVII.    Gnoaed  y  groei 

I 

YR  afon  a  lifodd  rhwng  nefoeââ  a  îlawr, 
Yw  gwraidd  fy  ngorfoîedd  a  'nghyfur  i  nawr; 
Cálfaria  rows  haeddiant,  Calfaria  rows  hêdd, 
Calfaria  fy'n  cadw  agoriad  y  bêdd. 

2 

Mae  angeu  ei  hunan,  ei  ofnau  a'i  loes, 
Mewn  cadwyn  gadarnaf  yn  rhwym  wrth  dy  groes  ; 
Allweddau  hen  uffern  ddychrynllyd  eu  gŷd, 
Sy'n  hongiau  wrth  yftlys  Iachawdwr  y   byd. 

3 
'Doedd  dimall'fai  oftegu  pob  terfyfg  a  loes, 
^Cydwybod  a'i  dychryn  ond  angeu  ày  groes; 
Can  miloedd  o  ofnau  oedd  ynnwi  'n  gyttun, 
wes  clywed  fod  crêwr  y  ddaear  yn  ddyn. 

4 
Wel*  bellach  gad  i  mi  roì  ffarwel  i'r  bŷdf 
Ffarwel  i'w  dryforau  a'i  bleíTer  ynghyd  ; 
Un  gorchwyl  fydd  genni  fyth  mwyach  i  gŷd, 
Sef  caru  a  chanu  i  Iachawdwr  y  bỳd. 

5 
Ty  mywyd  boed  bellach  yn  fyuyd  o  frydd 
Dy  orch'mynion  i'm  henaid  yn  bleíTer  bob  dydd, 
va  boed  genni  bieífer  byth  bellach  tr'wy  byw, 
Ond  rodio  ar  y  ddaear  i  foddio   fy  nuw. 

HYMN  XXVIII.     Neuyr  ail ran. 

í 

Tynn  fy  enaid  lluddiedig  fy 'n  crwydro  pob  man 
I  orphwys  yn  llonydd  o'r  ddaear  i'r  lan  ; 
O  gwna  na  bwy'n  medru  byth  byth  lawenhau, 
Mewn  pethau  fy'n  darfod  ond  pethau  i  barhau. 

2 

Gogcniant  y  ddaear  ei  llwyddiant  a'i  dawn, 
Ddifgleiria  yn  y  boreu,  ddiflana  brydnhawn  ; 
Mae  tegwch  y  ddaear  yn  diangc  o  hÿd, 
Ar  bethau  tragwyddol  fefydla  fy  mryd. 

Pleferau 


1 29  ) 

3 
Pleferau  heb  gymyfg,  pleíerau  heb  drai, 
Pleferau  diddarfod  w'i  am  gael  fwynhau-, 
Pleferau  wna'r  ddaear  íy'n  uffern  i    rai, 
I  mi  'n  orfolcddu,  i  mi  'n  llawenhau. 

4 
Yngwleddoedd  dy  gariad  a'th  heddwch  dilith 
Gorphwyfed  íy  enaid   lluddiedig  i  byth  ; 
Uwch  dwndwr  creadur,  uwch  cynwrf  pob  gwae, 
Mewn  gruddfan  a  galar  o  bûr  lawenhau. 

.5 

Tan  gyfgod  dy  adaîn  mi  ddyfgaf  y  gân, 
A  ddyfgodd  angylion  ryw  oefoedd  o'm  blaen  ; 
lîf  nêf  ac  i'r  ddaear  llawenydd  ynghýd, 
Fe  aned  mewn  prefcb  Iachawdwr  i  býd. 

6 
Wel'  rhedodd  fy  ngariad  fel  afon  i  maes, 
At  brynwr  addfwynaf  cyfoethog  ei  râs, 
Diflanwch  wrthddrychiau  aneiiif  ei  rhi', 
Mae  Iesu  ei  hunan  yn  dciigon  i  mi. 

HYMN    xxix.     Nefoedd. 

I 

EHengodd  fy  nghalon  'dwi'n  deall  pa  fodd, 
'Does  dim  ar  y  ddaear  wna  bellach  fy  modd, 
F'  yíbryd-aracana  ond  hynny  tr'wy  byw, 
At  bethau  tragwyddol  yn  mynwes  íy  Nuw. 

2 
Yr  ardal  ma^e'r  dyrfa  bwrcafodd  y  gwaed, 
Yn  hyfryd  yn  edrych,   yn  wyneb  iy  nhâd, 
Mil  myrdd  o  delynau  aur  melyn  eu  gýd, 
Yn  canu  heb  flino  i  brynwr  y  býd. 

3 

A  heibio  rai  oriau,  daw  utgorn  o'r  ne', 
Caf  alwad  o'r  daear  i  fymud  fy  lle, 
Fe  dorrir  y  carchar,  a'm  henaid  yn  rhydd, 
Fe'm   dugir  i'r  ardal  mac'n  waílad  yn  ddydd. 

4 
Ac  yno  caf  aros    heb  archoll  na  chlwy, 
Mcwn  gwledydd  heb  ftoromua  chymwl  byíh  mwy; 
C  x  Ddaw 


(3°  ) 

DJaw  ofn  na  gofìd  na  phechod  i  blith, 
Trigoüon  íy  ninas  fan&eiddiol  i  byth. 

Caf  gyd&'m  hanwyîyd  deyrnafu  mewn  hédd, 
Ymhell  uwch  cyrrhaeddiad  holl  ddychryn  y  bêdd, 
Cawn  wiígo  coronau  íìliwnau  ynghyd, 
^     A  chanmawl  íy ch  fythoedd  íachawdwr  y  býd. 

HYMN   xxx.     Twladbell. 


i   £~\  Fy  enaid  gorfoîedda 


N 


ẅ  K^J     Er  mae  triftwch  fy  ymma  'n  llawin 

\\\        Edrych  tros  y  bryniau  mawrion, 
\     V         I'r  ard&loedd  hyfryd  iawn  ; 
Uwch  ty  morol,  &c, 
Feddiant  mae  íy  nhryfor  drud. 

2  Gwd  tu  hwnt  i  fyrdd  roefoedd, 
Gwel  happufrwydd  maith  y  ne', 

Edrych  dengmil  etto  'mhellach 

Digyfnewid  fy  th  yw  c% 
Tragwyddoldeb,  isfc. 
\  Hwn  fy'n  eiddo  im'  íy  hun. 

3  'Rwyf  yn  edrych  ar  y  cwb!, 
Ag  fydd  yn  y  bydoedd  draw, 

Pethau  pêll  yn  bethau  agos 

Pethau  fu  yn  bethau  ddaw  ; 
Mor  hèb  waelod,  &c. 
O  bleíerau.  ddaeth  i'm  rhan. 

£  Nid  o's  terfyn  ar  fy  ngobaith 

Cyrrhaedd  mae  ymlaen  o  hyd  ; 

Gyda'r  Duwdod  mae'n  cydredeg, 
Dyddiau'r  ddau  fy'n  un  ynghyd, 

Anherfynol,  iffc. 

Ydyw  fy  llawenydd  mwy. 

ç   ArJeidroldeb  maith  ei  hunan 
Sydd  yn  awr  yn  eiddo  fì, 
Rhâd  y  ca's  ei  rhoddi  i  mi 

fynyddau  Cûlfari  > 
Tyr'd  yn  fuan,  Í5>. 
îfyfryd  háf  o  bẃffifiih  hcdd.  BIvían 


k  31 ) 

HYMN  xxxi.    Duw  ei  hunan* 

1  TpNUW  anfeidrol  yw  ày  enw, 
JL/     Llanw'r  nefoedd,  Hanw'r  bŷd, 
Fy  enaid  innau  fy'n  dy  olrhain 

Trwy'r  greadigaeth  faith  ei  gýd  ; 
Ffaelu'th  fFeindio,  £srV. 
Pr  cyfíawnder  fy'  arnai  chwant. 

2  D'wed  a  ellir  neíTu  attat, 

D'wed  a  ellir  dy  fwynhau, 
Heb  un  gorchgudd  ar  dy  wyneb, 

Nag  un  gẃg  i'm  Ilwfrhau  ; 
Dymma'r  nefoedd,  örV. 
W'i  am  gael  tu  ymma  'r  bêdd. 

3  Ffaelu  'rwyf  fi  a'th  orddiwes, 

Ffaelu  dyfod  i  ti  'n  lân, 
Er  fy  mod  i  'n  gwel'd  dy  gamrair, 

Perfraith  hyfryd  draw  o'm  bl.ae», 
Tyred  am  fer,  &c. 
Na  bo  awr  heb  dy  fwynhan. 

4  Yn  y  man  boft  ti'n  gartrefu, 

Yno  'rwi  inne  am  gẃyro  'm  nyth, 
Gwedd  dy  wyneb  fy dd  fy  nefoedd 

Yrama  ac  oddiymma  byth, 
Nid  o's  bleíTer,  ÜV: 
Tan  yr  haul  gyflawna  "th  Ie. 

^  Dallu'm  llygaid  mae  gwrthddrychfau, 

Tég  yr  olwg  yn  y  byd, 
Salw  iawn,  gwag  a  difylwedd 

Ond  eu  chwilio  ynt  eu  gyd  ; 
Diilas,  diílas,   &c. 
I  mi'r  cwbl  ond  fy  Nuw. 

6  Duw  wi'n  mofyn,  Duw  wi  'n  chwilia, 
Duw  raid  i  mi  íTeindio  mae>, 
Nid  yw'r  ddae'r  yn  cynnig  i  mi, 
Ddim  ond  fy'n  enynnu  nghâc, 
Pob  gwrthddrychiau,  ífc. 
Sydd  yn  wagedd  wrth  cu  tiin.  Hym» 


HYMN  xxxn.    N€U  yr  aìl ran. 

i   T"?  y  nymuniad  paid  a  gorphwys, 
JP      Ar  un  tegân  îs  y  ne', 
Etto  erioed  ni  welodd  llygad 
Wrthddrych  tebig  iddo  fe; 
Cerdda  rhagot,  &c. 
Rwyt  ti  bron  a'i  wir  fwynhau. 

2  Ffarwel,  ffarwel  oll  wi*n  weled, 

Oil  fydd  ar  y  ddae'r  yn  fyw, 
Gadewch  i  mi  ond  munudyn 

Gael  yn  rhyw  le  gwrdd  a'  Nuw, 
Dyna  lanw,  bfc. 
Nymuniadau  oll  yn  un. 

3  Pam  mae'i  cwmmwl  yn  dy  orchguddio  ì 

Pam  rnae'm  Duw  yn  caru  bôd, 
Yn  guddiedig  i  rhai  hynny 

Ac  a'i  carodd  orau  erio'd  ? 
Gwna  dy  orfedd,  &c . 
I'r  hwn  bry  nodd  gwaed  yn  rhydd. 

4.  Dy  air  a  wn*eth  y  moroedd  helacth, 

Dy  air  a  wnaeth  y  ddaear  fawr, 
Dy  air  a  greodd  lû  'r  íFurfafen 

Sydd  yn  hongian  uwch  y  llawr  ; 
'Myfg  a  greaift,  ÜV. 
Dim  cyffelyb  it'  dy  hun. 

5  Tyr'dyrhwn  wytyn  hawddgarach, 

Na'th  greaduriaid  maith  ei  rhi* ;  ' 

\Bryd  y  deui,  gwnai  dy  drigfan 

Bob  munudyn  gyda  mi  ? 
Dere  yn  fuan,  &c. 
Arglwydd  at  y  fawl  dy  gâr. 

é  O's  nad  wi'n  dy  garu  'n  gywir, 

Fy  anwybodaeth  y w  ei  gyd  ; 
Chwilía  gonglau  maith  fy  nghalon 

Pa  le  arall  mae  fy  mryd. 
'Rwi'n  appelio,  tjc. 
î*th  wybodacth  fawr  dy  hun.  Hvmn 


(33  ) 

H  Y  M  N  xxxni.    Neu  y  drydedd  rân. 

1  irTE  gynnigodd  dyfroedd  Jawer, 

X/       Dyfrcedd  dyfnion  mawr  eu  grym, 
Oeri  'nghariad  tu  ag  atcat 

Grâs  mte'n  debig  ddifFodd  ddim, 
Rhan  o'th  natur,  &c. 
Yw  wi'n  deimlo  ynwi  íy  hun. 

2  Eifiau  'th  wel'd  yr  w'i  mor  llwfr, 

Eifiau  'th  wel'd  yr  w'i  mor  wan, 
Golwg  ar  dy  wyneb  hyfryd 

G'oçLyr  eiddil  cloffi'r  Un  ; 
Dwfrfeywiol,  &c. 
v     Ydwyt  i'r  lludiedig  rai. 

3  'Does  gyffelybiaeth  îs  y  nefoedd 

.  Ag  yn  gywir  draetha  maes, 
Ddiííaw,  ddirgel,  bur  brofîadau 
Ac  och'neidiau  'th  nefol  râs  ; 
Mi  wn  ronyn,  Í5V. 
^rth  beth  ydwyf  beth  a  ddaw. 

4  y  mae  cyfoeth  a  gogoniant 

A  pherth'nafau  yn  gyttun, 
A  phleferau  o  bob  rhywiau 

'n  colli  eu  henwau  wrth  dy  glŷn, 
I  dy  ganlyn,  íffc. 
Mi  gadewa  oll  yn  ol. 

5  Rhof  ffarwel  i'r  holl  greadigaetli, 

y        Ffarwel  faefydd  gwych  eu  rhyw  ; 
Ffarwel  deiau  teg  yr  olwg  ; 

Ffarwel  ddynion  gorau  'n  fyw  ; 
Gwych  gyfnewid,  &c. 
Duw  ei  hunan  yn  lîe  'r  bŷd. 

6  Beth  w'i  gwaeth  pe  llyngcai  'r  moroedd 

Ddaear  ehang  yn  ei  croth  ? 
Beth  w'i  gwaeth  pe  deu  gwaelodion 

Dyfroedd  mawr  yn  berffaich  noeth  ì 
Beth  yw  colli,  isfc. 
Mor  a  ddaear  ond  cael  Duw  ? 

Ht 


(34) 

H YM N  xxx  i  v .  Neu  y  bedwaredd  ran. 

i  T^TID  0<s  eifiau  un  creadur 
JL^j    •  Yn  brefennol  lîe  bo'm  Düw, 
Mae  ecn  fwyd,  y  mae  e'n  ddiod, 

Nerth  fy  natur  egwan  yw  ; 
Pob  happufrwydd,  &c. 
Sydd  yn  aros  ynddo  ei  hun, 

2  Gyrrwch  û  i  eitha  tywyllwch, 

Tu  hwnt  i  derfyn  oîl  fy'n  bôd, 
I  ryw   wagle   dudew  anial 

Na  fu  creadur  ynddo  erio'd  ; 
Happus,  happus.  àfc 
Fy ddai  yno  gyda  thi. 

3  m's  gall  dychryn,  ni's  gall  ofnau, 

nì's  gaîl  pechod  yn.gyttun, 
I  gael  efFaith  ar  íy  enaid, 

Pan  y  byddw'i  wrth  dy  glŷn, 
Ofer,  ofer,  Lfc. 
Geifio'm  cwrddid  yn  dy  go'l. 

4  Nid  o's  un  man  i  mi'n  artre» 

Nid  o's  trigfan  o  un  rhyw, 
Alla'i  alw  yn  hyfrydwch 

I  mi  nawr  ond  mynwes  Duw  > 
Yn  ei  fy  nwes,  tjfc. 
Mae  fy  naear  i  am  nêf. 

5  Galla'i  fywr  ymlith  gclynion, 

Pan  bo'm  henaid  yn  dy  gol, 
Sefai  'm  hun  yn  wyneb  llawer 

Ac  heb  ofn  tynnu  'nol, 
T)y  gymdeithias,  cifr. 
Unig  ydyw'm  nerth  a'm  grym. 

HYMN  xxxv.     Tmofyniad. 

i   TT)Wy  gyfarwydda  wael  bererin 
\f     Dd'od  oY  anial  maith  i'r  lan  ì 
Sydd  yn  mofyn  'r  hwn  chwenycha 
'M  henaid  egwan  yn  mhob  man, 


(  35  ) 

Ni's  gall  feinttiau,  öte 
Nag  angylion  i  mi  ddim. 

2  Mi  ddymunwn  wel'd  yn  rwygo 

Holí  gymylau  du  y  nêf, 
I  bechadur  weled  gronyn 
A'i  ogoniant  hyfryd  ef; 

0  datguddia,  &c. 

1  mi  ran  o'th  enw  mawr. 

3  Rhan  o'th  degwch  a  wnai'n  dywyll 

Ddifglair  bethau  gwych  y  byd, 
Is  y   nefoedd  a  ddiflanna 

Yn  ngcltuni  dy  wynebpryd  ; 
Rhai  munudau,  íýc. 
i       Rho  i  mi  brofi'r  hyn  fydd  frŷ. 

HYMN   xxxvi.     Cariad  Crift. 

i 

NI  ganwn  am  gariad  Creawdwr  yn  ddyn, 
Ennynodd  cyn  oefoedd  o  fewn  iddo  ei  hun  ; 
Na  chwilia  na  cfeerub,  na  feraph,  na  faint, 
Na'i  ddyfnder,  na'i  uwchder,  na'i  'hangder  ei  faint. 

2 

Rhyfeddod  angylion  ynghanol  y  néf, 
Rhyfeddod  galluoedd  a  thronaa  yw  ef  ; 
Deffygia'r  ffurfafen  a'i  fêr  o  bob  rhy  w, 
Cyn  blin  wyf  i  ganu  am  gariad  iy  Nuw. 

3 
B'le  Arglwydd  dechreuaf,  pwy  ochr,  pwy  dû  ? 
Ái-yn  nhragwyddoldeb  neu  Galfari  frý  ? 
Diddechreu,  diddiwedd,  anfeidrol  a  rhâd, 
Yw  cariad  a  brynwyd  a  dim  ond  a  gwaed. 

4. 
Edrychwch  ar  gäriad  yn  diodde  pob  gwae, 
Trwy  ddirmyg  a  gwradwydd  fyth  fyth  yn  parhau; 
Yn  profi  o'r  buftl  a'r  finegr  fûr, 
Yn  llonydd    tan  hoelion,  tan  hoelion  o  ddûr. 

Fy  enaid  gwel  gariad  yn  fyw.ar  y  pren, 
Ac  uírern  yn  methu  daroílwng  ei  ben  ; 

Er 


(36  ) 

Er  marw  fÿ  Iesu,  er  hoelio  fy  Nuw, 
Fe  barodd  ei  gariad  trwy  angeu  yn  fywv 

6 
O  rhyfedd  ddoethineb,  rhyfeddod  ei  hun ! 
A  ffeindiai  'r  fath  foddion  i  brynu'r  fath  un; 
Fy  Iesu  yn  marw,  fy  Iesu  oedd  Dduw, 
Yn  rnarw  ar  groesbren  i  minnau  gael  byw. 

HYMN  xxxvii.  Neu  yr  ail  ran. 
i 

HEn  amfer  arfaethodd  i  mi  gael  Iachâd, 
Trwy  'm  Iesu  i  golli  pob  dafan  o'i  waed, 
'Does  gelyn  îs  nefoedd  a  ddennid  mwy  ddim, 
Dioddefaint  íy  anwylyd  byth  bellàch  yw  'ngrym.A  , 

2 
O  gyfoeth  diderfyn  o  gariad  a  grâs, 
A  redodd  fel  afon  lifeiriol  i  maes ; 
Grâs  danna  i'r  Deheu  a'r  Dwyrain  or  bron, 
Fe  nofla  mwrddiwnau  i'r  bywyd  yn  hon. 

3 
Bydd  canu  am  angeu  tro  nefoedd  yri  bôd, 
yr  angeu  creulona  ddefeiÄwyd  erio'd ;  r 

Caifr  cariad  deyrnafu  o'f  ddaear  i'r  nen, 
y  cariad  ddioddefodd  ei  hoelio  ar  bren. 

4  . 
Dewch  beîlach  angylion  nid  ych  heb  eich  braint, 
O  farw  ar  grcesbren  e'  brenhin  y  faint; 
Na  attaliwch  ddim  chwareu'ch  telynau  un  prýd, 
Ond  cenwch  am  gariad  Iachawdwr  y  bŷd. 

HYMN  xxxvui.    Tragwyddoldeb, 

i    ^^TÍD  o's  draw  gyfeibyn  i  mi, 

JL^I      Ddim  cnd  tragwyddoldeb  mawr, 
MinnauYi  morio   tuag  yno, 
Nes  nes  atto  bob  yr  awr  ; 
Ffarwel  bellach,  ífc. 

tdb  gwrthddrychiau  îs   y  rhôd. 
2  yno  mae  fy  holl  dryforau, 

A  íy  nhíyfau  gwycha  ei  rhy  w ; 

yno 


(37) 

Yno  raae  fy  addíwynaf  Iesit, 
Yno  yn  unlg  mae  fy  Nuw, 
O  arda'oedd,  ísfr. 
Yno  mi  gaf  finnau  dd'od ! 

3  Mae  llawenydd  yn  fy  nghaîoa, 

Er  bod  ofnau  yn  fy  nghnawd, 
Gwrdd  a  barnwr  byw  a  meirw 

Iesu  'mrhynwr,  Iesu  'mrawJ, 
Mae'n  ardderchog,  &c. 
Etto  annwyl  yw  i  mi. 

4  Y  mae'r  cariad  fy'n  fy  nghalon, 

Y  mae'r  íHam  fy  tan  fy  mron, 
yn  concwero  mil  o  ofnau, 

Ofhau'r  farn  y  funird  hon, 
.Trwy  bob  dychryrí,  &c. 
Iesu,  Iesu  yw  fy  rhun. 

5  Ni  roi  ngafael  arno  i  fynu, 

Doed  ellyllon  fyrdd  ymluen, 
A  bwgwthient  i  fy  fuddo 

Lawr  yn  nyfnder  uffern  dân  ; 
Wrth  ei  orfedd,  ts'c. 
Mi  ymafaela  am  ei  draed. 

HYMN    xxiix.    Nsu  yr  aìl  taru 

i   T\ /T  AE  fy  meiau  i  uwch  eu  rhifo,  • 

1VA     Yn  cyttuno  oll  ynghyd  ; 
A  i'y  ofnau  i'm  rhoi  ammeu 
,  Fyth  na  welai  dy  wynebpryd  ; 

Etto  cretlu,  àfc. 
Creda  rwyf  tan  Iwfrháu. 

z  Fe  rowd  i  mi  ddymuniacau 

Nad  o's  cim  o  fèwn  y  b 
Yn  y  Dwyrain  a'r  Gorlíewin 

Ag  all  hatfner  lanw  rr.rýd ; 
Tragwyddoldeb,  cjc. 
Yaa  Ucnwir  n  yn ìlawn. 

D 


3  Mi  gafgaru  yno  fynnw't 

Cariad  perffaith  pur  didraî, 
Cariad  trwy  ryw  oefoedd  mawrion, 

Nad  a  fymryn  bach  yn  llai, 
Mor  diderfyn,  tjfr. 
Byth  yn  berffaith,  byth  yn  Uawn. 

j*  Mi  gaf  yno  welM  a  garw'i, 

GwelM  fy  Iesu,  gwel'd  íy  Nuw, 

Gynt  fu  farw  ar  y  croesbren 

Heddyw  yn  ddifglair,  heddyw'n  fyw  y 

Nêf  y  nefoedd,  ÖV. 

Sydd  yn  fuddo  yn  ei  hêdd. 

5  Mi  gaf  yn  y  wlad  rwi'n  myned 

Ddihengu  'n  ian  i  maes  o'm  poen, 

GcrprHvys  draw  i  derfyn  goíid, 
Gyda'r  addfwyn,  anwyl  Oen  ; 

Niddaw  trilíwch,  ífc. 

Fy  th  i  mewn  tros  furiau'r  nêf. 

H  Y  M  N  x  l  .    Neu  y  drydedd  ran. 

i     f  ~\P>  mi  &l(ì^s  ar  y  welais, 

I  3     Twyli  fydd  oil  o  fewn  y  bíd, 
Twyll  fydd  ymma  yn  denu'm  llygad, 

TwylÌ  fydd  accw'n  denu  mrýd  ; 
O  am  ddarfod,  &c. 
A  phob  gwagedd  îs  y  rhod. 

2  y  mae  gwagedd  trwy  holl  natur 

y  gwrthddrychiau  ar  y  llawr, 
Nid  oes  fylwedd  yn  y  brofais, 

Nag  mewn  dìm  ond  Iesu  mawr  ; 
Gradd  o'th  heddwch,  tjfc. 
Sydd  yn  well  na'r  India  o'r  bron. 

3  Nid  yvv  hwn  ond  bŷd  o  broíiad, 

NÌd  yw  hwn  ond  bŷd  o  wae, 
yn  y  wlad  na  riíìr  dyddiau 

Fy  nedwyddwch  pennaf  mae, 
\Rwyf  yn  edrycb,  &c. 

Tr,vy'r  temeftjoedd  yno  nawr. 

4  Yrio 


(39) 

4  rno  mi  gaf  yfed  pleíTer, 

Megis  dyírocJd  gloyw  pûr, 
I'r  pererin  llefg  lluddiedig 

Mewn  rhy  w  wrefog  anial  clr ; 
Ffynnon  bywyd,  &c. 
Tan  y  faingc  mae'n  d'od  i  maes. 

5  Mi  gaf  fwytta  ryfeddodau 

Sydd  yn  natur  Duy  ei  hun, 
Ac  ymborçhi  ar  ddifgleirdeb 

Crêwr  nêf  yn  catur  dýn, 
Ca'i  yr.o  ragor,   fifr. 
Mewn  un  awr  nag  ymma  byth. 

flYMN   XLI.     Giveddi. 

ífgleiria  forau  wawr, 
'R  ol  ncs  o  faiih  barhád, 
Dargudtlia  i  mi  nawr 

Ryw  ran  o'm  hyfryd  wlâd  ; 
Lle  rhedeg  cariad  par  i    ma's, 
Fel  mor  didraj  tros  faefydd  grâs. 
Ftl  vrcry  fcl  mor,  C5Y. 
Fel  mor  dìdraì  tros  faefjdd  grâi . 

Mae  4ydd iau  V  Aiphi  yn  faith, 
Mae'r  tywyllwch  yno  y\\  hir, 
A  dyrui  iawn  yw  'r  daitîi, 
I'r  Ganaan  nefol  hur  ; 
O  dere  'n  glau  a  datclo'r  bcdd, 
Lyrrhâ  yr  oriau  íy'n  dwyn  hedcL 
Bjrròa,  byrrba,   Í5>\". 

Rwi'n  blino  'r  funud  hon 

Tan  draed  pob  gelyn  cà^ 
Mi  roddwn  Fyd  o'r   bron 
Am  deimlo  nerth  dy  râs  ; 
Dim  ond  dy  wel*d  tros  funud  awr, 
Am  dod  i  yn  fwy   na  chonc'rwr  mawf , 
Am  dod9  am  dod,  &cê 

Rwi  yno  wrth  fy  mòJd, 
Ond  eJrvoii  nr  dy  wêdd, 
D   2 


c  40  ) 

Fy  nghalon  galed  dôdd 
Wrth  brofì  o  ày  hêdd ; 
Ti  wyt  fy  oll,  fy  Argiwydd  mawr. 
O  fewn  y  nêf  ac  ar  y  îlawr. 

O  fçuẁ)  0  feiv?i,  fcrV. 

5       A  phe  darfyddai  'th  râs, 

Darfyddai  i  mi  'n  llŵyr, 
Gael  pleíTer  na  chael  blâs, 

0  foreu  hyd  yr  hwyr, 
Ffoecl  tir  a  mor  a'u  tegwçh  gwîw, 
Cyn  bwi  heb  heddwçh  pûr  iy  Nuw. 

Çyn  lix>l$  cjn  bwi,  dsV. 

é       Aed  goìeu'r  dydd  yn  nps, 
Teyrnafed  nô$  oV  bron, 
Doed  moroedd  mawrion  trôs 
Koll  wyneb  roaith  y  don, 
Aed  y  greadigaeth  faith  i\v  bêdd, 
M'ó.c'11  well  i  mi  na  choîli  'th  hêdd< 
Matín  Hjjeli,  maecn  ^clly  cîfr. 

Äna  hynny  dere  nawr 

Ti  Iesu  aeth  a'm  brycj, 
Ç)'th  Jyfoedd  tég  i  îawr 

1  elyniaethoî  fŷd, 

Nad  û  ar  ẃyr,  nag  ymtna  a  thraw, 
Arvvain  bob  mynyd  íì  yn  dy  law* 
Arwuain,  arwaifc,  tjfc. 

$       Pan  denir  fi  o'r  íFordd 
Gan  ëlyn  îs  y  rhôd, 
Yn  fuan  tynn  fl  'n  ol 
Vn  agos  at  ày  droed, 
Pos  a  fl  mlaen  mae  rhwyftrau'n  faith, 
A  pheli  i'r  llefg  yw  pen  y  daith. 
Afbell,  apbclì,  <5c. 

HYMN    XLII.      Ffydd. 

I       f~*\&  Ganaan  hyfryd  wiw 
\J     Addewyd  i  myrì, 
•Gartrefl*;  bur  fy  Nuw 

Uwch  y  ffurfafcn  fry  1  Mi 


(4i  ) 

Mì  ddof,  mi  ddof  i'r  Ian  ryw   awr, 
Er  maint  fydd  am  fy  nghadwi  lawr. 

Er  ?naint,  er  maint,  C5f. 

£r  maint  fydd  amfy  nghadnuì  fawr, 

O  luocdd  uffern  faith, 

Er  cymmaînt  yw  eîch  grym  : 
Tro  PArglwydd  o  íy  mhlaid 
NÌ  thiccia  'ch  gallu  ddim  ; 
Uri  oîwg  fynn,  un  gair  o'i  lid, 
A  dyrr  i  lawr  eich  rhwyfg  eu  gyd. 
A  dyrr,  a  ayrr,  £ÿr. 

Mi  wela'r  nef  yn  awr 

Yn  cwympo  o  fíaen  un  Duw> 
Fyth  íy th  anfeidroî   fawr 
-A'mlEsu  innau  y  w ; 
Duw  yw  efe  am  dwg  i  mhen, 
Er  llid  y  ddraig  ac  uffern  dàn, 
Er  iiid9  er  l/kf%  Gftt 

yn  ei  ryfeloedd  nw. 

Ei  ryfel  ef  ei  hun, 
Ac  ni's  cai  yno  glwy 

Tra  fyddwi  wrtb  ei  glŷn; 
Ei  hyfryd  a;r  am  ceidwi  'n  fyw, 
\Does  dim  orchfyga  air  íy  Nuvý» 

'Docs  dim,  cdoes  dìm,  ÖV. 

'Does  ofn  tan  fy  mron,. 

Yn  agos  atta:  tiy 
Ti  gonc'raiír,  oínau  oV  brorr* 
Ar  fy aydd  Calfari  ; 
Ti  facddaift  íyrdd  a  marwcì  g\ 
:àd  o's  ond  canu  i  mi  mwy. 
Nìd  ü's,  nìd  o-'s,  ÜTcí 

£lav;n  Jiahluia  n: 

1  frenbin  das'r  2  ne% 
Ddioddc'íodd  farwol  glwy 
yn  wirion  yn  fy  lie  ; 
O  ^deuwycd  awr,  o  ddedwydd  îècp, 
la'fn  Du  w  yn   hongian  ar  v  grcsn- 

Ëurm  Ü  \  \Uv* 


HYMN     XLIII.     Gweàdjf. 

1  y^Olwg  Arglwydd  ar  dy  w'yneb< 
V2t     s7dd  y*  co^i  '*  marw  o'r  bêdd, 

.  Mae  agoriad  nef  ac  uffern 
Yna  iw  teimlo  ar  ày  wédd  ; 
Gair  ày  râs,  pur  ei  flâs 
aawr  a  ddetclu 'nghalon  gâs. 

2  ArglwyiA)  danfon  dy  leferydd 

Heddyw  yn  ei  rwyfg  a'i  rym, 
Dangos  fod  dy  ]ais  yn  gryfach 

^ag  all  dyn  wrthfefyll  ddim  ; 
Cerdd  ymlaen,  nefol  dân, 
Cymmer  ymma  feddiant  gîân. 

3  y  mae'r  ddraig  yn  chware  fn  gyfrwys 

Yfbryd  yw  cf  cadarn  crŷ, 
Heb  na  dyfais  faîth  na  medr 
Eiddil  egwan  ydwyf  M  ; 
,    "Neb  ond  e'  brenhin  ne', 
Wna  i'r  gelyn  golii  ei  Ie. 

4  Tyr'd  aîîan  yn  ày  arfau' 

0  balafau  teg  y  ne% 
Achub  bwrcas  áy  ddioddefaint 

Mi  ddiftrywir  onite  ; 
Mawr  yw'r  llid,  fy'n  y  býd 

1  goncwero  'm  henaid  drýd. 

5  Rwyf  yn  credu  na's  dioddefaiít 

Ar  y  croeíbren  farwol  glwy, 
Tros  ryw  rai  nad  o'it  yn  garu 

Nag  yn  nabod  o  honynt  hwy  ; 
y  raae  brâd,  di  neccâd 
Ymma  nawr  i  werth  dy  waed. 

6  Dere  bellaeb,  dere  yn  ebrwydd 

Ac  anadla'r  gwyntoeod  crŷ, 
Sydd  yn  nerthu'r  pererinion 

I  wynebu  g'lyníon  hy  ; 
Yn  gwneud  grym,  Satan  lym, 
Mewn  munudyn  fyn'd  yn  ddiiiL 

Hywn 


n/^V>/^^43  ); 


HYiMN  xl  ív.  Llwyddiantyr  EfmgiL 

i    TP\Ere  Iesu  i'r  ardalocdd 

,|  3     Lle  teyrnaíTa  tywyll  nôs,  * 

Nad  fod  rhan  o'r  byd  heb  wybod 

Am  dy  chwerw  angau  loes ; 
Para  bydd  poen,  addfwyn  Oex 
Am  dano  yn  eitha'r  bfd  heb  Son. 

2  Aed  i'r  Dwyrain  arr  Gorllewin, 

Aed  i  eitha'r  Inâia  draw, 
I  fod  hoelion  dur  cadamaf 

Yn  ei  draed  ac  yn  ei  law, 
Doed  ynghyd,    eitha  'r  býd, 
I  \tePd  tegwch  dy  wynebprŷd. 

3  Doed  Paganiad  yn  eu  tywyllwch 

Doed  y  Negroes  dua  eu  Uiw  j 
Doed  addolwyr  yr  eulunod 

Weled  tegwch  Iesu  'n  Duw  ; 
Doed  pob  un,  yn  gyttun 
Mewn  i  wleddoedd  wedi  tu  drin. 

4  O  darfyddcd  Cananeaid 

Mwy  i  drigo  yn  y  wlâd, 
Na  ddoed  fy  Uafft  bach  o  enau 

Neb  ond  am  rinweddau  'th  waed; 
Deued  llu,  heb  ddim  rhi', 
Fyth  i  ganu  am  Calfari. 

HYMN  XLV.  Dioddefaint  y  Mejìab. 

1  ]\^AE  grafufau  pen  Calfaria, 

1 V X     Mae  rhinweddau  marwol  gîwy, 
Uwch  eu  pnfio  uwch  eu  deall 

Gan  angylion  o  honynt  hwy  ; 
Byw  d  býd,  íy  ymma  gŷd, 
Wedi  ei  gafglu  'n  gryno  'nghŷd. 

2  Pan  oedd  uffern  fawr  yn  berwi 

Iflammiau  maç9  i eitha  V  byd, 

ht 


(  44  ) 

Âc  yn  bwgwth  llofgi'n  ulw, 
Ei  thrígolion  oll  eu  gŷd  ; 
F  Arglwydd  Glan,  ddaeth  ymlaen^, 
Äc  am  tynnodd  i  o'r  tân. 

3  Rhaid  dioddVr  chwerw  boenau, 

Rhaid  ydoedd  hefyd  myned  trwy, 
Holl  wafgfeion  caled  angeu 

Er  mor  greulon  oeddent  hwy  j 
Cariad  Duw,  yn  unig  yw, 
A  trwy  rhwyftrau  gwaeth^  ei  rhyw, 

4  Rhaid  oedd  conc'ro  trwy  ddiodda 

Nid  concwero  wrth  ei  rym  ; 
Gallu'r  nefocdd  fawr  ei  hunan 

Heb  ddiodde  'thalfai  ddimi 
Talu'r  iawn,  ar  brydnhawn 
Ar  y  croeíbrcn  gwnaeth  evn  iawn. 

í   Diddig,  diddig  fe  wradwyddwyd 
Tan  ei  boenau  fel  yr  Oln  j 

Ni  fu  neb  gyíFelib  iddo 
Js  yr  wybr  glywad  fon  ; 

Maddou  'n  rhad,  dymma  waed, 

Oedd  ei  weddi  ar  ei  dad. 

HYMN    XLVI.     GẀtM. 

2   ^TT^Yred   Arglwydd  a'r  amferoedd 
4        Mae  fy  enaid  arn  fwynhau, 
Pur  dangnefedd  heb  demeílloedd 

Cariad  hyfryd  a  di-drei  ; 
Gwlédd  o  hédd,  tu  ymma  i'r  bèdâ^ 
Nid  oes  ond  dy  blant  a'i  niêdd* 

2  Rho  ímmi  arwydd  crŷf  diíìgî 
Heb  amheuaeth  ynddo  ddim  j, 

Gano  beth  fo  arnai  yn  eiíìau 
Dy  íoá  di  yn  briod  hn1 ; 

Gwcld  fy  rhari,  ddcil  i  r  hn 
Ymhob  brw.ydr  P  csaid  gv?ap* 


(45)       ■ 

5  Nid  aîl  dim  oV  Üororn  danbaid? 
Nid  all  dim  o'r  gwyntoedd  or  ý 
Guro  lawr  yr  enaid  egwan 

Welo  ei  dryfoj  ynnoi  tij 
Teimîofth  bêid,  gw&Td  ày  \\èdâ, 
Gonc'ra  angeu  tu  ymma  i'r  bêdcL 

4  Mi  a  'r  hyd  fy  íFordd  yn  ddiddig^ 

Mi  a'r  hyd  fy  ítordd  yn  hŷ. 
Teithia  i  'r  anial  mewn  gorfoUdd 

0  hyd  golwg  attat  ti  ; 
Dy  eiriau  di,  meîus  cn 

Sydd  yn  ddigon  i  myfl. 

5  Pan  y  coîlwi  wel'd  dy  wyneb, 

Pan  anghoíìwi  waed  dy  groes,. 
Dyna  yn  dyfod  fel  y  diluw 

Dywyll,  anial,  dd)  rusnôs; 
Grâii  oítŷdd  wedi'n  fydd 

Dawel  áêg  yn  d'od  a'r  dỳdd. 

HYMN    XLVII.     Nefoedd. 

i    TP%  Accw  'r  ardal  nefol  hyfryd 

I  J     Pwrcas  poen  a  gwaed  fy  N  l  w  ; 
Gwlâd  mae  hiraeth  yn  ìy  nghalon 

Am  fod  heddyw  ynddi  'n  by  w, 
Lie  nad  oV  poen  na  loes, 
Nac  un  cyftudd  chwerw  croes. 

2  Hawddfýd  eilwaith  ar  ol  hawddf)á 

1  (y  'n  gorwedd  yn  y  bêdd  ; 
Ac  yn  canu  tj  hwnt  i  ofld 

Nawr  ynghanol  gwlad  o  hêdd; 
Llawenhau  yn  ddi-drai, 
Wedi  anghofîo  eu  poen  a'u  gwae. 

3  Mae  myfyrio  ar  íy  ngartre, 

Mae  myfyrio  ar  dy  i'y  r.hâd 
Wcdi  'm  gwfteuchur  i  ddiflafu 
Ar  bleíìèrau  cîg  a  gwaed  : 
Doî-  eu  gid  \n  y  býd. 

Cni  rhyw  be:h  aleinw  mhrŷd, 

4  Niá 


(  46  ) 

4  Nid  yw'r  ddaear  a'i  thryforau, 

Eilw  eu  phlanc  j;n  werthrawr  iawn, 
Ddira  yn  abl  lîanw  nghalon 

Na'm  digoni  byth  yn  llawn  ; 
Draw  i'r  bêdd,  roae  fy  hêdd, 
Gyda  mhrynwr  hardd  ei  wêdd. 

H  YMN  XLVIIL  Tr  Arghcydä yw\ 
fy    nerth. 

i   TTESü  nid  o's  ond  áy  allu, 
|    Iesu  nid  o*s  ond  dy  rym  ; 
Attal  íy  enaid  tros  funudyn 
Bechu  yn  dy  erbyn  ddim  ; 
Phoddion  rhad,  gwerthfawr  waed^ 
Wna  im'  fefyll  ar  fy  nhraed. 

2  Mi  gyrwydrwn  draw  i'r  Dwyrain, 

Mi  gyrwydrwndraw  i'r  De\ 
Ond  b'ai  Y  gclofn  dân  fy'n  arwain 

Llewyrch  hyfryd  pur  y  ne', 
Fe  bia'r  clod,  byth  erioed,  i 

Iddo  gyfarwyddo'm  troed. 

3  Dy mma  brofedigaeth  heddyw 

D'accw  brofedigaeth  ddo4, 
Fuafai  yn  fy  llithro  i  'h  íuan 

Oni  buafai  ei  Ysbryd  'o, 
Mae  ei  ddawn,  diítaw  iawn, 
Yn  fy  nghadwi  foreu  a  nawn. 

4  Weithiau  fe  ddyd  ei  ragluniaeth, 

Weithiau  dyd  ei  hyfryd  râs, 
I  íy  nghwarchod  a  fy  nghadw, 

Rhag  fy  chwantau  rììaidd  câs, 
Eoed  fy  nghan,  iddo'n  lân, 
Pan  el  daear  fawr  yn  dân. 

HYMN  XLIX.    Neuyratlrah. 

1    TJESU  ei  hunan  yw  fy  mywyd, 
JL     Iesu  yn  ei  farwol  locs; 

y  tryforau 


I  47  J 

Y  tryforau  mwy  a  feddaf 

Yw  ei  chwerw  angeu  loçs ; 
Gsvagder  anherfynol  ydyw 

Meddu  daear,  dâ  na  dyri, 
ColJed  ennill  pob  peth  a/aîl, 

Os  na  'nillir  di  dy  hun. 

\  Dymma  ddyfnder  o  dryforau1 

Dymma  ryw  anfeidrol  ródd, 
Dymma  wrthddrych  g'es  o'r  dfẁedd, 

Ag  fydd  hollol  wrth  íy  môdd, 
Nid  o's  fyched  arnai  mwyach 

Am  dryforau  gwâg  y  bŷd, 
Pob  peth  gwerthfawr  a  dryforwy'd, 

Yn  fy  mhrynwr  mawr  ynghŷd. 

f  Mi  orphwyfa  îy  enaid  bellach, 

Ar  yr  anherfynol  ftor, 
Ac  mi  gana  yn  y  demeftl 

Ar  y  graig  fydd  yn  y  mor  ; 
Dymma'r  man  na  feiddia  Satan 

UrTern  ddwfo  fawr  a'r  bêdd, 
Er  eu  dyfais  faith  a'u  rhuad 

I  derfyfgu   dim  o'm  hêdd. 

\  Do,  mi  ddringais  uwch  y  gwyntoedd 
Wedi  bod  mewn  ftormydd  mawr, 
Dinas  noddfa  ge's  oV  diwedd 

Mewn  ardaloedd  uwch  y  llawr; 
Gobaith  cadarn  Patriarchiaid 
Craig  yr  oe/oedd  gynt  y  fu, 

icth  yr  arfaeth  faith  ddiddechreu 
Nawr  fy'n  fywyd  i  myfi. 

HYMN    L.     Gwaboddiad. 

DEued  pechaduriaid  truain 
Yn  íìnteiodd  mawr  ynghýd, 
Deu'd  ynyfoedd  péll  y  moroedd 
1  gaeì  gwel'd  dy  wynebpryd  ; 
Ciûíìion,  deiliion,    gwiwedigion, 
O  bob  cnwau,  o  bob  gradd, 

I G2I. 


V    H-J     J 
\Galfaria  un  prydnhawn  gwaitlà 
Wel'd  yr  Oen  fydd  wedi  ei  ladd. 

2  D'accw'r  nefoedd  fawr  ei  hunan 

Nawr  yn  diodde  angeu  loes, 
D'accw  obaith  yr  holl  ddaear 

Heddyw  yn  hongian  ar  y  groes ; 
T)'accw  noddfa  pechaduriaid, 

Daccw'r  meddig,  daccw'r  fan, 
Caf  fi  wella  'r  holl  archollion 

Dyfnion  fy  ar  fy  enaid  gwa-n* 

3  D^accw'r  unig  feddyginiaetn 

Gadarn  i  druenus  ddyn, 
Mae  pob  gobaith  wedi  darfod 

Maes  o  hono  fe  ei  hun; 
Trwm  a  llwythog  yw  fy  meichiau 

Poen  euogrwydd  fydd  yn  fawr, 
Nid  o's  fan  ond  pen  Calfaria 

Gallâi  ddodi  mhen  i  lawr. 

4  Mi  ri's  gallai  wneud  fy  hunan, 

Ddyddiau  maithion  roayn  wêli, 
Pcb  egwyddor  yn  fy  enaid, 

Beunydd  fydd  am  fyn'd  ymhêll ; 
Nid  o's  dim  ond  i  ti  faddeu, 

Gwneud  yr  Etbiop  du  yn  wyn, 
Wna  i'm  henaid  gofìo'th  angea 

Poenus  ar  GaJ/aria  fryn. 

HYMN  LI.     CRIST  yndwynein 

beìchiau. 

i    1?E  row'd  arno  bwys  euogrwydd, 
Jp       Pwys  na's  gall  ei  ddal  mo  ddýn, 
Cofp  pechodau  myrdd  o  ddynion, 

Heb   un  pechod  ynddo  ei  hun  ; 
Do,  fei  gwifgwyd  a  chyíhiddiau 

F  frw)  th  fy  meiau  fewr  â  man, 
Fel  cawn  ninnau  wael  bechadur 

Afían  euog  fod  yn  lân. 


(49) 

.Ac  yn  nyfnder  grym  ei  boenau, 

Tan  ergidion  angeu  loes  ; 
Fe  weddiodd  am  faddeuant, 

Maddeu  immi  ar  y  grces  ; 
Fe  gòíleidiodd  f'  enaid  aflan 

Rhwng  y  ddaear  fawr  a'r  nen  : 
Do,  fe  ngharodd,  ac  fe  nghofìodd 

Tan  yr  hoelion  ar  y  pren. 

0  anfeidrol  berffaith  gariad  î 
Cariad  na's  gall  dawn  na  grân 

Dynion,    na'r  2ngylion  pennaf 

Fyth  yn  hollol  ddodi  ma's  ; 

Cariad  fŷdd  yn  feilfaen  gadarn 

0  bob  Anthem  yn  y  nêf, 
Sein&iau  ac  angylion  dra-phüth 

Ganant  am  ei  gariad  ef. 

Ac  ni  fy dd  mo  dragwyddoîdeb 
Ddim  yn  ormod  er  ei  hŷd, 

1  ddadguídio  hèn  ddyfnderoedd, 

CanadlESu   maes  eî  gyd, 
Holl  nnweddau  maíth  ei  giwyfau, 

Poenau'r  hoelion  meinion  llym, 
A  wna  oefoedd  i  fyn'd  heibio 

Etto  heb  eu  gweled  ddim. 

HYMN  LII.     GaìryBywyd. 

ARglwydd  ynnot  ymddiricdais 
Tywyfog  cadarn  wyt  o  rym, 
Ni's  gall  ufFern  gall  na'r  dd.iear 

1  wrthnebu  dy  ewyllys  ddim  ; 
O's  o  mhlaid  fe  ddarfu  íy  ofnau 

Ti  wnai  i'm  gelynion  froi, 
Gyntaf  bryd  goíodant  arnaf 
Bob  yn  un  neu  bob  yn  ddau. 

!   Dyn  nid  wyt  ti  fy'n  edifaru 

'R  gak  a  dd\vcdoft  ddaw  i  ben, 
Scliwyd  dy  arfaeth,  feliwyd  dy  eiriau 
Pan  fuoft  farw  ar  y  pren  ; 
E 


(50 

Nid  oes  fyîafft  o'th  fygwthion 

Nid  oes  fyîafft  bach  o'th  râs, 
Pan  y  delo  'r  dydd  i  fy nu 

Na's  caifF  hwnnw  ei  wneud  i  ma's. 

3  Ar  ày  air  ymhob  temeftloedd 

Y  gorphwyfaf  fy  hun  i  lawr ; 
Ac  mi  greda  bod.dy  eiriau 

Lawer  trech  na'r  ílorom  fawr, 
'.R  unig  feil'faen  nawr  fydd  genni 

Bwyfo  ar  dy  addewid  ddrud 
Yw  bod  ynnot  ti  gyflawnder 

A  mod  inne  yn  eiíìau  gyd. 

4  O  gad  immi  brofl  welai 

Rwyf  f?n  gwei'd  rhy w  wledydd  draw, 
Ag  dymunwn  fîl  o  weíthiau 

Broíì  eu  ffrwythau  maes  o  law, 
Grym  dy  eiriau  w'i  am  deimlo 

Mae  dy  eiriau,  yri  drech  na'r  bÿd, 
Cleddyf  tanllyd  o  dy  enau 

Gonc'ra  uffern  faith  ei  gŷd. 

H  Y  M  N  LIII.    Neu  yr  ûìl  ratu 

i    *T\Oed  y  cyíluddiedig  truan, 
J|  3     Sy  mewn  ofn  bob  yr  awr, 
Ac  edryched  ar  y  croeíbren, 

Pwy  fy'n  hoagian  arno  nawr, 
Pam  dychryna'r  euog  aflan  ?     . 

Heibio  yr  aeth  cymylau'r  nen, 
Dymma  le  i  gladdu  euogrwydd, 

Yn  y  beddrod  tan  y   pren. 

2  Ymma  rhed  yrafon  allan 

Ffrydiau  ar  ol  ffrydiau  o  hýd, 
Gloywdd'wr  didrai  digymyfg 
Sydd  yn  golchi  beiau  'r  býd  ; 
D'accw'r  ffynnon  yn  agored 

Dymma'r  brwnt  yn  myn'd  ymlaen, 
Dymma'r  aflan,  dymma'r  euog, 
Wedi  ei  gannu  fcl  y  gwlân . 

*  Aec 


5   Aed  fy  enaid  mwy  yn  ddibris   . 

Rhwng  gwrthddrychiau  gwâg  y  býd, 
Heb  ddd  fyiw  ar  un  gwa^edd, 

Heb  un  pîeler  fynd  a'm  brýd  : 
Cerddaf  yn  íy  ngwifcocdd  gwynnion 

Trwy  bob  dryfni  yn  ddi  neccâd, 
Ond  i'r  golofn  eán  i'm  arwain 

I  gynteddoedd  tŷ  i'y  nhàd.  ' 

f.  Ni  thramgwyddaf  yny  fibefŷdd 

Ond  i'th  Ysbryd  fynd  o'm  blaen, 
Na  'r  pydewau  dyfnion  anial 

Ofnais  lawer  gwaith  o'r  blaen  ; 
O's  ca'i  ddim  ond  cadw  îlygad 

Syral,  wnion  tua  'r  ne', 
íleb  wradwyddo  'th  air  a'th  enw, 
Gwna,  mi  gercda  h'n  lán  i  dẃ 

HYMN   LÍV.     Tr  Adlc^i 

GOJeu  a  nerthol  yw  ei  ei:iau, 
Melas  fel  y  diìiau  : 
Cadarn  fel  y  brŷniatj  pw 
Angeu'm  Iesu  yw  ci 
Rhai'n  a  nertha  'm  henaid  p_erd.de  J 

Dyrus  anial  ffordd  yì  il        \ 
Rhai'n  a  gynnal  P  \n 

Yn  y  dẁ'r  ac  ; 

2  Holl  bleferau  maith  y  dJacjr, 

Rhet'nygaia  breohinoedd  bŷd, 
Cyfoethj  rhwyfc,  gogoniant,  mawrc d 

A  rhyw  fýrdd  o  bethau  ynghy^  ; 
ni  cheifia  i  tra  fo  bywyd 

Ddim  ond  edrj  ch  ar  dy  wêdd, 
Teimlo  arwyddion  hyfryd  c?.nad 

3  Gv  yneb  íy  'n  rhagori 

Ar  dryforau  'r  lidla  draw, 
awelon  pur  ây  garLd 
wyn  gwobr  yn  çu  i;^ 

E  3  Per: 


(   5*   ) 

Peiffajth  bleíTer  heb  ddim  diwedd 

PerfFnhh  gyíìur  heb  ddim  trai, 
Yr»  y  íiormydd  mawr  cyndeiriog 

Yw  yn  unig  dy  fwynhau. 

4  Dere  gyda  mi  trwy'r  fỳddin 

Gyda  nai  yn  erbyn  llu, 
Yn  ây  enw  mi  goncwera, 

Pawb  íy'n  ofni  dy  enw  cu  ; 
Dy  enw  di  a  faeddodd  angau 

Faeddodd  uíFern  fawr  ei  grym, 
Ni  wyneba  cnawd  a  phechod,      , 

BeÜach  mo  ày  enw  ddim, 

H  Y  M  N    LV.    Angau'r  Jefu. 

i    \ì|  7E1'  weithiau  cod  íy  enaid  cû, 
W     Dy  lygad  tu  ar  nefoedd  frŷ, 
Gwel  yr  anfeidroi  beríFaith  iawn, 
Sy'n  maddeu  'th  bechod  oll  yn  llawn, 

Maddeu,  maddeu,  maddeu,  maddeu,  maddeu, 
Maddeu  'th  bechod  oll  yn  llawn. 

2  Y  moroedd  mawr  ar  ddaear  faith, 
A  llu'rfFurfafen  yw  ei  waith  ; 

Er  hynny  rhodd  ei  fywyd  cû, 
I  angau  chwerw  trosof  fi. 
Angau,  angau,  t$c. 

3  Y  dwylo  wnaeth  yr'wybr  laes, 
A  allYe  gadw  angau  i  maes, 
Ond  ufudd  haodd  iddo^n  rhydd, 
I  gariad  perfFaith  gario'r  dýdd. 

Gariad,  gariad,  tífc. 

4  Dyfnderoedd  anrhaethadwy  mwy 
0   Didrai  difefur  fy'n  ei  glwy, 

Eín  banwireddau  fe  yn  ei  dwyn, 

A  rhyddion  ninnau  er  ei  fwyn. 

Rhyddion,  rhyddion,  &ff» 

5  Mae  haeddiant  fy  Iachawdwr  mawr, 
Yn  diodde  pcen  rfiwng  nêf  a  llawr  ; 

Filiwnau 


(53  ) 

Fiiiwnau  maith  yn  fwy  ei  rin 
Na  haeddiant  feincìiau  'r  byd  yn  un» 
Haeddiant,  haeddiant,  &c, 

6  WeP  dymma  V  awr  y  talodd  ef 
Ofynion  mWya  trymma  *f  nef ; 
Yn  awr  mae  'r  carcharorion  prudd 
Yn  Uawen  hyfryd  dd'od  yn  rhydd. 
Llawen,  llawen,  &c. 

HYMN    LVI.      Addewîdlon  g-weH, 

i    I~?£  dalodd  fwm  y  dyled  drud 

jL^    Tros  fyrdd  fy  etto  heb  dd'oc?  rr  byd, 
Pan  gweîo  rhai'n  rinweddau  ei  glwy 
Fyth  canu  iddo  byddant  hwy. 
Canu,  canu,  <bV. 

2  Pan  clywo'r  Indiaid  draw  am  loes, 
Creawdwr  nefoedd  ar  y  groes, 
Rhinweddau  hyfryd  marwol  glwy 
Fydd  fylwecîd  eu  Caniadau  hwy. 

Syiwedd,  fylwedd,  ÜV. 

3  O  na  foed  ardal  cyn  bo  hir  f 

O'r  Dwyrain  draw  icr  Deheu  à'lr, 
Na  byddo  'r  Iachawdwriaeth  ddrud, 
Yn  ttanwcyrrau  rhai'n  eu  gyd. 
Llanw,  llanw,  &c. 

4  O  dere  i  ben  happufaf  ddydd, 
Darfydded  fon  am  bethau  fydd  ; 

Na'r  býd,  r.a'i  rwy  fg,  na'i  wae,  na'ì  boeH> 
Ond  canu  byth  am  waed  ýr  Oen, 
Canu,  canu,  íýc. 

5  Eocd  îesu  a'i  anherfynol  ttor, 
Yn  Uanw'r  tir,  yn  Uanw'r  mor  ; 
£i  ddoniau  maith  a*i  gariad  drud^ 
Yn  feilfaen  cyífur  pawbo'r  byd> 

Seilfaen,  feilfaeo,  &c. 

6  Dcwch  addewidion,  dewch  yn  awr, 

idiiwch  eich  tr)  forau  !a  wr  s 


i  54  ; 

Myrddiwnau  ar  fyrddiwnati  {yâà? 
Yn  difgwyl  am  eich  borau  ddydd. 
Difgwyl,  difgwyl,  cifr. 

HYMN  LVII.    Gwario'r  drdd. 

ODeued  Iechydwriaeth  grâs, 
A*j  hael  dryforau  mawr  i  ma's  ; 
Cymmer  allwçddau'r  nefoedd   faith, 
A  datcb'r  carchar  tywyll  caeth. 
Datclo'r,  datclo'r,   ÖV. 

R\îi{n  rhwym,  rwi'n  rhwym  a'r  t'wyllwch  mawi 
Sydd  yn  fy  nghadwi  'n  llyn  i  lawr; 

Y  leiaf  radd  o  oîeu  'r  dydd, 

A  ddattod  f'enaid  bach  -yn  rhydd. 
Ddattod,  ddattod*-  & c. 

Pe  cawn  fy  nhraed  ar  fancìaidd  dir,, 
A  gweî'd  íy  nghartre  draw  yn  glir, 
Er  g'lynion  fyrád  nid  ofnwn  n.wy 

Y  cr>fa  un  o  honynt  hwy. 
Cryfa,  cryfa,  &c\ 

Fi  bia'r  dydd  er  llwfrhau, 
Marwolaeth  Iesu  yn  fywyd  mae, 
A  phoen  auY  groes  anfeidrol  rm' 
Sy'n  ddigon  trech  nag  angeu  ei  hun. 
Ddigon,  ddigon,  àfc. 

Mae  lleiaf  loes  Iachawdwr  drud, 
Yn  îlawer  mwy  na  beiau'r  byd; 
Un  dafan  gwaed,    un  dwfn  glwy, 
Sydd  drymach  na'u  heuogrwydd  hwy. 
Drymach,  drymach,  &ç. 

Wel'  f'enaid  bellach  dere  mlaen, 
A  dechreu  'th  baradwyfaidd  gán  ; 
A  berthwyd  pafg,  tywalltwyd  gwaed, 
Fe  gliriwyd  ffordd  i  dy  fy  nhâd. 
Qiiriwyd;  gliriwyd,  fcfr. 


(  «  ) 
HYMN  LVIÎL'  Fforddyn  rydd. 

i     î"^\  Aeth  ^f-jeth  fawr  y   nef  i  benj**^*^ 
I  Jr   Bu'm  IÄu  farw  ar  y  pren,      ^*W 
Agorodd  ddrws  trwy  ei  boen  a'i  wae, 
IV  Ganaan  nefol  fy'n  parhau. 
Ganaan,  Ganaant   &c. 

2  Pwy  rwyílrau  {y  ar  fy  fTordd  i  mwy, 
Nad  aeth  fy  Arglwydd  trwyddynt  hwy  > 
Yr  hwn  ddioddefodd  angeu  loes, 

A'm   nertha  inneu  i  dd<vyn  ei  grccs, 
Nertha,  nertha,  ÜV. 

3  Mi  wela  nawr  yn  oleu  wiw 
Fy  enw  fry  yn  lîyfr  Duw; 

Pan  Uofgo  V  holl  elfennau  'nghyd, 
Pe  beru'm  hedd  mewn  neíol  fyd. 
Beru'm,  beru'm,  tíc* 

4  WeP  d'accw'r  man  mae'm  feiîfaen  gref, 
Cyíiawnder  bythol  brenhin  nef; 

A  dymma'r  graig   gadarnaf  íyth 
Na  ofnai  eJyn  arni  bych. 
Ofnai,  ofnai,  Çjfc. 

5  Doed  pob  rhyw  demeíll  yn  gyttun, 
A  rhuent  arnai  oil  yn  un  ; 

Does  achos  braw  na  dychrym  im% 
Can's  Iesu  cadarn  yw  fy  ngryrn. 

Issu,  Iesi^  Iesu,   Ie£u,  Iesu, 

Iesu  cadarn  yw  fy  ngrym. 

IIYMN   lix.    CRIST  mìỳ  dy- 

munol  nayr   Byd. 

i 

MI  rown  y  byd  ac  oll  fy  ynddo  nawr, 
A'm  ày  fwynhau  un  funud  fach  o'r  awr  ; 
IV! ae  golwg  arnat  lawer  iawn  yn  wcll, 
Na  ilawnder  tryíbr  yn  yr  hJia 


(  56  ) 

«Dyw  colli'r  d^lae'r  ddim  colled  i  mi  mwy» 
Pan  ce's  i  brawf  o'i  nefol  farwol  glwy  ; 
Mae  ymma  dryfor  nad  o's  tan  ir  haul, 
O  Dde'  i  Ddwyrain  bell  ddim  o>  ail. 

3 
Ffarwel,  fFarwel,  i'  weîa  i  îs  y  ne', 
Ond  im'  gael  Duw  yn  unig  yn  eu  líe  $ 
Mae  fy  nymuniad  >n  terfynu  yn  un, 
Heb  ddim  yn  eifiau  ynddo  fe  ei  hun. 

4 
Fe  w'i  am  gael,  fe  wi'n  ei  geifio  o  hyd, 
Trwy  bob  rhyw  dŵrf  a  dwndwr  yn  y  byd ; 
Mi  fydda  llonycd,   cha  ff  creadur  mwy, 
Dcríyfgu  fy  enaid  yn  ei  fanvol  glwy. 

Does  dim  wná  fodd  fy  nymuniadau  mawr, 
O  eitha'r  nenn  i  eitha'r  ddaear  lawr; 
Maith  anherfynol  fy  ferchiadau  yw, 
Nid  o's  a'u  lieinw  ond  anfeidrol  Dduw. 

6- 
Parn  wyt  fy  Nuw,  fy  ngobaith  i  ei  gyd, 
yn  fefyll  draw  amferau  meithion  cýd  ? 
O  derer  atteb,  'does  llais  tan  y  ne', 
.Ag  fydd  yn  beraidd  imi  yn  áy  le, 

HYMN  LX.     Ncuyrallran. 

I 

'Le  rwyt  yn  mynd,  pam  wyt  yn  aros  draw 
Tyr'd  o  fy  Nuw  yinafh  yn   fy  Ilaw  : 
Tegwch  heb  fylwedd  fydd  ymma  yn  gyttun, 
y  cwbl  fy£n  werthfawr  fy  ynnot  ti  dy.hun. 

2 

Fy  Nuw,  f/  Nuw,  fy  mhiiod,  a  fy  nhâd, 
Fy  ngobaith  oil,    a'm  Iechydwriaeth  râd; 
Ti  fnoft  noddfa  gadarn  i  rayíi, 
Gad  immi  etto  wel'd  dy  wyneb  t 

Nag  aed  o*th  gof  dy  ftyddion  amniotl  dryo, 
Yafiççr  wnawd  cyn  rhoi  fylíaéni  «r  bŷd; 


T* 


(  57  ) 

Ti  roiib  i'm  yno  dryforau  didrai, 
Gad  imi  heddyw  dy  gywir  fwyohau. 

4 
O  cofia  'th  hedd  ra^prydiau  roift  i  lawr, 
I'm  henaid  trift  mewn  cyfyngderau  mawr, 

0  edrych  etto,  mae  fy  enaid  gwan, 

Ar  drengu  o  fyched  'r  awrhon  yn  y  fan. 

6 
'Traid  itti  ddim,  ond  dweud  un  gair  o  hedd, 
Fy  fyched  dry  yn  dawel  nefol  wledd, 
Fe  dderfydd  gofìd,  fe  dderfydd  pob  gwae 
Llyngcir  fy  nhniìwch  yn  dy  fwynhau. 

HYMN   lxi.  Ffordd  newydd. 
i 

TI  Iesu  mawr  Iachawdwr  dynoî-ryw, 
Yn  dy  wynebpryd  rwi'n  gweled  gwedd  fyNuw; 
Ti  dde'ít  o'r  nefoedd,  happus  oedd  yr  awr, 

1  gy feiiliachu  â  ni  ilẁch  y  llawr. 

2 

Agoraiíl  ffordd  o'th  anherfynol  râs, 
O  £yd  fydd  lawn  o  demptafiwnau  ma's  ; 
Hyfryd  yw'r  llwybr  balmentodd  e', 
O  ben  Calfaria  i  ganol  y  ne'. 

3 

Fe  rwygodd  îen  wnaeth  pechod  câs  eu  ryw, 

yn  Edm  gynt  rhwng  fy  enaid  i  a'm  Duw ; 
Ac  er  mwyn  dangos  im'  ei  gariad  llawn, 
Dioddefodd  angeu  chwerw  un  prydnhawn. 

4 
Danfon  i  !awr  dy  Ysbryd  San&aidd  mwy, 
Datguddia  rin  dy  nefol,  farwol  glwy  ; 
A  gwna  'mi  deithio  trwy  wynfyd  a  chro's, 
Canu  am  danat  nes  darfyddo'r  nôs. 

Na  foed  i'r  ddraig  i'm  temptio  uwch  fy  ngrym, 
Heb  dy  alla  di,  ti  wyddoíl  feddai  ddim  ; 
Na  'r  pechod  ffiaidd  roddi  i  mi  glwy, 
It1  wenu  arnaf  oll  a'i  maedda  hwy. 

6  O 


v;  5"  J 

6 
O  flaen  dy  faingc  rwi  ymma  yn  cwympo  law*\, 
Býdd  im'  yn  Dduw  acyn  Iachawdwrmawr, 
Cadw  fì  o  rwydau  pob  rhy  w  elyn  câs, 
Cadw  íi  'nghyfccd  d*  anherfynol  râs. 

HYMN    LXII.      Difgwiliad. 

I 

OGwawria  'n  glau  ddedwyddaf,  happus  ddŷdd, 
OV  carchar  caeth  i'm  henaid  fynd  yn  rhŷdd, 
Pan  del  yr  oriau,  deuent  yn  glau, 
Fe  dry  fy  nghalar  yn  Uawenhau. 

2 

Difgwil  yr  w'i  ym  mron  ailwfrhau, 
O  law  fy  ngelyn  am  gael  íy  rhyddhau, 
Nid  ywxr  gwiliedydd  pryfur  a  phrudd 
Yndifgwil  cymmaintam  y  boreu-ddýdd. 

3 
Dy  hyfryd  wêdd  pan  caíFwyf  weîd  yn  llawn, 
Wna  ynnof  ry w  gyfnewid  rhyfedd  iawn  : 
Dim  ond  cael  gweld  dy  wyneb  hyfryd  fydd 
Yn  troi  tywylJwch  nos  yn  ganol  dýddd. 

T,  4 

Pe  teimlwn  di  a  rhîn  dy  farwol  gîwy, 
Coiü  dy  hêdd  niofnwn  bellach  mwy  ; 
Nid  oes  a'm  cadw  i  o  tan  y  ne' 
Ond  grym  dy  gariad  ronyn  yn  fy  lle. 

Ç 

Tynghedwn  hwy,  fy  eulunod  o  bob  grâdd, 
Sýdd  am  fy  nwyn,  ac  hefyd  am  íy  liádd, 
Ma  bcent  i  ddeffro  íy  anwyîyd  cliì 
O  rhwng  fy  rnreichiau  nes  mynno  rf  ci  hun. 

HYMN    LXIII.     Gẃdäi. 

i   f~\ Dy ch wel  Arglwyddhì awr, 
\^/  Mae  'r  oriau  yn  faith  ea  hýd,. 
Tth  drigfan  dere  lawr, 
,  Lle  dyrus  iawn  yw  'rbýd; 

A  mag!au 


(  59  ) 

A  maglau  drwg  pîethedig  fy 
Heb  rif  rhyngof  a'r  Gaman  fry . 
Heb  rhif,  heb  rif,  £#. 

z  Rhyw  drydar  ,wyf  heb  rym, 

Óchneidio  a  llwfrhau  ; 
'D  wy  'n  abl  dala  dim 

O  b\v>  s  fy  mhoen  a'm  gwae  ; 
O  dere  yn  gîau  fy  anwylyd  pur, 
Rho  fFrŵd  o'th  hedd  mewn  anial  dir, 

Rho  fFrŵd,  rhö  ffrẃd,  ií'c. 

3  'Dyw  mywyd  hebddot  tî, 

Pe  pob  peth  arall  gawn, 
Ond  cyftudd  i  myfi 

O-foreu  hyd  brydnhawn  ; 
Dychwel  fy  Nuw  i'm  caîon  fy  th1 
A  gwna  hi  yn  deml  itti  býth. 

A  gwna,  a  gwna,  Í5c. 

4  Darfydded  pob  rhyw  chwant, 

Ond  chwant  i  dy  fwynhau  ; 
Pob  cariad  IFoed  i  bant, 

Ond  cariad  i  barhau; 
Darfydded  fun  a  therfyfc  býd, 
Býdd  di  yn  gyfan  immi  ei  gid, 

Bydd  di,  bydd  di,  £ÿc. 

5  Eydd  di  yn  ymborth  pur 

I'm  henaid  ddŷdd  a   nos, 
Fy  holl  ddiddanwch  gwir 

Fo  yn  tarddu  o  waed  y  groes, 
Dîftewi  wna,  mae  tryior  mwy 
Nag  fedd  y  byd  mewn  marwol  glwy. 

Nag  fedd,  nag  fedd,  &c. 

HYMN    LXIV. 

i   ?  T^XOes  dim  o  tan  y  rhod 

\^J  D)  rr  undcb  perfF^ith  rad, 
Ddccnreaodd  gyntaeno'd 
Mewn  nefol,  dwyfol  waed  ; 

Myfyrio 


(óo  ) 

Myfyrlo  ar  hyn  rai  prydiau  nawr 
Sydd  yn  fy  nal  mewn  ítormŷdd  mawr  ; 
Sydd  yn,  fydd  yn,  &c. 

z  Na  ílined  f<  enaid  llaith 

Er  lleied  yw  dy  rym, 
N'  all  dyfais  uffern  faith, 

Na  phechod  wneuthur  dîm ; 
Ar  Galfaria  fé'u  maeddwyd  hwy, 
Torrwyd  eu  nerth  a  marwol  glwy, 

Torrwyd,  torrwyd,  läc. 

3  Mae'r  gyfraither  ei  grym 

A'i   dychrynedig  loes, 
.A'i  hoil  felldithion  llym 

Yn  hongian  ar  y  groes, 
Ac  angeu  eì  hun  mewn  cadẁyn  gref, 
Wedi  íy  Iesu  eiípeilio  ef, 
Wtdi,  wedi,  '&c, 

+\ 

4  Mae  llwybr  hyfryd  iawn 

O'r  ddae'r  i'r  nefoedd  fry, 
Agorwyd  un  prydnhawn 

Ar  fynydd  Calfari : 
Myrdd  o  fendithion  maith  ynghyd 
Ddŷgodd  y  groea  i  anial  fŷd, 

Ddŷgodd,  ÜV, 

5  'D  oedd  aberth  îs  y  nef 

A  dalai  'r  dled  yn  llawn, 
Ond  marw  o  hono  ef 

Ar  groefbren  un  prydnhawn  ; 
Mwy  gwerthfawr  loes  na  phe  buafai  býd 
O'r  bron  yn  marw  trofw'i  gîd, 

O'rbron,  £s7. 

HYMN   LXV.     Gwaed  yn  àileu 
Euogrwydd. 

i    \T7  El'  ^  enaid  edrych  mwy 
Wl      ÖU  holl  gyíìuddiau  raa's, 
Mewn  un  rhyw  farwol  gîwy 

Gwel  allu  angeu  glâs  ;  Mae 


(6i  ) 

Mae'rbedd  yn  bur  gan  P  ArcLwydd  cûn, 
Efe  fan&eiddiodd  hi  ei  hun, 

Efe,  äfr. 
'2  Mae  gallu  'r  ddraig  yn  awr, 

Pan   conc'rwyd  angeu  glâs 
Yn  gorfod    cwyrnpo  lawr 

Oflaen  effeithiol  râs; 
Ca^s  Iesu  'r  dydd,  fe  gacs  y  clwy,' 
Mawr  iawn  y w  'r  enw  fy  iddo  mwy. 

Mawr  iawn,  &c. 

3  Y  gelynion  mwya  eu  grym 

A  gafodd  marwol  glwy, 
Ar  bcn  Calfaria  fryn 

Pam  ofnai  bellach  hwy  ? 
Mae  haeddiant  gwaed  yn  uwch  ei  gri, 
Na'm  holl  elynion  mawr  eu  rhi"  î 

Na'm  holl,  iäc. 

4  J^ae  dafn  bach  o  waed 

Yn  drymmach  yn  y  nêf, 
Na'r  pechod  mwya  gaed 

A'i  holJ  euogrwydd  ef ;     . 
Gwrandewir  Uais  y  dwyfol  glwy, 
O  ílaen  eu  damniol  floeddiad  hwy. 

O  flaen,  tjfc. 

5  'Does  ün  rhyw  bechod  câs 
A  glyw'd  am  dano  fôn, 
Ag  all  diftewi  Uais 
Eirioîaeth  gwaed  yr  Oen; 
f      Nawr  maingc  y  nef  fy  ngorfedd  yw, 
Lle.mae  yn  eiriol  waed  fy  Nuw. 
.    Lle  mae,  ÒV . 


HYMN  LXVI.     Gwaed y  Groes yn 
erbyn  ofn. 

'Ei'  ymgyíTura  nawr 
Fy  enaid  eiddil  gwan, 
Sy'n  cwrddid  bob  yr  awr 
A  rhwyílrau  ymhob  man  ; 

1  F  Mae 


w 


(  62  ) 

Mae  Duw  o'm  tý,  caf  cyn  bo  hír, 
I  wel'd  fy  meiau  yn  colli  tir.  v 
I  wel'd,  cifr. 

2  Ní  chollwyd  gwaed  y  groes 

Erioed  am  ddim  i'r  llawr, 
'Ddioddefwyd  angau  loes 

Heb  ry  w  ddibenion  mawr  ; 
A  thymma  öedd  ei  amcan  ef, 
Tm  dwyn  o'r  byd  i  deyrnas  nêf. 

I'm  dwyn,  dsV. 

3  Ffoed  euogrwydd  bellach  fFwrdd 

Doed  heddwch  yn  ei  le, 
Ac  na  ddoed  ofnau  i'm  cwrdd 

Dim  ond  awelon  ne'  ; 
Pwrcas  y  gwaed  anfeidrol  ddrud, 
Rho  hyn  yn  fuan  immi  gyd. 

Rho  hyn,  &c. 

4  Nad  immi  garu  mwy 

O'r  pechod  drwg  ei  ryw, 
Y  pechod  roddodd  glwy 

I  mrhynwr,  O  iy  Nuw  I 
Nàd  immi  garu  dim  ond  ti, 
O'r  ddae'r  i  eitha'r  nefcedd  íry. 

O'r  ddae'r,  & ç. 

HYMN  LXVII.     TrArglwyddyw 
fy  nerîh. 

(Fe  ellìr  canu  yr  Hymnau  can/ynol  trnvy  ddyhlu'r 
Linau  olaf  ddivy  <waitb9  neu  ar  y  meffur  oedd  yn  y 
llyfr  cyn  h<vcn yn-  eu  dyblu  dair  giuaitb.) 


ì  *T"\Oes  oddi-mewn  i  mi  ei  gyd 
JL/      Ond  beiau  mawr  eu  grym, 

Rhaid  iromi  gael  dy  haeddiant  drud, 
Neu  yntau  fod  heb  ddim. 
eo  vntau  fcd  heb  ddim. 


(63  ) 

2  Y  dyledfwyddau  gorau  eu  rhyw, 

Tywyllodrus  ynt  a  gwan  ; 
Ac  nid  oes  ond  anfeidrol  Dduw 
A  all  îy  nghodi  i'r  lan» 
A  all,  &c. 

3  Mi  friwiais  addunedau  mawr 

Amferau  maith  heb  ri\ 
Ac  nid^ces  gyíTur  genni  nawr 
Mewn  dim  ond  Calfari. 
Mewn  dim,  íffc. 

4  Pam  tryílaf  i  fy  nghaîon  mwy 

A'm  denodd  i  yn  llyn  ? 
Cwell  genni  dryílo  yn  y  clwy 
Ro'wd  ar  Galfaria  fryn. 
Ro'wd  ar,  &c. 

5  Boed  gorfedd  grâs  yn  rhydd  i  mi, 

Tan  bob  euogrwydd  llym, 
Fel  gallw'i  orfoîeddu'n  hy 
Ar  elynion  mawr  eu  grym. 
Ar  elynion,  Í5fr. 

H  Y  M  N  LXVIII.    Ncu  yr  aìl  ran. 

i  "17N  fuan  tyr'd  ymlaen  fy  Nuw, 
\       Mae  ynnot  nerth  a  grym  didrai ; 
i;ad  y  gelynion  o  un  rhyw 
Fyth  arnai  lawenhau. 
Fy th  amai,  &c. 

2  Mae  anghrediniaeth  feî  y  mor, 

A  meiau  yw  eu  fail ; 
Yn  gwneuthur  ufFern  fawr  a{r  bedJ, 
I'm  curo  i  bob  yn  ail. 
I'm  curo,  £sV. 

3  A  minnau  wela  'ngoncweft  fry 

vn  goncweíl  hyfryd  iawn, 
nìllwyd  gynt  ar  Ga/fari 
vn  rhyfedd  un  prydnhawn. 
yii  rhyfcdd,  &c. 

F  t  a.  Mae 


C  64  )      , 

4  Mae  nngau'r  groes  yn  awr  yn  hyy 
yn  pìedio  tros  y  gwan; 
Ac  angau  íy  lachawdwr  cu, 
yn  unig  gwyd  &  i'r  lan. 
yn  unig,  àfc. 

HYMN  LXIX.    Neu y drydedd ran. 

1  \T7Ei'  f'enaid  gorfoledda  mwy, 
VV       Tr'o  í^Arglwydd  mawr  yn  Dûuw> 

Mae'r  gair  a  ddwedo  yn  llawer  mwy 
Na  pbechod  o  un  rhyw. 
Na  phechod,  &c. 

2  Tan  boh  cyfìuddiau  fwy  na  mwy 

Rhuadau  cnawd  a  byd  ; 
Mae  digon  nerth  mewn  marwòl  gl \vy» 
I'w  briwîo  hwy  oll  ynghyd, 
I'w  briwio,  £ÿr. 

3  Awdwr  y  cariad  fy'n  parhau, 

Na  welir  fyth  o'i  fath, 
Sydd  ddigon  abl  fy  rhyddhau, 
O  bob  rhyw  garchar  caeth. 
O  bob,  &c. 

4  'Does  genni  mwy  ond  Duw  yn  Dad* 

yn  erbyn  pob  rhyw  wae ; 

'Does  genni  ond  ei  gariad  rhad, 

^n  feilfaen  o  barhau. 

yn  feilfaen,  £ÿc. 

1 

HYMN  LXX.     Ccncwejì  ofn. 

1    1  ^'Enaid  egwan  paid  ac  ofni, 
JP      Bod  rhy'w  ddrygau  mawr  gerllaw, 
Ofni  gwyntoedd  oer  y  Gogledd, 
Ofni  gwynt  y  Dwyrain  draw ; 
Ofni'r  cwbl,  fjfc. 
Ac  heb  achos  ofni  'n  bod. 


Newydd  mawr,  a  newydd  llawen, 
Newydd  gwîr,  a  newydd  rhâd, 


Sy'n 


| 


(  65  ) 


Sy  'n  marchogaeth  ar  y  cwmmwl    . 

Goleu  draw  o  dŷ  fy  nhâd  ; 
Fe  faddeuwyd,  ÖV. 
Eeiau  rif  y  fer  imî. 

3  O's  daw  gwradwydd,  o's  daw  gofíd, 

Trwy  ragluniaeth  bur  fy  Nuw  > 
Hynny  fyth  ni  ladd  fy  enaid, 

Cadw  nghalon  wna  fe  'n  friw, 
Bydd  ei  íflangell,  'éte- 
Yn  y  diwedd  fel  y  gwin. 

4  O's  ar  welu  rhaid  fy  rhoddi, 

Ryw  bryd  yn  y  dyddiau  ddaw, 
I  gyftuddiau  nes  bo'm  brodur, 

Goreu  oll  yn  cilio  draw  ; 
Mi  ddof  allan,  &c. 
Fel  yr  aur  y  feithfed  tro. 

5  O's  rhaid  immi  gael   blynyddau, 

OV  cyíhiddiau  gwaetha  eu  rhy  w  } 
Am  funudau  bach  o  blefer 

Ge's  i  dorri  deddf  fy  Nuw  ; 
Fe  ddaw  ddiwedd,  àfc. 
Ar  bob  gofid  yn  y  nef. 

HYMN  LXXI.     Neuyraìlran. 

\  yk  Ml  fodlona  doed  a  ddelo 
xVJL     O's  cai  wel'd  yr  happus  awr, 
Trwy  ryw  foddion  crai  neu  chẃerw 

I  fy  mhechod  fynM  i  lawrj 
Digon  bodlon,  ÖV. 
Conc'ro  bai  trwy  ddwyn  y  groes, 

2  Mi  weddiais  fîl  o  weithiau 

Am  orchfygu  pechod  câs, 
Ac  er  gwcddi,  ac  er  gofîd 

Pechod  cedd  yn  cario'r  ma's  \ 
Rhaid  cyttuno,  £sV. 
O  nef  ac  uffern  Iadd  fy  naai» 

*  3 


(  66  } 

3  Fe  gaw'd  cfoefau  He  ni  phechwyd, 

Pam  gwrthneba  innau  'r  groes, 
Pe  ga's   Crewr  nef  ei  hunaa 

Ar  Galfaria  angeu  loesj 
Yr  un  llwybrau,  dffr. 
Rhaid  im'  gerdded  ag  efe. 

4  Greíîb  belîach  wrth  y  dà^lo, 

Y  mae  genni  loches  grêf, 
Er  im'  golli  'm  íFryns  anwylaf 

'ChoIIai  ddim  o  hono  ef  5 
O  gyíluddiau,  &c . 
Mwy  na  chwi  yw  cwmp'ni  'm  Duw. 

5  Boed  íy  lloches  mewn  llueíty 

Heb  gyfuron  o  un  rhy w, 
B'wyf  yn  warth  ó'r  De'  i'r  Dwyrain 

R-hwng  gelynion  cas  fy  Nuw  ; 
Darfa  gofid,  &c. 
Ond  yn  unig  ày  fwynhau. 

HỲMN    LXXII.     Ofn. 

1   *\7 Mae'm  nerth  i  yn  deífygio 
j[        Gan  gyftuddiau  o  bob  gradd,. 
Seirph  a  llewod  yr  anialwch 

Sy'n  feunyddiol  bron  fy  lladd; 
Moroedd  mawr  o  maes  fy'n  bygwtb, 
Tonnau  o  mewn  fy'n  curo  o  hyd, 
Daear,  nefoedd  faíth  ac  ufFern 
Sydd  yn  gwafgu  arnai  rghyd. 

z  Minnau  'n  ofni  'r  awel  leia 

Ofni  'r  ftorom  fydd  heb  rym  ; 
Jslid  o's  ynnwi  Tw  gwrthfefyll 

Ond  euogrwydd  árall  ddim  ; 
Ofni  'r  drwg  fy'n  d'cd  i  foru 

Ofni  'r  peçhod  wrmuthym  ddoe, 
Ofni  'm  liygad  fydd  yn  gwibio 

Ofni  nghalon  fydd  yngnlo* 

3   Anghrediniaeth  fy'n  fy.  ngwafgu, 
Anehredimaeih  fy'n  caei  grym, 


Gan. 


(   67    } 

Gán  bob  pechod  ac  euogrwydd 

Onite  ni's  galle  ddim  ; 
Tua'r  nef  mi  dro  íy  llygad, 

Dy na  'ngobaith  i  bob  grâdd, 
Ond  ddaw  nerth  ar  fyrr  oddiyna, 

Mae  fy  ofnau  yn  íiwr  o'm  lladd» 

4  Cyfod  Haul  fy'n  rhwygocr  tywyllwch, 

Cyfod  nerth  fy'n  briwio  chwant, 
Gyrr  holl  ofnau  anghrediniaeth 

Fel  rhyw  niwlen  bygddu  bant; 
Rho  im'  wel'd  yr  ardal  hyfryd 

Man  lle  mae  íy  ngobaith  gwell, 
A    chael*  plefíer  yn  yr  anial 

I  edrych  ar  y   gwledydd  pell. 

HYMN   LXXIII.      Ffyddynconc- 
wero  Angaiu 

i  TfWT^  w*'n  °*"n' tir  y  tywyd 

JJ^I      Hwnnw  ngartre  hyfryd  y  w  ; 
Ond  rwi  'ri  ofni  yr  agendor 

Fawr  fy dd  rhwng  y  Mar*w  afr  By<w  ; 
Angau  dwfn  y\\yv  Iorddanen 

Wyf  o  hyd  yn  ofni  ei  brad, 
Tonnau  ynt  fydd  raid  myn'd  trwyddynt, 

Mae's  o'r  "býd  i  dŷ'  fy  nhad. 

2  Mi  anturia,  rhaid  yw  cynnig 

Morio  toanau,  eu  maint  a'u  grym, 
Na  fues  etto  er  pan  ganwyd, 

Yn  fath  donnau  mawrion  ddim  ; 
Gallu  'r  nefoedd  fawr  ei  hunan 

Ddeil  iy  enaid  llefg  i*r  lan, 
Grâs  yn  Marw  ar  Ga/farìa, 

Ydy w  noddfa  'm  hyíbryd  gwarí: 

3  O.bob  enw  yrahlith  dynion 
Dyn^r  enw  gorau  gyd; 
.Duw  tan  hoelion  ar  y  croeíbrcn 
Yno  yn  Marw  tros  y  byd ; 

Cmed 


(68  ) 

Gwaed  yn  ttifo  ar  Galfaria  f 

Mor  o  haeddiant,  mor  o  hedd, 
Od  oes  dim  a  faif  i  fyna, 

Saif  yn  erbyn  angau  a'r  bedd. 

4  Ofni  rwyf  ac  etto  canu, 

Canu  wrth  fcddwl  am  y  dydd, 
Tan  ymdrechu  ag  angau  creulon 

'R  â  pob  cadwyn  gref  yn  rhydd  ; 
Cyll  pleferau  yn  !an  eu  gafael, 

O's  bydd  angau  'n  concrwr  mawr, 
O's  y  bedd  ga*r  fyddugoliaeth 

Fe  gwymp  pechod  yntau  Iawr. 

5  Cyll  y  pechod  hwnnw  ei  afael 

Fynnai  fy  yfbryd  tan  ei  droed; 
Hwnnw  barodd  immi   ruddfan 

Lawer  cant  o  weithiau  erioed  ; 
Diwedd  caru   un  rhyw  blefíer, 

Dechreu  hyfryd  haf  o  heddj 
Pan  fro  angau'n  gorfòleddu 

Ac  yn  chwerthin  af  y  bedd. 

H  Y  M  N  LXXI V.     Neu  yr  áil  ran. 

i   TJ  Eth  y w  raid  imofni  ymadel 
Jj     A  chyfeillion  o  bob  rhyw  ? 
ÎNid  yw  dyníon  gorau'r  ddaear 

Ddim  yn  gydmar  i  fy  Nuw, 
Saint,  Seraphìaid,  a  Cherubiaid, 

Lîu  o  Angylion  hardd  eu  gwedd* 
I  derfynau  tragwyddoldeb, 

Ga'i  fwynhau  tu  draw  i*r  bedd» 

2  Mi  af  heibio  i'r  creadur 

'Does  ond  gwagedd  ynddo  gyd; 
Twyîl  a  golwg  heb  ddim  fylwedd 

yw  a  welais  i  yn  y  bŷd ; 
D'accw'r  unig  wlad  o  fylwedd 

Draw  i'r  brynnfoü  man  lle  maf<» 
Afon  bywyd  fel  y  grifial 
Faefydd  gras  yn^wfrhatr» 

x  Tì 


.  (  69  ) 

3  Ti  dy  hunan  wi'n  ei  mofyn, 

Ynnot  ti  mae  heddwch  llawn  ; 
Ynnot  ti  cai  fod  yn  ddedwydd 

Ynnot  ti  yn  hyfryd  iawn  ; 
Nid  oes  ofn  i'r  fawl  dy  garo 

I  dy  garo  nid  oes  gwae  ; 
Fe  gaiff  pob  rhyw  driítwch  atgas 

lddynt  droi  yn  llawenhau. 

4  Tyred  btllach  o'r  creadur 

Mae'r  creadur  bron  dy  ladd, 
Troi,  ymddadrys,  ac  ymddryfu, 

Fwy  fwy  mlaen  o  radd  i  radd  ; 
Fyth  ni  chaiff  fy  enaid  egwan 

Loches  hyfryd  fyth  ond  un, 
Rhag  y  ftormydd  fy'n  íy  nghuro 

Yn  dy  glwyfau  di  dy  hun. 

5  Fe  euogrwydd  fydd  yn  danllyd 

Ma  vr  ei  bwys  a  mawr  ei  rym  ; 
Nid  yw'm  dyledfwyddau  pennaf 

I  fefyll  yn  eu  herbyn  ddim ; 
Gwaed  yn  llifo  ar  Galfaria 

'N  unig  a'i  goftega  ef ; 
Rhaid  im'  hena^id  redeg  yno, 

Neu  refolvo  colli'r  nef. 

6  Tro3  bechadur  buoílfarw, 

Tros  bechadur  ar  y  pren, 
Y  dioddefaiíl  hoelion  llymion 

Nes  it'  orfod  crymmu  'th  ben  ; 
Dwed  i  mi,  a  mi  oedd  hwnnw 

Gofiodd  cariad  rhad  mor  fawr  ? 
Marw  tros  un  bron  a  fuddo 

Yn  Gebertna  boech  i  lawr. 

7  Dwed  i  mi  a  wyt  yn  maddeu 

Cwympo  ganwaith  i'r  un  baî, 
Dwed  a  ddeui  fyth  i  galon 

Na's  gall  gynnig  'difarhau  ; 
Beth  yw  pwyfau'r  beiau  mwya 

Wyt  yn  faddeu,  o  bwy  ri  ? 
Pa   un  drymach  yw  fy  mhechod 

Na  gruddfanau  Calfari?  8  Ar- 


(70  ) 

8_  Arclwydd  rhaid  i  mi  gael  bywyd, 

Mae  iy  meiau  yn  rhy  íawr, 

Fy  euogrwydd  fydd  yn  gydbwys 

A        JJ V        1t 


^ 


A  mynyddau  mwya'r  ílawr  ; 
Rhâd  faddeuant  gwawria  bellach, 

Gwha  garcharor  caeth  yn  rhydd  ; 
Fu'n  ymdreiglo  mewn  tywyllwch 

Nawr  i  weled  goleu'r  dydd. 

HYMN  LXXV.     Gweddù 

i  f^SRym  y  ftormydd  fydd  yn  curo 
VjX  'n  danbaid  ar  fy  enaid  gwan  ; 
Gwynt  y  Gogledd  oer  demeftlog 

Sy'n   íy  rhwyftro  i  ddringo  i'r  !an  ; 
Awydd  teithio  heb  ddim  gallu 

Ymorcheftu  heb  ddim  grym  ; 
Yn  y  frwydr  rhaid  im  golli 

Oni  fyddi  'a  gymmorth  im'. 

2  Tyred  Arglwydd  i'r  anialwch 

Ymma  buoft  ti  o'r  blaen, 
Arwain  b'rerin  llefg  difedr 

A  dy  golofn  niwl  a  thân, 
Dal  fy  Ylbryd  fy'n  Jîewygu 

Gan  ryw  ofnau  o  bob  man. 
yn  ày  allu  rwyf  yn  gadarn 

Heboft  ti  nid  ẁyf  ond  gwan. 

3  Wrth  dy  orfedd  bydd  fy  nhrigfan, 

A  dy  orfedd  unig  yw, 
Od  oes  dim  tu  ymma  i  angau 

Wna  fy  enaid  marw  yn  fy  w  ; 
Pechod,  gofid,  ac  euogrwydd, 

O  bob  natur  o   bob  gradd, 
Syched  am  gael  teimîo  'th  heddwch, 

Sydd  yn  awrhon  bron  fy  lladd. 

4  O  drugaredd  pen  Cafaria, 

Sydd  yn  llawer  lled  na'r  byd, 
Ymma  yn  unig  mae  fy  ngobaitli 
Sefyl!  mewn  anfeidro!  lid ; 

Rẅi 


(7i  ) 

Rwi'n  ymwâdù  ôll  a  feddaî, 

Ac  yn  addef  feddai  ddim  ; 
Iesu  ei  hunaa  yw  fy  haeddiant, 

Iesu  ei  hunan  yw  fy  ngrym. 

HYMN  LXXVI.     Angau, 

1  TT*  Wyf  yn  gwel'd  yr  afon  ddwfn 
JY^     Yn  agofach  immi  nawr, 
Mae  arwyddion  am  yr  amla 

Mae  mewn  munud  'rafn  lawr, 
Rwyf  yn  ofni  fy  ngrafufau 

Ofni  'r  tonnau  bob  yr  un, 
Nid  wyf  fi  yn  wyneb  angau 

Ond  y  gwaelaf,  llefgafddyn. 

2  Etto  angen  roddwyd  arnaf, 

Ddyddiau  byrr  i  fentro  maes ; 
Colli  brwydr  neu  yntau  ei  hennill 

Gledd  ynghîedd  ag  angau  glâs, 
Iechydwriaeth  yw  fy  ngobaith, 

Iechydwriaeth  y  w  fy  ngrym  ; 
Ac  o's  collai  ngafel  yno 

Arall  feddai  i  ymaflyd  ddim. 

3  P'odd  daw  nerth  im'  yn  y  frwydr 

Pan  rwi  nawr  yn  llwfrhau  ? 
Oddiwrth  amlder  maith  fy  meiau 

Mae  fy  ofnau  yn  cryf  hau ; 
Fy  anghrediniaeth  fydd  yn  gadarn 

Am  fod  ynnwi  leied  grym  ; 
Pe  bawn  ond  concwero  'mhechoí 

Ni  wnai  ofn  niwed  im\ 

4  O  fy  enaid  gwan  nag  ofna, 

Nid  concwero  un  rhyw  fai, 
Na  choncwero  cant  o  feiau 

Rwyftra  'm  hyíbryd  lwfrhau; 
Gwel'd  y  gras  fydd  yn  yr  Iesu, 

Mor  digonol  yw  i'r  gwan, 
Mewn  dyfnderoedd  angau  creulon 

Ddeil  fy  yíbryd  llefg  i'r  lan. 

5  Gant 


% 


tn ) 

5  Gant  o  weîthiau,    ol  a  gwrthol 

Y  dilynais  i  fy  mai , 
Pechu  cyn  adnabod  pechod, 

Pechu  wedi  'difarhau ; 
D'accw'r  graigthaid  im<  ymddiried, 

D'accw'r  lloches,  d'açcw'r  fan, 
Ynghanghennau  pren  y  bywyd 

Arall  ddim  ni's  dal  fi  i'r  lan. 

H  Y  M  N  LXXVII.  Neu  yr  aìl  ran. 

•  i   1  ?  Farwel  i  ch wi  gynt  a  gerais 

jT      Nid  yw  'ch  cwmp'ni,  nid  yw'ch  gwedd, 
Nid  yw'r  cariad  íy'n  eich  calon 

Ragor  na  d'od.  hyd  y  bedd  ; 
Pan  d-el  angau  chwi  fFowch  ymmaith, 

Da  i  mi  fod  genni  Dduw, 
Ffrynd  fo  gydaf  wedi  marw  .  • 

Hwnnw  garaf  fì  yn  fy  w. 

-2  Ffarwel,   ffarwel,  oll  a  welais 
^  Rrôyf  fì  bron  a  myn'd  i  fyà, 
^Llemae  ffryns,  alle  mae  tryfor 
òíewydd  genni.oll  ei  gyd  ; 

*  Etto  nid  wyf  ä  ond  blaenu 

Daw'm  perth'nafau  yn  y  man  ; 
Ni  gyfodwn  gy.da.  eu  gilydd 
Ýn  y  borau'n  bur  i'r  lan. 

\  3  Rwyf  fi  nawr  yn  gryf  i  farw, 
'  í^wyf  fi  nawr  yn  gryf  i  íy w  ; 

Er^rnor  wanned  wyf  i  ymdrcch 

Fe  goncwerodd  Iesu'itì  Duw  : 
yn'  ei  goncweíl  rwi'n  ymddiried, 

Seilfaen  yw  ei  angau  loes, 
Lladd  fy  mhechod  íi  mewn  munud, 
Oni  edrychai  at  ei  groes. 

4  NẂW'  rwi  *n  barcd  i  anturio 
Vn  ày  alîu  mawr  dy  hun,, 
I  áhturio  yn  wyneb  angau 
Sydd  yrì  gryfach  nag  yw  clyn  ; 
'.  %  Gwaed 


(73  1 

Gwaed  yn  Uifo  ar  y  croeíbrcn, 
Dynol,  farwoî,  ddwyfol  glwy 

Wna  i'm  henaid  er  mor  wanned 
Loefon  angau  fyned  tnvy. 


HYMN  lxxv i n.  Gwaed  v  Groes, 

i     \  Raid  im'  rodio  anial  dir, 

J\.   Trwy  ílormydd  a  themeíUoedd  hir  ? 
Nid  ofnaiddim,  doed  dydd,  doed  nôs, 
Yngolwg  hyfryd  gwaed  y  grô's. 

Golwg,  golwg,  golwg,  golwg,  * 

Yngolwg  hyfryd  gwaed  y  grô's.  ,. 

2  Ni  faif  y  gelyn  mwya  ei  rym  .         ^V^ 

Yn  erbyn  pen  Calfaria  ddim  ;  ^V.  ^ 

Ac  ar  Galfaria  hyfryd  mwy,  ^ 

Yw'r  unig  fan  concwerai  hwy.  <^ 

Unig,  unig,  àfc.  ^ 

Gwnaeth  pechod  immi  lwfrhau, 
Fe  rwyílrodd  pechod  fl  'th  fwynhau ; 
Mewn  dudew  nos  rw'n  difgwyl  dydd, 


I'th  gariad  wneud  íy  nhraed  yn  rhydd.         C^y^        sj^ 
Gariad,  gariad,  àfc.  St^ 


4  Paham  caifF  nwydau'm  natur  gref, 
I  attal  awel  bur  y  néf  ? 
Mae  gradd  yn  well  oth  gariad  drud,  /    <^\          V  . 
Na'r  ddaear  fawr  a*r  nef  ei  gyd.  y^          ^w 

Ddaear,  ddaear,  ÖV.  '      "V         ^ 

5  Ni  fedd  y  Dwyrain  faith  na'r  De\  ^ 
Bleferau  fel  pleferau  V  ne'  ?  • 

Mae  mor  didrai  mewn  marwol  gl  wy,  /   v<           n^ 
Sy  heb  ddechreu  ac  heb  ddarfod  mwy.       ^  ^        ^*' 


Ddechreu,  ddechreu,  àfc. 


> 


Rho  immibrawf  o'th  gariad  drud,  N^        V 

IV  fawl  a  fynnech  dyro'r  byd ;  'N. 

Dy  gwmpni<hy  mewn  munad  awr  /  -^^ 
Y  ddaear  megis  nefoedd  fawr.  ^  ^s 

Ddaear,  ddaear,  t$c .  ^       /     C 

G  Hyt.ì.j  !  Ç\\ 


(74) 
HYMN    lxxix. 

Hvmnau  am  undeb yfirydol  rhwtig  fawub  o  bob  cn- 
wau   ag  fy'n  dilyn    C  R  IS  T,  ar  ddymuniad 

H H ,        Efq; 

i   THYUW  dere  a'th  íaint  o  tan  y  ne% 
\^J  O  eitha  «r  Dwyrain  bell  i'r  Def, 
I  fod  yn  dlawd,  i  fod  yn  un, 
Yn  ddedwydd  ynnot  ti  dy  hun. 

2  Nad  rai  gwympodd  rhai  fy'n  wan, 
I  ddringo  yn  uchel  fry  i'r  lan  ; 
Rhag  i'n  diweddiad  ola  fôd 

Yn  waeth  na  chyn  i'n  gredu  erioed. 

3  Nad  ragfarn  fyth  i  gario'r  dydd,  \ 
A'r  rai  a  roddodd  grâs  yn  rhydd  ; 

Pam  collai  'r  dydd  wrth  feiau'r  un, 
Pan  ,nillais  i  wrth  îy  meiau  fy  hun. 

4  Pam  fyrthîai  wrth  eu  beiau  hwy  ? 
I  mi  maddeuwyd  beiau  mwy  ; 
Yr  hwn  îy'n  maddeu  maddeu  màe, 

y  mwyaf  fel  y  lleiaf  fai.  -  ^ 

5  O  dercha  f'enaid  llefg  i'r  lan, 

I  garu  'th  feintiau  ymhob  man  ; 
I  nabod  cariad  pur  y  néf, 
Na  adnabu'r  byd  o  hono  ef. 

6  Ehenga  'm  doniau  byrr  i  maes, 
I  lifo  tros  ardaloedd  grâs  ; 

Na  bwyf  yn  berchen  gras  na  dawn, 
Ond  i  ti  'th  hunan  forau  a  nawn. 

HYMN   LXXX.     Neuyráilran. 

i.  T  TN  llais,  un  fwn,  un  enw  pur, 

\^J    Fo  o'r  Gogledd  hyd  y  Dwyrain  dir, 
O  for  i  for  gylch  cwmpas  býd, 
Sef  enw  'i  Iesu  oll  ei  gýd. 

2  Darfydded  fon  ymhob  rhyw  fan, 
Am  ddoniau  mawr  na  doniau  gwan, 

Darfyddcd 


(75) 

Dajrfydded  enwau  pob  rhyw  ddyn, 
Aed  oll  yn  ddim  ond  ti  dy  hun. 

3  Na  foed  ar  dafod  pererin  mwy, 
Ganiadau  am  ddim  ond  marwol  gl  wy, 
Pan  y  teyrnafo  ei  ysbryd  ef, 
Y  ddaear  dywyll  dry  yn  nêfl 

4  O  gwna  ni  Iesu  bob  yr  un, 

I  adnabod  Duwdod  yn  y  dyn ; 
Aq  mae'n  happufrwydd  tan  y  nèf, 
Yn  unig  yw  ei  adnabod  ef. 

5  O  tyr'd  yn  frau  Jachawdwr  mawr, 
Efcynned  dy  ysbryd  ymma  lawr  ; 
Gwna  i'r  torfeydd  a  brynodd  gwaed, 
Gyd  gerdded  tua'r  hyfryd  wläd. 

6  Cyd  fyn'd  o  hyd  tan  ganu  mlaen, 
Cyd  ddiodde  yn  y  dvv*r  a'r  tân  î 
Cyd  gario'r  groes,  cyd  lawenhau, 
A  chyd  gyftuddio  tan  bob  gsvae. 

HYMN   lxxxiv  Neu  y  drydedd  ran. 

Rhai  bwrcafoddgwaed  y  nêf, 

Sy  heb  enw  ond  ei  enw  ef, 
Hwy  mhob  cylludd,    hwy  ymhob  gwaf, 
A  gaiíF  yn  unig  lawenhau. 

Trech  fydd  y  rhai'n  na  gwawd  nalîid, 
A'r  holl  elynion  fy'n  y  byd, 
^        Yn  un  mewn  culni,  un  mewn  poen, 
Aelodau'r  croefhoeliedig  Oen. 

3  O  na  ddeu'  ââyàâ  yr  lndia  i  bea, 
I  wel'd  yv  hwn  fu  ar  y  pren  ; 
A  ninnau  yn  un,  yn  un  a  hwy, 
Yn  canu  am  ei  farwol  glwy. 

4.  Britania  Faiur  yn  íRara  o  dân, 
O  gariad  at  eu  prynwr  glan ; 
A'r  holl  ynyfocdd  pella'r  byd, 
jg^      Yn  boddi  rrtîwn  caniadau  gyd, 

G  2  5  Amen, 


Y 


(76) 

5  Amen,  Amen,  boed  mor  a  thir, 

Mewn  perffaith  hêdd,  mewn  cariad  pu>, 
Heb  ganthynt  bleíTer  o  un  rhyw, 
Ond  caru'n  íesu  mawr  an  Duw. 

HYMN    LXXXII.     tfodt. 

2  "\T  Rwi'n  teimlo'm  nerth  yn  pallu, 
X     Nid  yw'm  ffydd  ond  hedyn  gwan  % 
Rhaid  immi  gael  mwy  o  allu, 

I  ddringo  'r  'nialwch  mawr  i'r  lan ; 
X  mae'r  tan  fydd  yn  f y  YÍbryd 

Yn  gwrthnebu'r  nefol  rodd, 
Ac  yn  gwneud  fy  enaid  ochein 
Am  amíeroedd  wrth  ei  fodd. 

2  Neu  o's  le  gyfgodi'r  ílorom 

Ond  ynghiwyfau  pur  fy  Nuw, 
Gwyntoedd  ufFern  fydd  greulonach, 

Na  dyledfwydd  o  un  rhyw ; 
Mae  euogrwydd  du  mor  ddwfn, 

Mawr  ei  floeddiad,  mawr  ei  boen,    • 
Nad  o's  îs  y  nêf  diílewa 

Onid  gwaed  yr  addfwyn  Oen. 

3  Ond  fydd  i  ti  ©lchi'm  Henaid 

A  dy  waed  mi  gwympa  nawr,. 
Heb  ày  waed  rwi  bob  mynedyn 

Eifiws  o  bry  ar  y  lîawr; 
Nid  wyf  fi  yn  erbyn  uffern 

Ehang  fawr  ond  gẁaeîaf  ddyn,  • 

Rwi'n  deíFugio,  ddim  ond  meddwl 

Oni  ddeli  di  E  'th  hun. 

4  Mae  mi  frodur  hen  ac  iíaingc, 

RJiai  yn  fychain  rhai  yn  fawr, 
Ac  fy'n  ofni  yn  eu  calon 

Rhag  im'  ryw  bryd  fyrthio  Iawr  ; 
Fe  gaiff  Satan  hen  ei  wynfyd 

Oni  ddeil  ây  ras  fi  i'r  lan, 
Ddoe  mi  fyrthiais,  nawr  rwi'nfyrthîb 

Syrthiaf  ctto  ÿri  y  man. 

JÎYun 


(T7  ) 
HYMN  LXXXIII.   Neuyraiìran, 

i    O  Aith  o  wcithiau  ol  a  gwrthol 
^     Torrais  ày  orch'mynion  glân* 
Saith  adduned  fawr  a  wnaethyra 

I  ymgadw  rhag  ÿ  tan  ; 
Yn  y  dyfnder  ce's  i  gy nta 

Wel'd  dy  wrìdog  wyneb  gwyn, 
Oni  buafai  íflam  euogrwydd 

Ddaethwn  fyth  i  Sion  fryn. 

2  Fe  wnaeth  pechod,  fe  wnaeth  uírern^ 

Fe  wnaeth  tywyllwch  dudew  'r  ncs> 
I'm  roi  naid  trwy  ddyledfwyddau^ 

Cael,  neu  golli,  at  waed  dy  gro'sj 
Ar  fin  ufFern  ce's  irr  nefoedd, 

Ac  yn  angau  ce's  i  fyw, 
yn  nharanau  mynydd  Sìnah 

Gynta  de's  i  gwrdd  a'm  Duw. 

3  Mellt  a  tharanau  mwg  a  chenlîyfg 

Oedd  euogrwydd  immi'r  pryd, 
De's  i  wel'd  rnaddeuant  pechod, 

Fîl  o  weithiau  yn  fwy  na'r  byd  j 
Gwna,  mi  gofia  'r  oriau  hynny, 

Oriau  fy  mhriodas  yn' 
\m  daeth  Crewr  nef  a  daear, 

Ar  pechadur  gwaela  yn  un. 

HYMN     LXXXI\r. 

DRaw  mi  welacr  nos  yn  darfod^ 
Draw  mi  wela  oleu  dydd, 
Yn  difglôirio  tros  y  bryniau, 

Melus  yn  y  man  y  fydd,. 
~?fy  gelynion  pan  del  goîeu 
Ni  all  pechod  er  ei  rym, 
BdÖ  wrèiddau  yn  fy  F,atur 
-11  hau,l  cyfiawnder  ddim, 

G  5  a  Ebü 


(  78  )  1 

2  Daw  i  ben  aed  byd  yn  ufHon 

Bob  rhyw  air  a  ddwedo  'nhâd, 
Sathrir  Satan,  fathrir  angau, 

Sathrir  uffern  tan  fy  nhraed; 
Buddugoliaeth  ddaw  o'r  diwedd, 

A  phan  del  melyfa  fydd, 
Mîl  o  ílwyddau  gyda'm  Arclwydd, 

Nid  yw  ragor  ddim  na  dydd. 

3  yn  y  rhyfel  mi  árhofa* 

vn  y  ryfel  mae  fy  lle, 
Boed  fy  ngenau  wrth  y  ddaear, 

Boed  fy  llygaid  tuar  nê' ; 
Doed  y  concweíl  bryd  y  delo 

Difgwyl  wrth  fy  Nuw  a  wnaf,  . 

Nes  o'r  diwedd  wel'd  yn  trengu 

Pechod  ag  oedd  bron  fy  lladd. 


Merch  i  Efangelius  y  Pregethwr  fu 
farw  yn  bythefnos  oed,  enw  pa  un 
oedd  Maria  Sophia  ->  ac  wrth  weled 
y  fath  effaith  gafodd  hyn  arSerchi- 
adau  ei  Mam,  y  cyfanfoddwyd  y 
Geiriau  canlynol. 

Tan  yjr  Enw  cyffredin  Marwnad,    ar  gan 
Benrydd. 

UN  gcfal  ragor,  ac  un  gofìd  mawr 
Aeth  tros  fy  mhen,  na's  gwelai  ö  hono  mwy* 
Deng  mîl  o  ddyddiau  c'yd  pe  buafwn  byw, 
A  byw  Maria9  gofal  fuafai  by  w  : 
Dymuniad,  gobaith,  cariad  raaith  a  chwant 
Ei  gweld  hi  'n  daedwydd  fuafai  tan  íy  mron  j 

II  i  aeth  i'r  bêdd  !  

O  ddedwydd  bawb,  ei  mam  yn  gyntaf  unr 
A  aaim,att  yn  ail,  oes  nicl  yn  gynfaf  û, 


(79) 

A  hithau  'n  ddedwydd,  o'sywdedwydddýn, 

'Madewn  a'r  byd  heb  brofi  dim  o'i  wae. 

I'r  byd  hi  ddaeth,  ond  prin  c'as  weld  yr  haul 
Yn  gwneuthur  dau  orphwysfa  i  ddynolryw, 
Dim  ond  ymddangos  fel  rhyw  feren  bêll 
Unwaith  mewn  oes  ymhlith  y  lleill  o'r  fêr, 
Ac  yna  diangc  i  ardaloedd  pêll, 
Tu  hwnt  i  adnabyddiaeth  dŷn  yn  fyw. 
Ffarwel  i  fŷd,  fFarwel  i  fŷd  o'm  bodd 
Oedd  iaith  y  baban,  pe  deali'fai  hi  iaith ; 
Ffarwel  i  dâd,  fFarwel  i  fam,  a  phawb  ; 
'D  wy'n  perthyn  dim.  i  neb  yn  îs  na  'r  haul; 
Nid  yw  fy  enw  i  yn  yr  arfaeth  fawr 
I  fyw  mewn  blinder  ond  i  farw  'n  g!au  ; 
Mae  V  ddae'r  yn  well  i  gorph  fath  eiddil  gwan 
Na  man,  na  meddig  un  o  tan  y  rhod,         ■■ 
Wel'  dyma  ei  llais,  o's  gellir  nabod  llais 
Ar  wynebllefc  ym  mreichiau  angeu  du  ; 
Ochenaid  un  î  —  íFarwel  î  —  hi  aeth  i'r  lan, 
Heb  wybod  beth  yw  hiraeth  ar  ol  dyn, 
Sy'ntorri  calon  mil  o  fammau  a  mwy, 
Na  gwybod  beth  y  w  cariad  ge'nfor  mawr, 
Sy'n  chwalu  'r  muriau  mwỳacryf  o'i  flaen.; 
Ac  yngwnçud  Bedlam>  íùth.  yn  hanner  llawn 
O  hen  ac  ieuaingc,  glan  a  falwynghyd  ; 
Na  gwybod  bcthyw  liid  a  malais  gref, 
Sy'n  chwalu  'r  efcyrn,  ac  yn  bwyta'r  mêr 
O  greadur  pur  !     O's  ydy  w  dŷn  yn  bur, 
Ond  aflan  dŷn  cyn  <Tod  o'r  groth  i  maes, 
Yn  Adda  yn  euog,  ac  yn  Adda  yn  frwnt; 
Tan  ddamnedigaeth,  o  lygredig  hdd ; 
Ond  am  bob  gweithred,  am  bob  tymmer  ddrwf; 
Ni's  gwclwyd  yn  Sapbia  yma  'r  un  ; 
Grwgnach  ni's  gwnaeth,  tymraerau  cynta  ge'ir 
Mewn  baban  gwan  yn  pennu  maes  ei  dâd, 
Lléf,  anfodlonrwydd,  anghymmedrol  flýs, 
Effeithiau  'r  cwymp  a  welir  gynta  rhai, 
Nid  felly  hi !    ond  cyfcodd  hyfryd  hûn, 
Ofr  groth  i'r  bedd  yn  wirion  ac  yn  fŵyn. 
O  ewyn  dy  fýd !  'd  oes  neb  ond  rhai  heb  ríU, 

H<* 


1 

C  80) 

fíeb  gluft,  heb  fynwyr,  ac  heb  Iygad  clir 

Yn  chwenych  byw.  

Ẅei'  ti  dihengaift,  dywed  im'  p'fawl  gwae, 
P'fawl  braw,  p'fawl  gofid,  p'fawl  gorthrymder.  trifë, 

Sydd  i'r  torfeydd  adewaift  ar  dy  ol  ? —  *4 

Bihengaift  ti  ar  nwydaa  cig  a  gwaed, 

Yr  uffern  fawr  o  fewn  i  fynwes  dyn, 

Sy'n  fflamio  i'r  lan  heb  ddarfod  iddi  bytH; 

Pob  nwyd  heb  derfyn,  á  phob  nwyd  heb  gaeî, 

O  oes  i  oes  y  ganfed  ran  ei  chŵant, 

Yn  bloeddio  am  gael  rhagor  iddynt  bÿth, 

Can  mîl  yn  rhagor,  nid  y  w  ronyn  mwy  ; 

Nawr  cariad  fydd  yn  cario  oli  o'i  flaen,    _> 

Mhen  awr  caíiheb  fy'n  rheoli  'n  lan ; 

Cenfìgen  heddyw,  a  rhyw  leng  o'i  hol, 

Y  foru  awydd  fydd  yn  cario'r  maes. 
Un  tro  bydd  ofn,  arall  y  bydd  chwant, 
Yn  groes  i'w  gilydd,  mîl  o  nwydau'n  îlyn  ; 
Yn  lladd,  yn  codi,  ac  yn  nychu'r  dyn ; 
Yn  gwneuthur  uffern  ehang  bob  yr  awr,  t 
Ac  yn  gwneud  mwrddiwn  faith  i  waeddu  i  mâs, 

Y  bedd  y  bedd  1  ~ 

Ond  hi  Maria  ni's  ca'dd  wel'd  yr  un, 
Ca's  lonydd  gan  y  nwydau  cryf  o  fewn, 
O'i  breintiau  dymma  yr  un.  — - 
Pa  le  mae'r  groes,  yr  uffern  fawr  ei  grym, 
Sy'n  gwneud  i  fyrdd  bob  dydd  i  lwfrhau^ 

Y  tlawd  fy th  dani  y  cyfoethog  nid  yw  ryââ* 

Y  groes,  y  groes,  fy'n  creu'r  galon  wan 
Yn  crymu'r  cefn  ac  yn  moeli  'r  pen, 
Yn  glafíifr  wyneb  ac  yn  oeri  'r  gwaed, 
Mäe  Mary  yn  rhydd.  < 
O  mîl  o  filoedd  o  gyíluddiau  amwy, 
Sy  a*  y  ddaear  i  ofydio  dyn, 

0  mewn,  o  maes,  fel  rhyw  lifogydd  mawiy 
Didrai,  diddiwedd,  oll  yn  fawr  eu  grym  ; 

1  wthio  enaid  llefg  i  lwfrhau. 
Ochneidiau  ydyw'r  cwbl  îsyr  hauî, 
Ochneidiau  i  eni,  ac  ochneidiau  i  fyxv7 
Mewn  llwyddiant,  plefíer  morocdd  mawr  0  íyd,— 

Mae 


(Si  ) 

Mae  rhy  w  ochneidîau  yno  wrth  fwynha*  i 

Fe  anwyd  dyn  i  anherfynol  wae, 

Fel  rhed  y  DVr  yn  ufudd  iawn  Pr  mor, 

Pwy  erbyn  hyn  fydd  na  ddymunai  fyn'd 

Heb  fylwi  o  neb  yn  ddiílaw  iawn  i'r  pridd  ? 

Beth  ydyw'r  poen  ?  beth  ydyw'r  gofid  mwy  ?*" 

Roi  baban  gwan  i  orwedd  yn  y  bedd. 

Fe  âd we'd  ei  mam,  nad  oes  un  funud  a\yr 

O'r  hirnos  dywyll  nad  yw  yn  ei  chof. 

Breuddwydion,  gofid  ei  breuddwydion  oll, 

ynghylch  y  wirion  roddwyd  yrt  y  llwch. 

Mae'n  fy  w,  mae'n  farw,  y  mac'n  iach,  mae'n  -gláf 

Y*s  yn  fyfyrio  o  ddechreu  nos  i  ddydd  : 

Mae'n  oer,  ma^n  dwym,  mae  ymma  yn  fy  nghòV 

Ond  pan  dihunwyf  y  mae  yn  y  bedd.  — 

Pan  bwi  'n  ddihun,  nid  eilwaith  lai  fy  mhoen, 

Mae'r  bedd  yn  oer,  rwi'n  gruddfan  o  ryw  gur, 

Fod  f'annwyl  blentyn  yno  wrth  i  ei  hun ; 

Oes  ia  ?  oes  eira  ?  neu  oes  d\vr  yn  d'od 

I'r  dywyll  gell  i  wneud  ei  gwely  yn  waeth  ? 

O  na  buafwn  yn  gwneud  cofTy»  aur, 

A'i  rhoddi  orwedd  yno  tra  fawn  byw  ; 

Fyth  tan  fy  mhen  y  buafai  ei  huhig  le, 

Nes  buafwn  farw,  yna  cawfai  fod 

Yn  yr  un  coffyn  yr  un  gell  a  mi ; 

A  gado  'r  aur  i  rheini'r  fawl  ai  car. 

O  beth  a  wna  i  \  mae  mab,  mae  merch,  a  phawfcj 

A'r  ddae'r  ar  un  waith  r'wan  wedi  ffoi  ? 

'Does  neb,  'does  dim,  ond  Mary  fy'n  y  pridd 

W'i  yn  fyfyrio  bob  rhyw  funud  awr. 

Fel  hyn  ei  mam  î  nes  canfod  pethau  gwell 

Tu  draw  i'r  agendor  fawr,  rhwng  dydd  a  nosj 

Ac  yna  yn  llyn • 

O  chwi  feddyliau  gwag,  meddyliau  dyrt, 
Nad  yw'n  gwePd  ond  mymryn  bach  o'i  flaen 
*R  un  peth  yw'r  pridá,  a  phluf  y  gwelu  clyd> 
•R  un  peth  yw  oerfel  dŵfr  tan  a  gwres  ; 
'R   un  peth  yw  marw,  ond  y  gair  a  byw, 
'Does  dim   gwahaniaeth  i'w  ei  gael  ond  un, 
Sef  llid,  neu  heddwch  croeíhoeliedig  Oen  ; 

Ei 


(82    ) 

Ei  lid  yvf  uffern,  ond  ei  hedd  y  w'r  nef; 
Bod  tan  ei  lid  yw  uíFern  ar  y  ddae'r, 
Bod  yn  ei  heddwch  y  w  bod  yn  y  nef. 
A  beth  yw  marw  ond  cyfnewid  lle  ? 

Y  foru  gartre,  heddyw  maes  o  dre ; 
Ar  genfor  heddyw,  foru  ar  y  tir  : 

Ar  dir,  ar  for,  neu  gartre,  maes  o  dre, 
'Runftrynd/r  unDuw,'r  unheddwch  maith  didraîí 
Dim  ond  bod  marw  yn  Hawcr  gwell  na  by w, 
Bod  oddicartref  ydyw  bod  yn  nhre  ; 
Bod  yn  y  beddrod  yw  bod  yn  y  nef, 

Y  bawb  o  bur  gariadau'r  addíwyn  Oen. 
Mae  hi  yn  un  o'r  d-orf  äneirif  hyn, 

Mae  Memrwn  Sanélaidd  felly  yn  cadarnau. 

0  ddedwydd  ddydd,  o's  felly  ehengodd  gras, 
Ei  faith  derfynau  at  y  baban  gwan, 

A  myn'd  a  hon  cyn  profi'r  byd  a'i  wae, 
Trwy  entrych  awyr  rhwug  y  difgîair  fer, 

Rwi'n  Ilawenhau.  , 

MaeY  peth  yn  fiwr,  mi  wela  yn  eglur  iawa 
Tros  yr  agendor  fawr  rhwng  dae'r  a  ne' 

1  fod  Marta  nawr  ymlith  y  11  u ; 
Ymhlith  torfeydd,   torfeydd  ar  ol  torfeydd, 
Fry  o  fabanod  pur  heb  frychau  nawr. 

Ac  ni  feddy liais  i  fod  mwy  o  rhai'n 

Na  neb  rhy w  eraill  heddy w  yn  y  nef. 

Derchafwyd  gras  fel  hyn  yn  llawer  mwy 

Di  ddyfg,  diddeall  iaith,  di  dda,  di  ddim, 

Yn  feánio  maes  ganiadau  pur  y  nef ; 

Yn  nabod  dyfais  lachadwriaeth  rad, 

Pob  caingc,  pob  gwreiddyn,  a  phob  rhan  yn  Ilwyr, 

Uwch  Abram,  Jofepb,  Pedr9  lo%  neu  Paul9 

Gy nt  ar  y  ddae'ryn  awr  mae'r  baban  gwan. 

Rwi  nawr  yn  gweí'd  mewn  myfyr  bethau  mwy 

Nag  y  feddyliais  i  erioed  o'r  blaen. 

'Does  heddyw  yr  un  yn  fyw  ym  Mrìlain  Fa<v:r 

y  mwya  eu  donniau,  y  mwya  oll  eu  grâs, 

Ag  ŵyr  y  ganfed  ran  am  Iesu  mawr, 

A  ŵyr  yr  eiddil  aeth  i  raaes  o'i  phoen ; 

Rwi  wrth  fy  modd,  rwi  trwy  V  ehangder  mawr, 


(83  ) 


rn  gweVd  y  marw  nawr  yn  berffaith  fy  w  ; 

Ond  o'r  fath  dorf  o  ry  w  Gweíliwnau  maith 

Sy'n  llifo  mewn  felmoroedd  i  fy  mryd* 

A  oes  dîm  hiraeth  ar  y  dorf  ddi*rif 

O  bur  fabanod  am  eu  cyrph  iV  lan  ? 

A  phan  del  hyn  i  ben,  ar  forau  wawr 

yr  adgyfodiad  mawr  o'r  iiwch  i'r  lan  ; 

O  ba  faintioli  c'od  ei  chorph  hi  o'r  bedd  ? 

Fel  'raeth  ef  lawr  ?    neu  o  faintioli  mwy  ? 

Fel  corph  ei  Harglwydd  nawr  fydd  ar  y  faingc. 

Pwy  atteb  im'  i  ofyn  Cweíliwn  mwy, 

Pa  fodd,  gall  enaid  unig  lawcnhau  ? 

A  gwel'd,  a  chlywed,  canu  nefol  gan, 

A'r  tafod,  cluft  a'r  llygad  yn  y  bedd; 

0  taw  íy  enaid  mi  gaf  yn  y  man, 

1  wel'd  fy  hun,  ae  nid  rhaid  gofyn  mwy 
Cael  prewf  fydd  ddígon,  mi  'nabyddaf  olh 


Efangelius  y  Pregethwr,  ìFam 

Maria  Sophia. 

Byth  mi  gara  yr  Enw  Mary, 
Boed  ar  Angel,  boed  ar  ddyn, 
Cant  rhyw  fendith  oddi  ar  y  funud, 
Clymwyd  Mary  a  minnau  yn  un  $ 
O's  bu  Fary  fechan  farw, 

Cadw  Fary  hen  yn  fyw, 
Dymma'r  pennaf  gais  daearol, 
W'in  ei  geifio  gan  fy  Nuw, 


T  E  R   F  Y   N, 


54**  Yrwyf  yn  eich  cynghori  i  beidio 
a  rhwymo  'r  Llyfr  hwn  ynghyd  ag 
un  Llyfr  arallj  am  fy  mod  yn 
meddwl  ô's  caf  ond  rhai  Mifoedd 
yn  rhagor  o  Fy  w  cyfanfoddi  un  arall 
or  un  faint  i'w  gyd-rwymo  ag  ef: 
ond  aros  yr  wyf  i  gael  amry w  Fef- 
urau  newýddion  oddjwrth  y  Saef<m> 
fel  na  bo'iCpnru  yn  fyrr  o'u  braint 
hwy  mewn  dim  i  foli  Duw  ag  a 
wnaeth  cymmaint  trofpm  x\i>  a 
hwytliau. 

-w»         '      "" '  

Mae     yr     AIL     RAN, 

O  Grefyddau  'r  Byd, 

IV  brintio  ar  frys. 

*■■ •   -• ,. *  „  ■  t 

Mae    Hefyd    Lyfr   a   elwir, 

BYWYD  a  MARWOLAETH 

THEOMEMPHUS, 

IV  ofod  allan  ar  fyrr. 

»  "  ■ '  ■    "v 

Yr  Ail  Argraphiad  hefyd  o  Lyfr, 

Golwg  ar  Deyrnas  Crist. 


*2*fl@S<*«**>á©í'e*»á©S-í><>^> 


* 
c